Als u de fout in bovenstaande zin niet ziet, mag u toch naar de universiteit...
'Het is broodnodig
Docenten klagen steen en been over de
gebrekkige taalvaardigheid van de studenten.
Steeds meer universiteiten voeren daarom
een verplichte taaltoets Nederlands in. De
Erasmus Universiteit selecteert al op basis
van de test. Maar hier blijft het niet bij.
Inmiddels denkt de Vrije Universiteit ook na
over een verplichte rekentoets.
1 O Donderdag 7 mei 2009 PZC
Irriteert u zich ook zo a;
die het Nederlands niet l
door Maartje Huijben illustratie Ronald Visser
ch, bij biologie is het
toch helemaal niet
belangrijk hoe het
op papier staat. Jen-
nefer, eerstejaars stu
dent aan de Radboud Universiteit
in Nijmegen spreekt klare taal.
„Het gaat om de inhoud. Die moet
kloppen. Een klein taaifoutje
maakt toch niet uit."
Ze is niet de enige student die er
zo over denkt. Docenten klagen al
jaren over het niveau van het Ne
derlands in e-mails, tentamens
maar ook in bijvoorbeeld de scrip
ties. De eerstejaars presteren ver
onder de maat, blijkt ook uit de
taaltoets op de Erasmus Universi
teit in Rotterdam. Afgelopen na
jaar haalde slechts 17 procent van
de studenten de verplichte taaltest
in één keer. Een dramatische sco
re, maar de test is volgens de uni
versiteit niet te moeilijk. „De test
bestaat uit vier onderdelen. Voor
ieder gedeelte moet de student
Tweederde Pabo
zakt voor taaltoets
p- Sinds het schooljaar
2006-2007 is de taal- en reken
toets al verplicht voor eerste
jaars studenten van de Pabo,
de toekomstige docenten in
het basisonderwijs.
p- In dat eerste jaar zakte bijna de
helft van de studenten aan de
Pabo voor de rekentoets. Twee
derde zakte voor de taaltoets
die werd afgenomen.
p- De expertgroep Doorlopende
leerlijnen pleitte vorig jaar bij
onderwijsminister Plasterk om
de teugels in het taal- en reken
onderwijs van basis- tot hoger
onderwijs aan te halen. De ex
pertgroep wil minimumeisen
waar de scholieren aan moeten
voldoen.
p- De Erasmus Universiteit neemt
de taaltoets op vier onderde
len af. In oktober 2008 hadden
studenten de meeste moeite
met het onderdeel stijl: 30 pro
cent behaalde een voldoende.
Voor spelling-slaagde 54 pro
cent, voor basisn'ederlands 70
procent. De minste problemen
waren er met het onderdeel
grammatica, waarvoor 84 pro
cent een voldoende scoorde.
17 procent van de studenten
behaalde een voldoende op al
le vier de onderdelen.
p- De faculteit der rechtsgeleerd
heid aan de Radboud Universi
teit in Nijmegen heeft al jaren
als vast onderdeel schriftelijke
vaardigheden en argumentatie
in het curriculum. De universi
teit toetst studenten niet op
voorhand.
een voldoende scoren", meldt
woordvoerder Arnoud Houweling.
Hij benadrukt dat taal ontzettend
belangrijk is. „Onze studenten ko
men in beroepen als advocaat en
rechter terecht. Dan is taal juist
heel belangrijk. Ze moeten ermee
kunnen spelen in een pleidooi,
maar ook een pleitnota in foutloos
Nederlands kunnen schrijven. En
een advocaat die gebrekkig Neder
lands spreekt en schrijft, wordt
niet serieus genomen."
De Erasmus Universiteit is mo
menteel de enige instelling die op
basis van de taaltoets vóór de
poort selecteert. De Vrije Universi
teit (VU) in Amsterdam voert de
test dit najaar verplicht in voor al
le studenten. De Universiteit van
Tilburg (UvT) verplicht enkel de
rechtenstudenten. Beide kennen
alleen een deelnameplicht. Een
slechte score heeft geen conse
quenties voor de studie. „Het is
niet ondenkbaar dat dit in de toe
komst wel gebeurt", meldt Tjits
Roselaar, coördinator Nederlands
aan de UvT. Rotterdam selecteert
wél op basis van de test. Studen
ten moeten binnen twee jaar een
voldoende halen.
De studenten van de Vrije Univer
siteit scoorden vorig jaar met de
taaltoets ook niet bijster goed: 14
procent scoorde dermate slecht
dat er een bijspijkercursus moest
volgen. „We zien een duidelijk ver
schil tussen-studenten die van het
hbo komen en studenten die recht
streeks van het vwo instromen",
zegt Eline van Straalen van Talen-
centrum-VU. „De leerlingen van
het vwo scoren beter, maar ook on
der hen zijn er slechte resultaten.
De studenten met Nederlands als
ud-docent Nederlands en voorzitter van het Bureau Levende
Talen, Toon van der Ven, windt er geen doekjes om. De
taalvaardigheid van de huidige generatie studenten is ver beneden
de maat. Het Bureau Levende Talen is de overkoepelende organisatie voor
taalonderwijs. Van der Ven: „Wij roepei\al jaren samen met de docenten
Nederlands dat er wat aan gedaan moet worden. Tot dusver gebeurde er
weinig. Een docent Nederlands kan dat niet in zijn eentje veranderen. Er is
ook geld en tijd nodig om extra lesuren Nederlands te kunnen geven."
Van der Ven is bijzonder tevreden over de invoering van taaltoetsen op de
universiteiten. „Nu wordt er iets aan het probleem gedaan. Het is weer
onder de aandacht."
Deels zijn de slechte taaiprestaties volgens het Bureau Levende Talen een
gevolg van de instelling van de huidige generatie studenten. „Taal neemt
niet echt een centrale plaats in hun leven in", zegt Van der Ven. „Ze gaan
er slordig mee om."
Deels ligt de schuld ook bij het onderwijs. De huidige generatie krijgt te
weinig onderricht in het zakelijk Nederlands. „Studenten beseffen niet
voldoende dat de taal in de chatbox anders is dan het zakelijk Nederlands.
Ze weten bijvoorbeeld niet hoe een sollicitatiebrief er uitziet."
moedertaal doen het mondjes
maat beter dan studenten van al
lochtone komaf"
Volgens Van Straalen vormt de
slechte taalvaardigheid een groot
probleem in Nederland. „Dat
moet worden opgelost bij de basis:
het voortgezet onderwijs. Je zou
mogen verwachten dat scholieren
die van het vwo afkomen over vol
doende taalvaardigheid beschik
ken. Helaas is de praktijk weerbar
stiger. Het blijkt dat de niveaus per
school teveel verschillen."
De VU voert de taaltoets de ko
mende drie jaar in. De universiteit
hoopt dat het daarna niet meer no
dig is. „Wij willen hiermee vooral
de aandacht vestigen op de slechte
taalvaardigheid van studenten",
zegt Van Straalen. „Het voortgezet
onderwijs spreken we aan op de
De oud-docent benadrukt dat het schoolsysteem waarschijnlijk niet de
oorzaak is. „Ook in landen om ons heen, is de taalvaardigheid van jongeren
afgenomen. In Groot-Brittannië is de situatie nijpend en ook in Berlijn
beheersen de studenten onvoldoende hun taal."
De oplossing is volgens Van dier Ven simpel: stel landelijke eisen voor
scholieren die van het vwo afkomen. „De huidige eisen zijn blijkbaar niet
voldoende", constateert hij. „Er moeten landelijke eisen worden gesteld
aan de basisvakken zoals Nederlands, Engels en wiskunde. Nu is het nog zo
dat iemand op het eindexamen een 4 voor Nederlands kan compenseren
met een 8 voor natuurkunde en dus wordt toegelaten tot de universiteit.
Zo'n persoon hoort daar natuurlijk helemaal niet thuis. Hetzelfde geldt
voor de onderdelen binnen het vak Nederlands. Iemand kan een 5 voor
begrijpend lezen compenseren met een 7 voor spreekvaardigheid. Daar
moeten we vanaf."
De oud-docent vindt het bewaken van de taalvaardigheid bovendien de
taak van alle docenten. Dus ook van de leraren aardrijkskunde en biologie.
„Vakdocenten moeten verslagen of scripties die bol staan van de taalfouten
terugsturen naar de student. De scholen moeten aan dit soort basiszaken
eisen stellen."
resultaten van de leerlingen. Met
de scholen die slecht scoren, bekij
ken we hoe dat verbeterd kan wor
den."
Niet alleen de taalvaardigheid is
een aandachtspunt van universitei
ten. De Vrije Universiteit denkt er
over om ook een verplichte reken
toets voor de bètawetenschappen
in te voeren.. „Maar dat is allemaal
nog in een pril stadium", zegt Van
Straalen. Op de technische univer
siteiten is dit al langer gemeen
goed. „Aan het begin van de oplei
ding maken onze studenten de re
kentoets", zegt Joost Bruysters van
de Universiteit Twente. „Op basis
daarvan bepalen we het niveau.
De studenten die het nodig heb
ben, krijgen bijscholing."
