Strijder voor leefbaarheid
Adri de Bruijne
spectrum 6
'Ontpolderen? Voor
wat spiegeltjes en
kraaltjes ging de
provincie akkoord'
PZC
Zaterdag 16 mei 2009
Z'n stem schalt door het
bruine café in Terneuzen.
Nu eens verontwaardiging
en gespeelde woede, dan
weer een bulderende lach
of aanstekelijk gegrinnik. Nee, hij heeft
eerlijk gezegd nooit goed begrepen,
waarom het Boerengat moest verdwij
nen. „En ik begrijp het nu eerlijk ge
zegd nog steeds niet. Kijk, van de Vo-
gelbuurt, Sluiskil-oost, begrijp ik het
wel. Die wijk lag daar heel ongelukkig,
bijna op het terrein van de Cokesfa-
briek. Ach, het had veel weg van een
modegril. Net als die bouwstop, die
Sluiskil-west bijna om zeep hielp. Op
geheven, na verloop van tijd. Maar
daar waren wel felle acties van de
dorpsbewoners voor nodig."
De bewoners van het Boerengat waren
harde werkers. Adri de Bruijne - vol
uit: Adrianus Frederik - is zoon van
een landarbeider. Hij ging naar de
School met den Bijbel op De Knol, iets
verderop in de polder. En 's zondags
naar de hervormde kerk op Hoek. Hij
gaat nog steeds nog steeds. „Gek hè,
maar als ik niet ben geweest, is het niet
echt zondag." Op het Boerengat woon
den vooral landarbeiders, eenvoudige
mensen, die elkaar als dat nodig was
een handje toestaken. „Ik heb wel mee
gemaakt dat mijn vader bieten had ge
stoken en strontnat thuiskwam. Herin
nerde m'n moeder hem eraan dat hij
zou gaan waken bij een doodzieke
buurman. En dan ging hij. Als ik nu
naar de crisis kijk en hoe die is ont
staan en ik vergelijk dat met hoe die
mensen destijds op het Boerengat leef
den... In al hun eenvoud konden ze ie
dereen alles geven, simpelweg omdat
ze toekwamen. En hadden ze niks, dan
kochten ze niks."
Toen Adri van school kwam, wil
de hij direct gaan werken. Hij
ging aan de slag als bakkersleer
ling bij banketbakker Jozef Bonte in de
Dijkstraat in Terneuzen. „Die was ver
maard om z'n speculaas. Als je hard
werkte, verdiende je twaalf gulden in
de week. Daarna leerde ik brood bak
ken bij Jacob Wisse. Daar was ik in
tern, ik woonde bij Jacob en Paula, ook
omdat m'n ouders inmiddels waren
verhuisd naar een boerderij in Oost
burg. Ik ging brood leuren op het Java
en in de OranjebuurL Toen ik uit mili
taire dienst kwam, ben ik gaan werken
voor bakker Jan van Strien. Uiteinde
lijk nam ik zelf een bakkerswijk over,
de toenmalige Bloemenbuurt. Ik kocht
m'n spullen in bij Van Strien. Een stik
goeie wijk; ik kwam nooit een kwartje
te kort en alles altijd op. M'n vrouw
Daar had hij nou plezier in. Dat
al die mensen van 't Boerengat,
die inmiddels in zorgcentra in
Hoek en Terneuzen wonen, aan
de radio gekluisterd zaten als hij
verhaalde over het rijke verle
den van het verloren buurt
schap. Zijn serie op de lokale
zender Terneuzen FM is inmid
dels afgelopen. Maar ze spreken
'bakker' Adri de Bruijne uit Sluis
kil er nog steeds op aan..
door Wout Bareman
foto Mechteld Jansen
Janny deed een ronde op Hoek."
Hij stokt even. Janny overleed op 46-ja-
rige leeftijd aan een hersenbloeding en
Adri bleef (44) achter met de kinde
ren, twee meisjes en twee jongens. „Ik
heb het verwerkt door keihard te wer
ken", zegt hij zacht. Met Janny nam hij
destijds de bakkerij van ]an Deij op
Hoek over. Een prachtige winkel, maar
de bakkerij zelf was niet veel soeps. En
er waren al drie bakkers. Na onderhan
delingen met toenmalig wethouder
Ron Barbé verkocht hij de hele zaak
aan de gemeente. „Ze hadden me ge
tipt dat er een slagerij vrijkwam in
Sluiskil. Prachtig spulletje. En er was
geen bakker op het dorp. Het heeft
vanaf de eerste dag gelopen als een
trein. We stelden wel vast dat de men
taliteit anders was. Op d'n Oek ging al
les z'n gangetje, was alles rustig. In
Sluiskil was het allemaal grilliger. Het
leven lag er een versnelling hoger, met
die fabrieken en die scheepvaart."
Hij zegt dat hij het allemaal wat rusti-
ger aan doet, nu hij 67 is. En inder
daad, hij werkt soms wat in de tuin
achter de bakkerij in Sluiskil en is be
zig met z'n duiven of met z'n veesta
pel. Weer die lach: „Een neef van m'n
vader was boer in Californië. Ik wilde
dat eigenlijk ook, maar ja... Nu heb ik
samen met iemand anders een stukje
weiland aan de Langeweg. Met een
paar koeien, kippen en kalkoenen.
Man, van zo'n koe eet de hele familie!"
Vijfjaar geleden nam zoon Wim de
bakkerij in Sluiskil over, dus ook de
vestiging aan de Axelsestraat in Terneu
zen. „Hij zei het als kleine jongen al:
'Ik word ook bakker, net als m'n va
der'."
Maar of Adri de Bruijne het nu
écht rustiger aan doet... Sinds
hij zich begin jaren tachtig op
het dorp vestigde, staat hij er midden
in, toen en nu nog steeds. Toen, dat
was de tijd van de strijd voor behoud
van het pontje, de acties tegen de
bouwstop, zijn initiatief tot de oprich
ting van de plaatselijke ondernemers
vereniging Sluiskil Samen Sterk '87.
Het behoud van de leefbaarheid van
het kanaaldorp - en liefst een beetje
meer - stond altijd centraal, ook toen
hij van 1994 tot aan de herindeling van
2003 lid was van de CDA-fractie.
Natüürlijk diende hij toen het alge
meen belang. Maar ging het over Sluis
kil, dan was hij extra alert. Mooie tijd
trouwens, die raadsperiode. Tijdens de
kermisweek oliebollen bakken voor
het hele stadhuis en na afloop van de
raadsvergadering samen met Wester-
scheldevisser en collega-raadslid Fred
die de Rooij trakteren op zelfgemaakte
palingbroodjes, overdwars gegeten van
wege de graat.
En nu vecht hij, als voorzitter van de
dorpsraad nog steeds voor 'zijn' dorp.
Als de oude vechtjas Honoré Colsen de
burgemeester van Sluiskil wordt ge
noemd, verdient Adri de Bruijne zon
der twijfel de titel 'ere-loco'. In 2005
loodste hij de dorpsraad in rustiger
vaarwater en vanaf dat moment werd
gewerkt aan een bruisend, leefbaar,
groen Sluiskil. Er ligt een groenplan,
een dorpsplan, er zijn vergevorderde
plannen voor een klein woonzorgcom
plex en de bouw van een nieuw woon-
wijkje op de plaats van de verpleeg
stersflat van het vroegere Elisabethzie-
kenhuis. Het pontje blijft trouwens va
ren. „We hebben nu een kleine 2500
inwoners; we streven er naar 500
meer. Het dorp kan geen krimp gebrui
ken, want worden het er minder dan
kan dat funest zijn voor alle mogelijke
voorzieningen. Ik erger me mateloos
aan mensen die zeggen dat het alle
maal niks meer wordt, ook door de hui
dige crisis. Dat doemdenken! Stroop je
mouwen op en ga aan het werk, zeker
in de Kanaalzone, waar van oudsher
keiharde werkers wonen. En zeker als
ondernemer ga je jezelf toch niet in de
put praten?! Zo'n skihal vind ik prach
tig. Die biedt enorme kansen. Goed, er
zullen wel wat fouten zijn gemaakt,
maar uiteindelijk beschikken we wel
over een prima voorziening, zeker als
er uiteindelijk toch nog winkels bijko
men. Natüürlijk erger ik me aan dat
schoolmeesterachtige optreden van
m'n partijgenoot gedeputeerde Harry
van Waveren, met dat schoolmeester
achtige vingertje." Zoals hij zich ook
mateloos ergerde aan de houding van
het provinciebestuur in de kwestie van
de ontpoldering. „Ik heb me direct aan
gesloten bij het verzet. Waarschijnlijk
had dat te maken met m'n jeugd. Ik
heb het water de Nieuw-Neuzenpol-
der zien binnenstromen. Dat had een
enorme impact. De Zeeuwen hebben
keihard moeten knokken voor die pol
ders en dan laat je je als provinciebe
stuurders-lijmen met spiegeltjes en
kraaltjes en ga je akkoord?! Karla Peijs -
toch ook een partijgenote - en haar va
zallen hadden historie kunnen schrij
ven door keihard 'nee' te zeggen."
Op de barricaden, zoals in die woelige
jaren tachtig, toen het hele dorp in ver
zet kwam tegen bezuinigingsmaatrege
len van Rijkswaterstaat en het pontje
dreigde te sneuvelert Samenzweerde
rig: „Zesduizend handtekeningen en
toen die actie bij de brug. Jongen toch!
We lagen van tevoren in hinderlaag on
der die brug en toen, met al dat volk,
die bezetting. De slagbomen gingen
dicht en drie Belgische auto's konden
geen kant meer op. We hoorden later
dat de ME in Terneuzen achter de
hand werd gehouden. Een paar heet
hoofden wilden de brug vast lassen,
maar dat hebben we kunnen voorko
men. Er werd wél een staaldraad aan
een brugleuning vastgemaakt en dat
vond Rijkswaterstaat niet leuk. Ik
moest later op het matje komen bij
diensthoofd Willem Vinke. Weet je
wat ik deed? Ik had een taart gemaakt,
versierd met allemaal afbeeldingen van
het pontje. Een stunt!"
Adri de Bruijne
-Geboren: 20 juli 1941 op Boerengat
- Opleiding: School met de Bijbel, de Knol
-MULO
Bakkersopleiding in Goes en bij
bakkers in Terneuzen
- Burgerlijke staat: Weduwnaar van Janny
(1985),
- vader van twee zoons en twee
- dochters
- Nevenfuncties: voorzitter dorpsraad Sluis
kil', voorzitter duivenvereniging De Reis
duif en van 'duivenkoepel' Samenspel 2.
