Milieubewust eten
Wat is het verschil tussen de2
Veel consumenten willen
best rekening houden met
het milieu als ze inkopen
doen. Maar welke
producten zijn nu echt
milieuvriendelijk? Moet er
nóg een keurmerk komen
in de supermarkt?
8 Dinsdag 26 mei 2009
door Miriam van den Brand en Niek Opten
Twee bakjes. De aardbeien in bei
de zijn rood, zacht en sappig. Het
ene bakje komt uit Spanje, het an
dere uit Nederland. Daar sta je
dan als consument in de super
markt. Je wilt CO,-bewust inkopen, maar
welke van de twee bakjes zet je in je mand
je? Die uit Nederland, want die komen van
dichtbij? Of toch die uit Spanje, want daar
groeien ze in de volle grond, in de open
lucht, in plaats van in een kas?
Het antwoord is te vinden op milieucen-
traal.nl, op de groente- en fruitkalender. De
aardbei uit Nederland die je in mei koopt,
krijgt een energielabel D. De aardbei uit
Spanje is de betere keus, want die moet wel
van ver komen, maar dat weegt minder
zwaar dan het energiegebruik in de Neder
landse kas. Energielabel B.
Bijna de helft van de Nederlanders vindt het
belangrijk te weten hoe belastend de keuze
voor bepaalde voeding is voor het klimaat,
blijkt uit onderzoek van Motivaction in op
dracht van het Voedingscentrum Nederland.
Deze consumenten willen ook best rekening
houden met de gevolgen van hun eetgedrag
voor het milieu, maar ze vinden de beschik
bare informatie daarover ontoereikend. Als
er één overkoepelend keurmerk zou zijn
voor diervriendelijke, milieuvriendelijke en
eerlijke producten, dan zou ongeveer twee
derde daar wel op letten. Hans van Trijp,
hoogleraar marktkunde en consumentenge
drag aan de Wageningen Universiteit, snapt
de verwarring van de consument. „Bewust
kiezen is complex. Neem je een Fair Tra-
de-product dat wordt ingevlogen of een lo
kaal product waardoor je dus die arme boer
tjes niet steunt? Je kunt niet standaard aange
ven wat de beste keuze is."
Het onderzoek van Motivaction zegt volgens
de hoogleraar niet veel. „Als mensen aange
ven dat ze iets wel willen, maar niet doen,
schieten deskundigen gelijk in een stuip: er
zal wel een tekort aan kennis zijn. Dus ko
men er labels en keurmerken. Ik geloof daar
niet in. Ook als mensen precies weten hoe
het zit, kiezen ze nog niet per se een duur
zaam product."
Daar is het Voedingscentrum Nederland het
niet mee eens. „De informatievoorziening is
nu onvoldoende. De consument weet vaak
niet of de groente met een boot of vliegtuig
is getransporteerd en hoe dieren zijn gehou
den. Kennis is de eerste stap op weg naar ver
andering", zegt Roy van der Ploeg van het
Voedingscentrum. Het voorlichtingsbureau
start binnenkort een campagne, betaald
door het ministerie van Landbouw, om het
bewustzijn van consumenten te vergroten.
Hoogleraar Van Trijp ziet meer in een posi
tieve beloning van de consument. „Wat
merk je er nu van als je een product koopt
dat milieuvriendelijk is? Op de korte termij:
niets. Terwijl je die 10 cent die het minder
milieuvriendelijke product goedkoper is, ge
lijk in je zak kunt steken. Het werkt beter al
een producent duidelijk kan maken dat die
kip bijvoorbeeld beter smaakt omdat het
vlees meer tijd heeft gehad zich te ontwikke
len. Dan heeft de consument er wel gelijk
profijt van."
Ook bij Albert Heijn zien ze vooralsnog
niets in een overkoepelend logo voor duurza
me producten. „Voor de toekomst sluiten
we het niet uit, maar je moet dan goed we
ten wat je communiceert naar de klant. Klan
ten hebben een voorkeur voor duidelijkheic
en willen niet te veel informatie op een pro
duet", aldus een woordvoerster.
Ze verwijst naar het logo van een vliegtuig,
dat gangbaar is in Britse winkels om aan te
geven dat het transport sterk milieubelas
tend is geweest. „Klanten vragen zich af wat
dat betekent. Sommigen kopen het product
omdat ze denken dat het lekker vers is, wan
het is ingevlogen."
In de supermarkt is het nu ook al een wir
war van keurmerken. Voor biologische ge
produceerde gewassen, verantwoorde vis en
ook voor vlees dat de kritiek van de Dieren
bescherming kan weerstaan. En dan prijken
op veel producten nog het 'Ik kies Be-
Energiezuinig
B
-
Energieverslindend
Uitleg Energieklassen
A: minder dan 0,5 kg C02-eq/kg product: Vollegrondsproducten uit Neder
land. Een enkel vollegrondsproduct (zoals asperge en broccoli) scoort hoger,
omdat de opbrengst per hectare relatief laag is maar de teelt per hectare wel
even energie-intensief is of omdat bij de teelt relatief veel hulpstoffen (mest
stoffen, gewasbescherming, kunststoffen) gebruikt worden.
B: 0,5-1 kg C02-eq/kg product: Vollegrondsproducten die per zeeschip wor
den ingevoerd. Ook veel vollegrondsproducten uit Zuid-Europa die per vracht
wagen komen, vallen in klasse B. Het betreft producten waarvan de teelt wei
nig energie-intensief is.
C: 1-5 kg C02-eq/kg product: Producten uit de Nederlandse verwarmde kas.
In deze klasse vallen ook importproducten waar bij de teelt relatief veel hulp
stoffen voor worden gebruik, die over zeer grote afstanden over de weg ver
voerd worden of juist over relatief korte afstand door de lucht.
D: 5-10 kg C02-eq/kg product: Producten die van ver ingevlogen worden.
Ook intensieve Nederlandse kasteelten als aardbeien vallen in deze klasse.
E: meer dan 10 kg C02-eq/kg product: Producten waarvan zowel teelt als
vervoer per kg veel energie kosten. Bijvoorbeeld ingevlogen asperges en zacht
fruit. Zacht fruit uit de Nederlandse verwarmde kas kan ook in klasse E vallen.
C02-eq staat voor CO equivalent. Een CO equivalent is een rekeneenheid om de ef
fecten van broeikasgassen onderling te kunnen vergelijken, waarbij C02 gehanteerd
wordt als referentiegas.
Aardbeien
Periode Herkomst Energieklasse
nov.-febr. Egypte
dec.-febr. Israël Üt
febr.-mei. Spanje B
maart Marokko H
april-mei Nederland
juni-sept. Nederland H
okt.-dec. Nederland [Q
Sperziebonen
Periode Herkomst Energieklasse
jan.-maart Senegal B
april-juli Spanje B
mei Nederland
juni-sept. Nederland
oktober Frankrijk
okt.-juli Marokko
nov.-april Egypte
nov.-juli Kenia
