Duizenden glasaaltjes klauteren elk
Een paling legt duizenden kilometers af
Einde problemen bij
Colijnsplaatse Boys
Filmmiddag in
Heinkenszand
De eerste steen is de eerste niet
22 Woensdag 13 mei 2009 PZC
B
Het trekseizoen voor de
glasaaltjes is volop bezig.
Duizenden kleine palinkjes
trekken het zoete water op.
De aalgoten helpen de
glasaaltjes een handje.
door Melita Lanting
De wind giert om het ge
maal Prommelsuis bij
Moriaanshoofd. Op de
parkeerplaats staat de
auto van Jan van Driel van water
schap Zeeuwse Eilanden. Tijdens
het trekseizoen is hij daar vrijwel
dagelijks te vinden. Alleen op zon
dag neemt hij even rust.
Dankzij zijn enthousiasme en in
spanningen vinden jaarlijks dui
zenden glasaaltjes hun weg naar
de polder om uit
ge palingen de poldersloten in ge
zwommen en het seizoen is nog
niet voorbij.
Van Driel staat bij een grote zwar
te houten box, halverwege de
glooiing van de dijk. Dat is het
hart van de nieuwe installatie.
Daar vallen de aaltjes, na een klim
van zeker twintig meter, in een
emmer. Ze zijn dan omhoog ge
klauterd via een roestvrijstalen
goot waarin kokosmatten liggen.
De aaltjes hebben daarin voldoen
de grip om omhoog te klimmen,
al kunnen ze ook prima langs ste
nen of door het gras naar boven.
„De aaltjes worden gelokt met
zoet water", zegt Van Driel. „Ze
reageren op de smaak of de geur
van het zoete water. Dat water
pompen we door een slang waar
in gaatjes zitten." Die gaatjes heb
ben een tweeledig doel. Ten eerste
is het dan onmogelijk om de boel
te saboteren want als een grapjas
mer. Een voor een tilt hij de mat
ten op. „Nu moet je goed kijken.
Misschien zitten hier nog aaltjes
tussen." Dat is niet het geval.
In de emmer ligt wel een klein
hoopje. De diertjes zijn flinterdun
en een centimeter of acht lang.
„Toch zijn het ongeveer honderd
exemplaren", schat Van Driel.
Als er niet te veel glasaal in de em
mer zit, worden ze nog per stuk ge
teld. Zijn de hoeveelheden groter
dan wordt geteld met hulp van
een maatbeker.
Op sommige dagen kruipen wel
duizend aaltjes per dag naar het
zoete water. „Met opkomende
maan is de vangst beter", zegt Van
Driel. „Het seizoen is dit jaar heel
kort. Op 4 april kwamen de eerste
aaltjes pas en het loopt nu al weer
wat af al kunnen we nog een paar
goede weken krijgen."
Het korte seizoen heeft waarschijn
lijk te maken met het koude pol-
te groeien tot vol
wassen palingen.
Bij het gemaal is
een nieuwe 'aal-
goot' gebouwd. Een ingenieuze
constructie om de jonge palinkjes
de dijk over te helpen. „Dit is voor
het eerste jaar dat we een nieuw
systeem gebruiken", legt Van Driel
uit. „Ik heb het helemaal zelf ont
worpen. Het geeft de helft meer
rendement dan het oude sys-
teem."
Vorig jaar zijn bij de Prommelsuis
6879 glasaaltjes over de dijk ge
klommen, nu zijn er al 10.000 jon-
derwater door de
'Glasaaltjes reageren op de smaak of de geur van Ia"ge winter en
daarna de snelle
nel ZOeie waier Jan van Driel, waterschap Zeeuwse Eilanden opwarming Want
niet alleen de
de slang afsluit door er een tennis
bal in te duwen is de pomp kapot.
Het tweede doel is dat op deze ma
nier de lokstroom veel beter ver
spreid wordt in het zeewater.
Bij laag water spuit de slang als
een fontein maar als het hoog wa
ter is, stroomt er een bredere lok-
stroom de zee in.
Van Driel opent de zwarte kist.
Daarin, aan het einde van de goot,
hangen de matten boven een em-
maanstand is van invloed, ook de
temperamur van het polderwater
speelt een belangrijke rol. Als het
water een graad of tien is, dan zijn
de omstandigheden ideaal.
De glasaaltjes die in de emmer
kronkelen doen hun naam geen
eer meer aan. Ze kleuren inmid
dels wat bruin, de kleur die ze krij
gen als ze groter worden. De ge
vangen aal wordt op verschillende
plekken in de polder uitgezet.
De aal of paling legt tijdens
zijn leven enorme afstan
den af Larven komen met
de golfstroom mee zwemmen van
uit de Sargassozee naar Europa.
Een tocht van zo'n vijfduizend ki
lometer. Intussen groeien de lar
ven uit tot glasalen. Tegen de tijd
dat ze in Europa zijn, zijn de beest
jes in hun tweede levensjaar en
trekken ze de binnenwateren op.
Vroeger ging dat gemakkelijk via
de uitwateringssluizen, omdat de
sluisdeuren altijd iets op een kier
stonden. Met de komst van gema
len was dat voorbij. De paling
stand in het binnenwater holde
achteruit.
Waterschap Zeeuwse Eilanden
heeft in 1994 met de provincie de
eerste aalgoot aangelegd bij Mo
riaanshoofd. Deze techniek is lang
zaam maar zeker steeds verbeterd.
Het is de verwachting dat het type
goot dat nu bij Moriaanshoofd
ligt, volgend jaar ook in Ouwer-
kerk wordt gebruikt.
Bij Moriaanshoofd komt in 2011
waarschijnlijk een vistrap. Want
de paling moet niet alleen de dijk
over om naar binnen te komen, in
het twaalfde levensjaar trekt de pa
ling naar zee om zich te kunnen
voortplanten. Op die reis is het ge
maal opnieuw een obstakel.
In Zeeland zijn vier aalgoten. Bij
Moriaanshoofd, bij Ouwerkerk, bij
Hoedekenskerke en bij het gemaal
Dekker aan de Oosterscheldedijk
bij Kattendijke. Dit seizoen is de
goot bij Moriaanshoofd het succes
volst. Daar zijn tot nu toe 9500 aal
tjes gevangen. Bij Ouwerkerk is de
score 3000 aaltjes, bij Kattendijke
285 (daar is iets mis met de con
structie) en de goot bij Hoedekens
kerke werkt momenteel niet. Het
waterschap is van plan ook de aal-
goot bij Kattendijke aan te passen,
naar het voorbeeld van Moriaans
hoofd. De goot wordt dan tiental
len meters verkort, wat de klim
omhoog voor de glasaal vergemak
kelijkt.
De glasaaltjes zijn al bruin aan het kleuren.
foto Ronald den Dekker
door Raymond de Frel
COLIJNSPLAAT - De voetballers van
Colijnsplaatse Boys hebben bin
nenkort weer alle ruimte om te
trainen! De gemeente Noord-Beve
land wil 25.500 euro uitgeven voor
de aanschaf van lichtmasten bij
het tweede veld van de club.
Daarmee komt een einde aan een
jarenlang probleem. Het huidige
verlichte oefenveld is te klein, voor
al omdat er 's avonds door meerde
re elftallen op wordt getraind. Met
name de A-junioren (in de leeftijd
van zestien tot achttien jaar) en de
eerste seniorenselectie worstelden
met ruimtegebrek. „Met nieuwe
trainingsmethodes moet er op een
heel veld worden getraind. Dit om
dieptepasses en crosspasses goed
uit de verf te laten "komen", aldus
voorzitter Cor Quinten.
Voor uitbreiding van het trainings
veld is te weinig ruimte. Daarom
kiest de gemeente voor het plaat
sen van zes lichtmasten op het
tweede veld. Dat kost 30.000 euro.
De voetbalclub neemt vijftien pro
cent (4500 euro) voor zijn reke
ning. Daarmee trekt de gemeente
een lijn met de bouw van nieuwe
kleedkamers bij de w Bevelanders
in Kamperland. Die club legt daar
voor ook vijftien procent bij.
De gemeenteraad debatteert mor
genavond om 19.30 uur over het
voorstel in het gemeentehuis in
Wissenkerke.
HEINKENSZAND - In Heinkenszand,
in de Barbesteinkerk aan Clara's
Pad, draait vandaag voor jongeren
de computeranimatiefilm Madagas
car 2. De film begint om 14.00 uur,
met na afloop een workshop djem-
bé. De film wordt vertoond in het
kader van de Afrikaweek van de
christelijke jongerenclub CJV Hein
kenszand. Vanaf 19.00 uur is even
eens in de Barbesteinkerk een
workshop bloemstuk maken in
Afrikaanse stijl. Het Afrikaproject,
dat loopt tot en met zondag, gaat
morgen vanaf 19.15 uur verder met
een discussie-informatiebijeen
komst in de protestantse kerk aan
de Dorpsstraat. Marleen van As-
selt praat over Ghana, Roel Cle
ment over Niger en hun motivita-
tie in Afrika actief te zijn.
KAMPERLAND - De eerste steen was het niet echt, maar een plaquette ging
er gisteren wel voor door. De ruwbouw van Hotel 't Veerse Duin aan de Pa-
trijzenlaan in Kamperland is klaar. In februari wordt het eerste Zeeuwse vijf
sterrenhotel geopend, 't Veerse Duin houdt zaterdag en zondag van 12.00
tot 16.00 uur open huis. foto Ronald den Dekker
Goot met
rooster erop
RolahtQulst
De jonge aaltjes leggen een
flinke klim af bij een aalgoot,
maar hoeven bij Moriaanshoofd
niet de hele dijk over.
Aalgoten in Zeeland
.Moriaanshoofd
•Ouwerkerk
Kattendijke
Houten bak
Aaltjes worden
opgevangen in
emmeren
binnendijks
uitgezet
Hoedekenskerke
Door en langs goot
sijpelt zoet water
Kokosnetten waardoor
aaltjes makkelijker
omhoog kunnen komen
Aaltjes in
zout water
Dijklichaam
Zoetwaterstroom
lokt aaltjes goot ir
De aalgoot loopt naar een opvangbak. Onder de goot staat een emmer zo
dat de aaltjes daarin vallen. foto Ronald den Dekker
Paling zwemt de dijk op
