'De ruzie aan de top en de afsplitsing van een deel van het partijkader,
geeft me een verloren gevoel' Daniël Botha
PZC Dinsdag 21 april 2009 9
ANC
volgend jaar in Zuid-Afrika plaatsvin
den. Hij probeert zijn ballen, T-shirts
en andere prullaria aan winkels te slij
ten. Hij is een voetbalfan die trots is dat
zijn land als eerste in Afrika zo'n groot
evenement mag organiseren. Minder
trots is hij op de politiek.
„Het ANC heeft ons van de apartheid
bevrijdt. Nu de strijd gestreden is, vlie
gen de leiders elkaar in de haren. Het
gaat nu allemaal om de macht van het
individu", stelt hij bitter vast.
Malebatse heeft grote twijfels over Zu-
ma. Hij vindt dat die te weinig kennis
heeft van de economie en te veel naar
de pijpen danst van uiterst links en de
'Het ANC is volledig corrupt,
daar zal ik van m'n leven
niet op stemmen'
vakbonden. Malebatse stemt op Cope.
Wayne Petersen is kwaliteitsmanager
bij de BAT-sigarettenfabriek in het dorp
Heidelberg, vlakbij Johannesburg. Net
als de meeste kleurlingen stemt hij op
de Democratische Alliantie (DA). Deze
liberale partij, onder leiding van Kaap
stads blanke burgemeester Helen Zille,
is sinds in 2004 de grootste oppositie
partij met 12 procent van de stemmen.
DA-stemmers zijn vooral blanken en
kleurlingen. „In 1994 was er bijna geen
kleurling die niet ANC stemde, maar
dit keer is er geen kleurling die nog wél
ANC stemt", weet Petersen. Want hoe
wel de regeringspartij zegt te streven
naar een non-raciale samenleving,
staan er vrijwel uitsluitend zwarte Afri
kanen op de kieslijst. Ook de
ANC-stemmers zijn zonder uitzonde
ring zwart.
Bij het Total-tankstation willen de zwar
te pompbediendes best prijsgeven wat
ze gaan stemmen. Met het vulpistool in
de hand verklaart de 27-jarige Tshepo
Nicholas plechtig: „Ik zal mijn kruisje
zetten in het vakje naast de naam:
ANC." En waarom? „Vanwege de bevrij
dingsgeschiedenis natuurlijk."
Zijn collega's knikken instemmend - op
één na. Sabata Letsika wil niet te veel
kritiek leveren op het ANC waar zijn
collega's bij zijn, maar hij laat wel los
dat hij in een shack (krot) woont in het
nabijgelegen township. De wachtlijst
voor een sociale woning is eindeloos
lang. „Ik wil graag een gewoon huis,
daarom stem ik op de DA", zegt Letsika
zachtjes.
De zwarte bibliothecaresse Theo Moloi
is veel feller. Ze heeft een tijdelijk con
tract bij de Heidelbergse bibliotheek,
maar dat wordt geen vaste baan omdat
ze geen ANC-lid is, vertelt ze. „Het
ANC is volledig corrupt, daar zal ik van
m'n leven niet op stemmen. Dat is je
ziel aan de duivel verkopen."
Maar welke partij dan wel, daar is ze
nog niet uit. „Zuid-Afrika ontbeert nog
een goede oppositiepartij. Cope is nog
zó nieuw, die heeft nog niets laten
zien." En de DA? „Op zich een prima
partij, maar ze zijn vooral overal tégen.
Ik hoor van hen nog geen oplossingen",
aldus Moloi. „En veel zwarte mensen
zijn bang dat de DA een verborgen agen
da heeft. Dat ze op een dag de apart
heid weer invoeren. Maar soms denk ik
wel eens dat het onder de apartheid be
ter was dan nu onder de ANC."
De belangrijkste partijen
en hun kandidaten
ANC, African National Congress/Afrikaans Nationaal Con
gres. Opgericht in 1912, verboden in 1961. De dominante
partij na de eerste multiraciale verkiezingen van 1994. Haar
twee derde meerderheid (297 zetels) staat voor het eerst
sinds 1994 onder druk. Leider: Jacob Zuma (foto).
Congress of the People/Volkscongres. In november
2008 opgericht door ANC-dissidenten na 'bedreigingen
voor de constitutie die van het ANC uitgaan'. Leider: Mosiu
II Lekotha, presidentskandidaat: Mvume Dandala (foto).
DA, Democratie Alliance/Democratische Alliantie. Gevormd
in 2000 door het samengaan van de Democratische Partij
en de Nieuwe Nationale Partij. Met 47 parlementsleden mo
menteel de grootste oppositiepartij. Geleid door Helen Zille
(foto).
ID, Independent Democrats/Onafhankelijke Democraten. Po
pulistische anti-corruptiepartij, geleid door Patricia de Lille
(foto). Als parlementslid voor het Pan Afrikaans Congres
richtte ze in 2003 de ID op en bleef parlementariër, alleen
nu voor een andere partij. ID is de eerste politieke partij die
is opgericht door een vrouw. 8 zetels.
IFP. Inkatha Freedom Party/lnkatha Vrijheids Partij. Ont
staan in 1975 maar pas sinds 1990 een politieke partij. Lei
der is Mangosuthu Buthelezi (foto). Aanhangers voorname
lijk in Kwazulu-Natal. 23 zetels.
United Democratie Movement/Verenigde Democrati
sche Beweging. Mede opgericht in 1997 door de huidige
partijleider Bantu Holomisa (foto), een oud-legerofficier. 9
zetels.
ACDP, African Christian Democratie Party/Afrikaans Christe
lijke Democratische Partij. Opgericht in 1993, om na de ver
kiezingen van 1994 een christelijke, op gezinswaarden ge
vestigde partij in het parlement te hebben. 6 zetels. Geleid
door Kenneth Meshoe (foto).
Zuid-Afrika
Zuid-Afrika heeft 49 mil-
joen inwoners: 79 pro-
cent is zwart, ruim 9 pro-
cent blank, bijna 9 pro
cent gekleurd, 2,5 procent
indiaas/aziatisch. De gemiddelde levens
verwachting is 49 jaar voor mannen en
48 voor vrouwen. Volgens een schat
ting uit 2007 zijn 5,7 miljoen (18 pro
cent) volwassenen besmet met hiv.
Het parlement bestaat
WBjBBjBL uit twee kamers: een di-
W.a rect gekozen Nationale
Vergadering van 400 zetels en een in
direct gekozen Nationale Raad van
Provincies met 90 zetels. Volgens de
kiescommissie hebben ruim 23 miljoen
stemgerechtigden zich geregistreerd als
kiezer. Er is een aanbod van 156 par
tijen. Een kiezer stemt niet op een per
soon maar op een partij. Na de algeme
ne verkiezingen kiest de Nationale Ver
gadering de president.
Nederlandse handelaren ves
tigen in 1652 op het zuidelijk
ste puntje van Zuid-Afrika een
pleisterplaats op de scheep
vaartroute naar het verre oosten, het la
tere Kaapstad. Als de Britten 150 jaar la
ter de regio veroveren, trekken de 'boe
ren' naar het noorden. Weer honderd
jaar later staan ze tegenover elkaar in
de Boerenoorlog (1899-1902). De
Boeren, ook wél Afrikaners genoemd,
worden verslagen. Toch vormen ze sa
men met de Britten de regering van de
in 1910 gevormde Unie van Zuid-Afri
ka. In 1948 komt de Nasionale Party
aan de macht en wordt de politiek van
apartheid (rassenscheiding) ingevoerd.
In 1994 krijgt iedereen stemrecht en
vinden de eerste multi-raciale verkie
zingen plaats. Het parlement wordt
daarna gedomineerd door het zwarte
ANC en de apartheidspolitiek wordt af
geschaft.
tin
