spectrum 8
PZC
Zaterdag 16 mei 2009
Op de redactie van The Zeeland Record ruikt het nog ouderwets naar drukinkt. Kurt van Koevering
schrijft in zijn eentje wekelijks de kolommen in deze krant, die al vier generaties in de familie is, vol.
Leerlingen van Zeeland High School trainen twee keer in de week voor het optre
den tijdens het Tulip Time Festival, elk jaar in Holland (Michigan).
'Wij zijn Nederlandser
Op de Amerikaanse sociale
netwerksite Facebook circu
leerde een week of wat ge
leden een quiz: How Dutch
are you? (Hoe Nederlands
ben je?), die velen bij wijze van grap invul
den. Het hilarische resultaat: alle Nederlan
ders die zich aan de vragenlijst onderwier
pen scoorden 'niet Nederlands' of'bijna
Nederlands'. 'Ie hebt misschien een paar
vrienden wier achternamen met 'Van' be
ginnen en je zou waarschijnlijk wel Delfts
blauw porselein herkennen of de smaak
van zoute drop, maar het duurt nog wel
even voordat je toe bent aan klompendan
sen', was de nog meest bemoedigende
eindconclusie voor de Nederlanders.
Amerikanen uit Michigan echter, kregen
bijna zonder uitzondering het stempel:
'Nederlands' of'zeer Nederlands'. Zij zou
den achternamen hebben die beginnen
met 'Van', hun grootouders zouden zeker
nog 'de oude taal' machtig zijn. Ze zouden
nooit schoenen kunnen vinden die groot
genoeg zijn voor hun schoenmaat, hun ver
warming altijd laag hebben en zuinig om
springen met elektriciteit nog voordat mi
lieuvriendelijk een modewoord werd in
het vocabulaire van de Amerikanen. Som
migen kregen wel het dringende advies
eens hagelslag op hun brood te smeren, af
en toe aan een bosje tulpen te ruiken
en een flesje Heineken te ontbottelen.
Het lag voor de hand dat de quiz door ie
mand uit het midden westen van de Vere
nigde Staten is bedacht. Vragen als: 'op
welke stand zet je 's winters de verwar-
De inwoners van Zeeland in het
westen van Michigan in de
Verenigde Staten houden het
culturele erfgoed uit 'the old
country' nog altijd in ere. Ze zijn
trots op hun afkomst en laten
overal zien waar ze vandaan
komen. De overeenkomsten met
vroegere vaderland zijn evident,
maar toch is 'Dutch' niet altijd
meer wat geboren en getogen
Nederlanders er onder zouden
verstaan.
tekst en foto's Lilian Dominicus
ming?' en 'wil je graag een chocoladeletter
in je sok van de kerstman?' deden al zoiets
vermoeden. Het midden westen is de
streek waar vele Nederlanders in de loop
der eeuwen zijn neergestreken. Plaatsjes
als Vriesland, Holland, Drenthe, Overisel,
Graafschap en Zeeland herinneren aan de
oorsprong van de bevolking. Telefoonboe
ken uit de streek staan vol met namen als
Oggel, Vanderveer, Den Herder, Dekker,
Van Koevering, Boeve, Janssen en De Pree.
Molens èn tuinkabouters sieren de perfect
onderhouden gazonnetjes in de tuinen en
langs de doorgaande wegen staan Dutch vil
lages ('Nederlandse dorpen'), openlucht
musea met replica's van typische Neder
landse huizen. Oude bordjes met straatna
men als Koninginsweg lijken er zo uit een
Nederlandse stad te zijn weggerukt. De
grachten en hun bruggetjes zijn perfect na
gebouwd. De souvenirwinkels verkopen
Delftsblauw porselein en klompen in alle
kleuren en maten. Het stadje Holland
heeft zelfs een originele molen uit Neder
land laten verschepen.
De bewoners van West-Michigan zijn
trots op hun afkomst en verbloemen dat,
dat is dan weer heel Amerikaans, op geen
enkele manier. Er is een grote dorst naar
alles was met het 'oude land' te maken
heeft. „Wij zijn Nederlandser dan de Ne
derlanders", zegt burgemeester Les Hoog
land van Zeeland, terwijl hij met onverho
len trots zijn stadje laat zien.
Zeeland is gesticht onder leiding van domi
nee Cornelis van der Meulen uit Goes, de
rijke landbouwer Jannes van de Luijster en
aannemer Jan Steketee uit Borssele. In
1874 vertrokken ze met 457 emigranten
naar Amerika. „Het was een sociaal, econo
mische en godsdienstig gemotiveerde
groeps-emigratie", legt een 'Zeelander' in
zijn ouwe moerstaal uit, op een audiotape
in het Dekker House in Zeeland. Het klei
ne erfgoedmuseum staat vol met voorwer
pen uit 'het oude land': sieraden van bloed
koraal, zilveren Zeeuwse knopen, Zeeuwse
dracht, klompen, plattegronden, scheeps-
koffers en foto's van weleer. Ook kunnen
bezoekers er het interieur van de eerste
bank bewonderen, in 1878 opgericht door
Jacob den Herder uit Borsele.
„Op 1 februari 1847 richtte de afgescheide
ne dominee Van der Meulen samen met
vijf anderen de Zeeuwse Vereniging ter
Verhuizing naar de Verenigde Staten van
Amerika op. Ze behoorden tot de Afge
scheidenen en wilden de moderne invloed
van de staatskerk ontvluchten. In totaal
ging 457 emigranten aan boord van drie
schepen. Twee vertrokken vanaf Antwer
pen, één vanuit Rotterdam. Ze waren met
teveel om op één schip te passen", zo gaat
de verteller verder in een Nederlands dat
wat gedateerd aan doet. Hij verhaalt over
de rijke herenboer Jannes van de Luyster,
die de reis en proviand voor 77 armen fi
nanciert. En over de pech die dominee
Van der Meulen had nog vóórdat ze het
land hadden verlaten. „In Hellevoetsluis
stierven twintig kinderen en één vrouw
aan de mazelen.
Van de Luijster kocht 680 acres land (272
hectare) midden in het oerwoud, waarvan
80 hectare werd gereserveerd voor de
bouw van de dorpskom. Hij beschikte na
verkoop van zijn eigendommen over een
budget van mim 40.000 gulden, dat hij be
langeloos uitleende aan mede-emigranten
om land te kunnen kopen. „Aanvankelijk
wilden de stichters hun gemeenschap
Brothertown noemen, maar uiteindelijk
vonden ze Zeeland een betere naamskeu
ze." Ze hakten bomen om voor de bouw
van blokhutten en het vrijmaken van land
bouwgrond. De eerste kerk was een blok
hut van tien bij twintig meter, die ook
werd gebruikt als school en vergaderzaal.
„De eerste jaren waren moeilijk. Het wa
ren zware winters en de sterftecijfers lagen
hoog."
