7 spectrum
PZC
Zaterdag 2 mei 2009
foto Hielco Kuipers/GPD
hadden doodzieke patiënten naar ic's in andere
ziekenhuizen vervoerd moeten worden. Maar
daar was helemaal geen plaats. Zo'n maatregel
was heel gevaarlijk geweest." De Inspectie
spreekt overigens tegen dat er sprake zou zijn
van een gevaarlijke situatie.
De Inspectie trekt 'wel een heel grote broek aan'
met haar kritiek op de normen die specialisten
onderling hebben vastgesteld, vindt Gert Jan
Scheffer, intensivist bij het UMC St Radboud in
Nijmegen en de hoofdverantwoordelijke bij de
beroepsvereniging voor het opstellen van intensi-
ve-carenormen. „Iedereen die op de intensive ca
re werkt, had de huidige richtlijn goedgekeurd:
van microbiologen, longartsen, anesthesiologen
tot aan hartchirurgen."
Dergelijke specialistische kennis heeft de Inspec
tie zelf niet in huis, zegt hij. „Maar ze gaat onder
tussen wel op de stoel van medische experts zit
ten." De Inspectie ging tekeer 'als een olifant in
een porseleinkast', vindt hij. Is dat erg? „Ja," zegt
Scheffer. „Het maakt artsen kopschuw." Die den
ken in het vervolg wel twee keer na voordat ze
ambitieuze afspraken formuleren, voorspelt hij.
„Het gevaar is dat artsen alleen nog maar normen
vastleggen, waaraan ze op voorhand al voldoen.
7.0 kunnen ze er tenminste niet meer door de In
spectie op worden afgerekend."
De Orde van Medisch Specialisten en de Neder
landse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) sto
ren zich mateloos aan de toon van de rapporten.
In een onderzoek over de kankerzorg in ons land
namen de inspecteurs de term 'structureel slecht'
in de mond. „Maar dat sloeg op de organisatie,
niet op ons medisch handelen", aldus Willem
van der Ham. Een slordige lezer kreeg echter wel
die indruk. „Volkomen onterecht. Medisch ge
zien zijn we de nummer 1 van Europa."
Er wordt alom een beeld gecreëerd alsof het alle
maal niet deugt, zegt NVZ-directeur Gita Gallé.
Openheid helpt de zorg vooruit, maar er mag
ook wel eens benadrukt worden wat goed gaat,
vindt zij. „Rondom operaties maken we nu grote
slagen. Maar daar horen we de Inspectie niet
over. We worden continu in de verdediging ge
duwd." Maar nog erger: „Het werkt ontzettend
demotiverend." Het aanzien van het vak wordt
geschaad en dat schrikt jonge, talentvolle artsen
en verpleegkundigen af. „Hen hebben we de ko
mende jaren juist hard nodig."
De Inspectie moet uitkijken. De harde
woorden dreigen namelijk hun doel
te missen. Dat is gevaarlijk, omdat de
mensen op de werkvloer de zorg
daadwerkelijk moeten verbeteren. Die moeten
veranderingen doorvoeren. Ze zijn het gezicht
van de zorg, diegenen op wie de patiënt blinde
lings moet kunnen vertrouwen als hij een ernsti
ge diagnose te horen krijgt of op de operatietafel
ligt. Daar zit de Inspectie tenslotte niet bij.
De Inspectie zelfheeft steeds een hoger doel voor
ogen. De 'rapportenregen' is onderdeel van een
nieuwe koers, legt hoofdinspecteur patiëntveilig
heid, ]an Vesseur, uit. „Wat we onderzoeken, la
ten we nu zien." Vesseur noemt het de 'transpa
rantieparadox': „Door alle kritische rapporten
lijkt het of in de zorg meer fouten worden ge
maakt. Dat is niet zo, maar vroeger was het min
der zichtbaar. Meer weten betekent ook: meer we
ten over zaken die nog niet op orde zijn."
Dit is een fase waar de zorg doorheen moet, stelt
Vesseur. Voor de dokter is dat misschien pijnlijk.
„Natuurlijk is het vervelend als je voor je gevoel
je best doet en er is een instantie die zegt: je doet
het niet goed. Maar door pijnpunten bloot te leg
gen, wordt de zorg uiteindelijk wel beter." Daarin
gelooft ook patiëntenkoepel NPCF. „Wij zijn blij
met de nieuwe koers", zegt directeur Atie Schip-
aanboord.
Als de normen voor goede zorg voortaan ook
nog door een onafhankelijke instantie zouden
worden vastgesteld, weet iedereen straks waar hij
aan toe is, verklaart Rien Meijerink, voorzitter
van de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg.
De patiënt, de arts én de Inspectie. Dat zou vol
gens hem een hoop frustraties van artsen sche
len. Maar voorlopig ontbreekt het aan heldere re
gels: „Terwijl patiënten er gewoon op moeten
kunnen rekenen dat de zorg goed is. Dat kan al
leen bereikt worden als er duidelijke normen
zijn."
De houding van sommige artsen naar de Inspec
tie toe zou ook wel mogen veranderen, meent
Cor Kalkman, naast patiëntveiligheidsexpert ook
hoogleraar anesthesiologie. „Met name de oude
garde voelt zich snel aangevallen. De nieuwe ge
neratie artsen heeft hier minder moeite mee."
Kalkman ziet in zijn dagelijks werk duidelijk het
belang van een actieve Inspectie. Het kritische
rapport over hygiëne in de operatiekamers heeft
zijn uitwerking niet gemist, zegt hij. „We bleken
te vaak met verkeerd schoeisel en losse haren te
werken. En de deuren van de ok's stonden te
vaak open. Daar heeft de Inspectie ons terecht
hard op aangepakt."
Veel ziekenhuizen controleerden na het verschij
nen van het rapport ook hun luchtfilters. „Som
mige bleken al tien jaar niet te zijn vervangen.
Erg hè?"
j reageren?
f spectrum@wegener.nl
