'Natte gymnastiek'
mag best leuker
PZC Woensdag 13 mei 2009 j 17
Het zwemonderwijs in
Nederland is uniek in de wereld.
Toch moet het anders. Er is te
weinig aandacht voor het plezier
van kinderen, vindt pedagoog
Arno Jonkers van het Nationaal
Platform Zwembaden. „Ik zie nu
veel angstige en verveelde
kinderen in het water."
door Mandy Pijl
foto Harmen de Jong/GPD
Week van zwemonderwijs
Tijdens de Week van het zwem
onderwijs, vanaf vandaag (11
mei) tot en met woensdag (13
mei) discussiëren professio
nals in het zwemonderwijs en
andere deskundigen*over de
toekomst van het zwemonder
wijs. Met als doel de zwemles
sen op een meer kindgerichte
manier aan te pakken.
Huidig diplomasysteem
Hoe steekt het huidige diplo
masysteem in elkaar? Arno Jon
kers van het Nationaal Plat
form Zwembaden, legt uit:
„Kinderen halen één diploma:
het Zwem-ABC. Dat doen ze
vaak ïn drie fases. Voor elke fa
se krijgen ze een deeldiploma.
Alle onderdelen, zoals duiken
en drijvërii komen in elke fase
aan bodopaar worden steeds
moeilijker gemaakt. Dat geldt
ook voorde zwemslagen. De
meeste kinderen halen A en ve
len beginnen aan B, waarna de
meesten afhaken. Jaarlijks wor
den er zo'n 200.000 A-diplo-
'eikt, tegenover
90.000 TPdiploma's." Er zijn
ook zwemscholen die kinderen
.^as Jaten^fzwemmen als ze
,B-niVéa¥iiëbben bereikt. Dan
krijgen ze een gecombineerd
W
aarom is het Ne
derlandse zwem
onderwijs uniek
in de wereld
Arno Jonkers, pedagoog van het
Nationaal Platform Zwemba
den: „Niemand is verplicht zijn
zwemdiploma te halen en toch
doet bijna iedereen zijn kinderen
op zwemles. Het zit in onze cul
tuur ingebakken: je kind op zwem
les doen, dóe je gewoon. Waarom?
Kijk uit het raam, het stikt hier
van het water.
„Dat het onderwijssysteem niet
door de overheid is bedacht, maar
door een zelfstandige stichting,
het Nationaal Platform Zwemba
den NRZ, maakt het ook bijzon
der. Het zwemonderwijs is maar
heel kort verplicht geweest. Dat
was nog voor de Tweede Wereld
oorlog, toen lichamelijke opvoe
ding als schoolvak in opkomst
was. Op 9- of io-jarige leeftijd leer
den kinderen onder schooltijd
zwemmen.
„Na de oorlog kwam er meer ruim
te voor kinderen, gezinnen gingen
vaker recreëren. Er ontstond een
maatschappelijke behoefte kinde
ren al vanaf een jaar of 6 te leren
zwemmen. Particuliere zwemscho
len speelden daar op in. Sinds de
jaren tachtig kunnen de meeste
kinderen al zwemmen voordat ze
op school in groep 3 komen."
Schoolzwemmen bestaat nog wel
„Ja, in sommige plaatsen kiezen ge
meenten en scholen ervoor een
deel van de gym-uren in te vullen
als 'natte gymnastiek'. Slechts
10 procent van de kinderen leert
onder schooltijd zwemmen. Op
Amsterdamse scholen staat de klas
sieke zwemles nog op het lesroos
ter, omdat men vindt dat kinderen
een zwemdiploma moeten heb
ben als ze van school komen."
Wanneer hebben kinderen hun eer
ste zwemles
„Tegenwoordig krijgen ze hun eer
ste zwemles als ze 4 of 5 jaar zijn.
Helaas is het zwemonderwijs
sinds de jaren zeventig niet veran
derd. Dus leggen we kleuters een
onderwijssysteem op dat geschikt
is voor 6- of 7-jarigen, dat niet bij
hun motoriek past. De schoolslag
bijvoorbeeld is een motorisch inge
wikkelde slag. Als een kind lang ge
noeg oefent, krijgt hij hem onder
de knie. Maar dat kan twee jaar du
ren. Natuurlijk moet een kind zich
veilig in het water kunnen bewe
gen. Maar hij moet ook plezier
hebben. Ik zie veel angstige en ver
veelde kinderen in het water."
Hoe moet het zwemonderwijs veran
deren?
„We maken zwemslagen belangrij
ker dan ze zijn. Er is een voortra
ject om kinderen eraan te laten
wennen dat ze de controle over
hun lichaam kwijt zijn zodra ze in
het water zijn. Maar dat wordt
vaak overgeslagen. Zweminstruc-
teurs laten zich te veel leiden door
de eindtermen van het diploma
en vergeten naar het kind te kij
ken. Men denkt soms: 'Ik haal ze
wel over die drempel'. J)at lukt,
want kinderen volgen volwasse
nen altijd. Maar zodra ze hun di
ploma hebben, zie je ze niet meer
in het zwembad terug. Omdat ze
er geen lol in hebben om te zwem
men. Ik vind dat kinderen zo
vroeg mogelijk in contact moeten
komen met water. Nodig ze rond
hun verjaardag uit om een paar
weken te komen zwemmen, elk
jaar wat langer. Maar verlang geen
dingen waar ze niet aan toe zijn,
want daarmee ga je over de auto
nomie van kinderen heen."
In de Verenigde Staten bestaan er
'survival-zwemlessen' voor baby's,
die leren in hun eentje in het water
te drijven. Is dat iets voor hier?
„Het geeft aan wat er al op heel
jonge leeftijd met kinderen moge
lijk is. Een 2-jarige kan met kleren
en schoenen aan het zwembad
oversteken. Ik heb het gezien: een
kind dat paniekloos naar de over
kant trappelde en op de buik ver
der ging. Hoe kinderen het doen?
Laat het ze uitzoeken. Kinderen
zouden de techniek van het zwem
men verkeerd aanleren, zeggen cri
ticasters. Ik vind het belangrijker
dat een kind zich leert redden in
het water. De techniek aanleren,
kan altijd nog."
Reageren? gezondheid@wegener.nl
