Gezondheid
Kracht opdoen bij kanker
Maandag 25 mei 2009 [13
Tussen de anderen die bij fy-
siopraktijk Spectrum
Leeuwarden aan hun con
ditie werken, vallen ze niet
op. Elly Kruimer (58) fietst
op de hometrainer haar vermoeid
heid weg na een ingrijpende borst-
kankerbehandeling. Jetze Visser (47)
loopt in stevige pas op een band. Dat
hij na een operatie wegens kanker
een stoma heeft, is niet te zien.
Niet alleen de vermoeidheid gaan ze
te lijf door flink in beweging te blij
ven. De training geeft hen ook more
le kracht overeind te blijven na de on
heilstijding dat ze aan kanker lijden.
„Het is belangrijk niet stil te gaan zit
ten", zegt Visser. Kruimer: „Het geeft
je de moed om door te gaan."
Oncologen zeggen dat ernstige ver
moeidheid de meest voorkomende
bijwerking is van kanker, nu allerlei andere verschijn
selen door betere behandelingen zijn teruggedron
gen. Beweging kan die vermoeidheid bestrijden. Daar
om moeten patiënten na hun behandeling gaan lo
pen en fietsen.
Wie te horen krijgt dat
hij kanker heeft, kan het
beste zo snel mogelijk
aan zijn lichamelijke
conditie gaan werken.
Dat geeft kracht voor
de behandelingen en
bestrijdt de
vermoeidheid.
door Chiel Evers
Fysiotherapeut Aad van der Windt ziet toe op de
arbeid van Elly Kruimer op de hometrainer en Jet-
Visser op de loopband. foto Niels Westra/CPD
De effecten laten meten
Fysiotherapeut Aad van der Windt is
ervan overtuigd dat patiënten beter
nog veel eerder met training kunnen
beginnen: „Zodra je de diagnose kan
ker te horen krijgt. Hoe sterker je het
zware proces van opereren, bestra
ling en chemotherapie ingaat, hoe be
ter het is."
Je moet natuurlijk niet overdrijven
als je lijf al veel klappen te verwerken
krijgt. Van der Windt en zijn collega
Marlies Arkema passen het bewe
gingsprogramma aan de lichamelijke
toestand van hun cliënt aan. Maar
zelfs een lichte training geeft al meer
energie om de ziekte te lijf te gaan.
Arkema: „Er was een vrouw die na
de training telkens vol power naar de
chemobehandeling ging."
Elly Kruimer is ook zo iemand die
van de training moed kreeg door te
gaan. Nadat bij haar borstkanker was vastgesteld,
duurde het eindeloos voordat de artsen tot een opera
tie wilden overgaan. „Ik heb zo veel stampei ge
maakt, dat ik bijna het ziekenhuis ben uitgezet. Het is
onbegrijpelijk dat ze je maar laten aanmodderen. Al
leen door te sporten, kon ik mijn frustratie een beetje
kwijt."
Behalve om af te reageren, was de training ook nuttig
om zo sterk mogelijk de akelige periode van twee ope
raties, chemokuren en bestralingen door te komen.
Wat niet wegneemt dat ze door diepe dalen is ge
gaan. „Na iedere chemobehandeling was ik weer te
rug bij af. Moest ik het weer heel langzaam opbou
wen." Sterker nog: na elke chemo leek het dal wel die
per te worden en werd de herstelperiode langer. „Het
is dan zaak niet te veel te willen. Maar het is alleen al
goed dat je leert je weinige energie zo goed mogelijk
te verdelen. Je kunt je zo beroerd voelen door die be
handelingen, dan ben je geneigd in bed te gaan lig
gen. Dan moet je jezelf bij je nekvel pakken en zeg
gen: ik ga toch naar de training, niet kinderachtig
doen. Dan kun je jezelf ik elk geval niet verwijten dat
je er niets aan hebt gedaan."
Positief denken is belangrijk, vindt ook Jetze Visser.
De rij-instructeur deed nooit aan sport voordat er
een tumor aan de sluitspier werd geconstateerd. Na
dertig bestralingen in zes weken was hij zo moe, dat
hij de trap niet meer op kwam. Een kennis nam hem
mee naar de fysiotherapeut. „Je begint met wat je
kunt, bouwt het langzaam op en op een gegeven mo
ment ben je zo ver dat je de trap weer op komt."
Toen kwam de volgende klap: de kwaadaardige tu
mor had zich niet laten verjagen. Twee operaties volg
den, waarbij niet alleen de sluitspier, maar ook de
anusbuis werd verwijderd en Visser een permanente
stoma kreeg.
Voor de operaties heeft hij fors getraind om zijn
lichaam zo sterk mogelijk te maken. Daarna heeft hij
heel voorzichtig de draad weer opgepakt. Op een ho
metrainer zitten, is er niet bij en de buikspieren mo
gen alleen heel licht worden belast. „Ie beseft niet
half hoeveel je met je buikspieren doet", zegt hij.
Inmiddels is hij twee keer per week een uur in de
weer op de loopband en de crosstrainer. Hij voelt
hoe belangrijk het is in beweging te zijn. „Je moet
niet gaan stilzitten thuis."
Reageren? gezondheid@wegener.nl
Psychologisch gezien is het volgens de therapeuten Aad van der Windt en Marlies Arkema belangrijk dat
de lichamelijke training voor kankerpatiënten niet in het ziekenhuis is, maar in een gewone praktijk, te
midden van gezonde mensen die aan hun conditie werken. „We zoeken nog wel naar de optimale leng
te van een programma. Die ligt waarschijnlijk tussen drie en zes maanden", zegt Van der Windt, die van
de begeleiding van oncologiepatiënten een specialisme in zijn praktijk heeft gemaakt.
Zorgverzekeraars mogen wat hem betreft wel scheutiger zijn met vergoedingen. „Ze moeten zich reali
seren dat de zorgconsumptie afneemt als mensen met kanker vroeg met lichamelijke training beginnen.
Het herstel gaat sneller en er is minder chronische vermoeidheid achteraf."
Van der Windt is met wetenschappers in gesprek om de effecten van zijn aanpak (Onco-Active) te me
ten. Dat die positief zijn, staat voor hem als een paal boven water. „We geven mensen vechtlust mee."
O Overleg eerst met uw arts of fysiotherapeut wanneer u zelf aan uw lichamelijke conditie wilt gaan werken.
