vervanging van vlas
Waterschap in
Weekboek van een herder
Oude landbouw
bij Oostkapelle
foto Camile Schelstraete
Olifantsgras
Miscanthus giganteus is een veredelde vorm van het
gras dat in Afrika en Azië het tradtionele beeld van
de savanne bepaalt. Het gras wordt zo hoog als een
olifant: tot vier meter.
Door kruising is het zaad steriel geworden: de bloem-
pluimen maken geen kiembaar zaad. De plant wordt
vermeerderd door het delen van de rhizomen, de
verdikte wortels.
Miscanthus is bekend als tuinplant: pampasgras
hoort tot dezelfde siergrasfamilie. De siervorm Mis
canthus sinensis giganteus wordt ook toepast als
windscherm.
DLV Plant: Cor van Oers, 06-53427246
Het oogsten van olifantsgras kan gewoon met een
maishakselaar.
Dinsdag 9 juni 2009 5
gras van het IJzendijkse veld van
teler Risseeuw. Hij handhaafde
zijn veld olifantsgras aan de Klak-
baan en oogst nog steeds van de
pollen die ooit gezet werden als
energiegewas.
Olifantsgras is een gemakkelijke
teelt: als de verdikte wortels (rhizo
men) eenmaal in april de grond in
zijn gegaan moet de teler mis
schien nog een rondje onkruidbe-
strijding doen. Daarna doen de
pollen gras het werk zelf Het snel
groeiende gras breidt snel uit en
geeft onkruid al vlot geen ruimte
meer. In augustus heeft het gras
zijn maximale hoogte bereikt:
twee tot vier meter. In het najaar
laat het gras het blad vallen. De
halmen blijven de hele winter op
de pollen staan drogen. De dorre
stengels worden in april gemaaid
en gehakseld. Het gevallen blad on
derdrukt ondertussen onkruid-
groei en voedt door vertering de
grond, terwijl de nieuwe grassten
gels opschieten. Olifantsgras heeft
geen bemesting nodig en weinig
water en kan goed tegen zoute
wind. Gewasbescherming is over
bodig. Voor de oogst voldoet de
maishakselaar. De pollen blijven
minstens vijftien jaar productief
en als de groeikracht terugloopt,
kunnen de rhizomen worden ge
rooid en herplant. Of deels wor
den verkocht. Kortom, een milieu
vriendelijke teelt waar de boer wei
nig omkijken naar heeft: ideaal
voor de landbouwer die het wat
rustiger aan wil doen op het ver
grijzende platteland, beargumen
teert de provincie de subsidiëring.
En jagers en natuurbeschermers
zijn er ook blij mee: het veld is
's winters niet kaal maar biedt een
woud aan beschutting voor vogels
en klein wild.
De enige manier om
blauwtong uit te ban
nen, is consequent vacci
neren. Dierenarts Jelle
Kloosterman begrijpt dat hij de in
druk wekt voor eigen parochie te
preken. Kloosterman en zijn colle
ga's van Dierenkliniek IJzendijke
enten tenslotte duizenden dieren
in.
Maar de gevaccineerde dieren krij
gen gegarandeerd geen blauwtong,
terwijl het een veehouder heel
wat meer kost als hij zieke dieren
moet laten behandelen. Voor de
herders van de Schaapskudde
Zeeuws-Vlaanderen is het geen
vraag of ze hun schapen moeten la
ten inenten. Een paar jaar geleden
had blauwtong de kudde behoor
lijk te pakken. Nadat een paar scha
pen de ziekte kregen, kampten de
herders een hele zomer lang met
telkens nieuwe dieren die ziek wer
den. Niet alleen economisch een
ramp, benadrukt Natasja Vermeu
len. „Het gaat je aan je hart als je
je dieren ziet lijden. Zeker als je
niet weet wat je er aan kan doen."
Schapen en runderen kunnen de
ziekte krijgen door een bloedzui
gend mugje. Aangetaste bloedva
ten, moeilijk drachtig worden, een
dikke tong en slechte klauwen zijn
een aantal verschijnselen waaraan
de hoefdieren kunnen lijden. Hoe
wel dierenartsen heel wat meer
weten dan een paar jaar terug, is
nog niet alles over blauwtong be
kend. Waar de verschillende virus
sen vandaan komen en waarom ze
op specifieke plaatsen opduiken, is
bijvoorbeeld onbekend.
Dieren in Nederland worden in
geënt tegen type acht. Type acht
komt in de ons omringende lan
gen ook voor, maar elders komen
weer andere types blauwtong
voor. Kloosterman: „Type t be
dreigde eerst alleerf dieren rond de
Middellandse Zee. Vorig jaar rukte
dat type al op tot aan Parijs. Het
kan dus best zijn dat we volgend
jaar een serum moeten toedienen
dat niet alleen type 8 maar ook
type 1 bestrijdt."
Om de kudde te vaccineren waren
de schapen vorige week 'in de hek
ken gezet' in een hoek van de
wachtwei aan de Oude Zeedijk.
De dieren werden vervolgens met
tien tot vijftien tegelijk een smalle
sluis ingedreven om Kloosterman
de gelegenheid te geven ze in te en
ten. Als de schapen al geschoren
waren, zou hij het vaccin net on
der de oksel inspuiten. Nu ze hun
jas nog aan hadden, spoot hij het
vaccin in de nek, net onder het
kraagje wol. Elk spuitje is een do
sis van één milliliter. Bij een eer
der gevaccineerde ooi werkt het
middel direct, bij de lammeren
duurt het twee of drie weken voor
het serum alle muggenprikken on
schadelijk maakt. De schapen van
de kudde wilden vorige week la
ten zien dat spreekwoorden niet al
tijd opgaan. Serge Klomp, Natasja
Vermeulen en dierenarts Jelle
Kloosterman moesten een och
tend flink aan de bak omdat de
dieren niet allemaal over de dam
kwamen, nadat de eerste de sluis
was ingelopen. Eén ooi ontspong
de dans door snel de sluis uit te
rennen, terwijl ze nog niet was in
geënt. Zij zou blauwtong kunnen
krijgen, maar kan geen andere die
ren besmetten.
Het vaccin is niet schadelijk voor
de volksgezondheid. Mocht een
dier direct na de vaccinatie wor
den geslacht dan is het vlees zon
der enig gezondheidsrisico te con
sumeren.
Dat het altijd lang duurt voor een
vaccin wordt toegestaan, ligt aan
'politieke spelletjes' rond de ex
port van schapenvlees, verklaart
Kloosterman. Gevaccineerde die
ren kunnen nog blauwtong bij
zich dragen, redeneren protectio
nistische importlanden.
Stichting Het Werkend Trekpaard
Zeeland houdt zaterdag 13 juni een
open dag over de Zeeuwse land
bouw van vroeger.
De stichting laat deze dag werktui
gen en gereedschappen zien die
vroeger in de landbouw gebruikt
werden voor het handwerk en
voor het werk waarbij paarden
werden gebruikt. Houders van
trekpaarden geven uitleg.
Bezoekers van de open dag kun
nen gratis een ritje meemaken op
een wagen getrokken door een
trekpaard.
De open dag van Stichting Het
Werkend Trekpaard wordt
gehouden op Hoeve Plantlust,
Wijkhuijsweg 2, Oostkapelle, van
11.00 tot 17.00 uur.
Toegang gratis.
Misschien passeert u er wel eens één tijdens een
fietstochtje. De rioolwaterzuiveringen van het waterschap
liggen vrijwel allemaal verscholen in de mooie Zeeuwse
polders. Achter de hekken voltrekt zich een subliem proces
om uw rioolwater weer te zuiveren. Op de foto de laatste
fase van het zuiveringsproces: de nabezinktank Nauwelijks
voor het oog zichtbaar beweegt de brug in het midden om
de laatste restjes slib te verwijderen. Een hele klus met maar
één doel: zorgen dat uw afvalwater weer schoon de natuur
in kan.
Weet u waar dit waterschapsobject te vinden is? Geef het
aan ons door voor vrijdag 12 juni. Onder de juiste inzen
dingen verloten we een Zeeuws boek U kunt de locatie
doorgeven via communicatie@wze.nl of via Antwoordnum
mer 700, 4330 WB Middelburg (geen postzegel nodig).
