n de reddingsboei uit, maar
van deze jager kunnen eten?
'Er vallen jaarlijks meer doden door vallende kokosnoten dan door haaienbeten'
Max Janse, hoofd van Burgers' Ocean
9
vorden de dieren le-
in het water. Die prak-
binnen de Europese
alleen vissers met een
inen, met behoud van
te hoeven de vinnen
op de zelfde plek aan
aardoor is controle vrïj-
ldus Kingma. „Wij vin
een aan wal moet wor-
im humane redenen,
aan de vinnen niet al-
welke soort het gaat.
is daardoor lastig.
■n die voor mensen
essant zijn hebben het
teruggang van haaien
1 omdat ze bovenaan
de voedselketen staan.
„Haaien verslinden al
les wat niet meer hele
maal gezond is in de
zee. Gebreken worden
keihard aangepakt in
de natuur. Dat moet,
want anders worden
die doorgegeven aan
volgende generaties en
stort de natuur uitein
delijk als een kaarten-
/lax Janse. „De natuur
t op zekere hoogte. De
r kunnen andere vis-
jvoorbeeld tonijn,
wenzeer in hun voort-
haaien zich langzaam
,Je soorten krijgen
[aar. Daardoor duurt
latie erg lang.
gediend met een vis
it is niet haalbaar, be-
l Henk Heessen. „Op
zeegebieden waar
worden beschermd, zo
goede kans hebben te
?st voorkomen is nog
lastiger. Haaien zijn nu eenmaal erg
groot. Kingma ziet mogelijkheden in aan
passing van de manier van vissen. „De
meeste haaien hebben een grote overle
vingskans als ze in netten verzeild raken.
Als trailers langzamer varen en kortere
periodes achter elkaar vissen, dan kun
nen de haaien nog weer teruggegooid
worden in zee. Dat zou al veel schelen."
Kingma mag dan blij zijn met de verkla
ring van de Europese visserijministers,
het echte werk begint nu pas. De afzon
derlijke lidstaten moeten zich nog bui
gen over de meeste intenties. Maar de
haaienvoorvechtster is optimistisch. „In
landen als Spanje hebben de vissers veel
macht, maar ook daar wordt de bevol
king steeds milieubewuster."
De Europese opstelling zal grote invloed
hebben op de vissers in Azië, waar van
oudsher veel op haaien wordt gevist.
„We hebben geen goed zicht op de Aziati
sche markt; hoeveel ton haaien ze bin
nenhalen", geeft Kingma toe. „Ook fin
ning is niet te controleren. Maar toen de
VS hun regels ten aanzien van haaienvis-
serij aanscherpten had dat een duidelijk
effect op het aanbod van haai in Azië.
Die weerslag zullen de Europese maatre
gelen ook hebben." Met een stevig actie
plan zal Europa makkelijker Aziaten kun
nen overtuigen te stoppen met de con
sumptie van haaien, is haar verwachting.
Laten we in ieder geval stoppen met het
eten van haaienvinnensoep en andere ge
rechten waarin de vis is verwerkt, oppert
Max Janse van Burgers' Ocean. Jn Neder
land, maar ook op vakantie in Azië of
Frankrijk. In zijn kantoor, tussen de zui
veringsinstallaties van de Ocean en de
kweekbakken, gaan zijn ogen glimmen
als hij praat over haaien. „Het charisma
van zo'n toppredator is fascinerend. In
de tientallen miljoenen jaren dat haaien
voorkomen op aarde hebben ze zich nau
welijks hoeven aanpassen. Zo goed zijn
ze."
PZC Dinsdag 28 april 2009
p Een van de grootste bedreigingen voor de haaienstand is het fin
ning, het afsnijden van de vinnen voor consumptie. Vaak worden
de dieren daarna, veelal nog levend, teruggegooid in de zee. Naar
schatting worden jaarlijks zo'n 38 miljoen haaien voor hun vinnen
gedood, o
p De organen worden gebruikt als ingrediënt voor haaienvinnen
soep, een statussymbool dat vooral populair is in landen als China
en Thailand.
p De vinnen zijn smakeloos en dienen louter als bindmiddel. De soep
smaakt naar kippenbouillon, eën van de andere ingrediënten.
p Chinese restaurants in Europa gebruiken ei als bindmiddel in hun
'haaienvinnensoep'.
p Haaienvinnen werden ooit geschonken aan de keizers van China:
de haai is een imposant en machtig dier en door het eten van de
vinnen zou de keizer nog machtiger worden. De opkomende mid
denklasse in Zuidoost-Azië eet de dure haaienvinnensoep om te la
ten zien dat ze geld heeft.
p De vinnen zouden ook geneeskrachtige werkingen hebben. Zo
zou het eten van de vinnen botkanker voorkomen. Haaien hebben
nooit botkanker, maar dat komt omdat ze geen botten hebben
maar louter kraakbeen.
Haaienvinnen
Een haai is op verschillende
manieren interessant voor
mensen:
HUID: schuurpapier (vooral
vroeger); leer voor schoe
nen en tassen
KAKEN: souvenirs
KRAAKBEEN: medicijnen
LEVER: vitamine A,
omega-3 vetzuren en squa-
leen (hulpmiddel voor
cosmetische en farmaceu
tische industrie)
TANDEN: souvenirs;
speerpunten (inheems)
VINNEN: bindmiddel voor
soep
VLEES: consumptie
Kraakbeenvissen
Haaien behoren tot de kraak
beenvissen, net als roggen. Ze
onderscheiden zich daarmee
van de andere vissen, die een
skelet van botten hebben.
De vorm van de kieuwen wijkt
af bij haaien: het zijn spleten in
plaats van 'deksels' zoals bij
veel andere vissen.
Haaien hebben geen schubben,
maar een soort huidtanden.
Deze bieden bescherming, als
een pantser, en zorgen voor
turbulentie in het water, waar
door het dier sneller zwemt.
Veel zwempakken van profes
sionele zwemmers zijn op
haaienhuid gebaseerd.
Haaien kunnen elektromagne
tische velden detecteren, waar
onder zenuwactiviteit bij spier-
samentrekkingen van andere
wezens. Dit gebeurt via kleine
zintuigporiën in de kop, de zo
genaamde ampullen van Loren-
zini. Platvissen die zich onder
het zand hebben begraven zijn
daardoor niet veilig voor de
haai: hun hartslag verraadt de
schuilplaats. De hamerhaai
heeft op zijn 'dwarsstuk' extra
rijen met ampullen, waardoor
die de elektromagnetische vel
den nog beter opvangt.
Er bestaan zo'n 370 haaien
soorten. Ze variëren in lengte
van enkele tientallen centime
ters tot wel dertien meter (wal-
vishaai).
De meeste soorten worden tus
sen de twintig en dertig jaar
oud. Walvishaaien kunnen de
honderd halen.
Haaien zijn globaal in te delen
in twee groepen: vrij-zwem-
mende haaien en bodem-
haaien.
Vrij-zwemmende haaien moe
ten constant bewegen zodat ze
genoeg water Jangs hun kieu
wen krijgen. Daar halen ze zuur
stof uit. Zwemt de vis niet dan
komt hij in ademnood. Bodem-
haaien liggen de meeste tijd op
de bodem, ze zwemmen alleen
om voedsel te verzamelen.
Haaien komen in alle zeeën
voor, zelfs onder het ijs van de
Noordpool. In de Noordzee
zwemmen twaalf soorten rond,
het merendeel niet frequent.
Een vaste bewoner is de honds
haai, waarvan de populatie de
laatste jaren toeneemt.
