i7 reizen
u
Kroegentocht door
Brusselse gangetjes
Brussel was ooit een stad vol gangetjes die
toegang boden tot honderden cafés.
Boris Peters maakte een bierwandeling
langs een rijke historie vol bier en cafés.
Hlwmm
%W? .7
PZC
Zaterdag 18 april 2009
i
reizen@wegener.nl
024-3650360
La Bécasse (de snip)
Sint Hubertus
Galerijen
BELGIE
Brussel
Bij het Brusselse
centraal station wacht
Sonja de Smedt ons op.
De flamboyante Brusselse
gids kent iedereen; of het
nu de patroon in een oud
volkscafé, de burgemeester of de eige
naresse van een modeboetiek is. En
ze weet ook alles over de cultuur
rond het Brusselse bier.
De wandeling leidt eerst langs de Ma-
rollen, een bekende volkswijk dicht
bij het centrum. Sonja: „Alleen in de
Marollen waren vroeger al driehon
derd cafés. Die zaten vaak verscholen
aan het eind van een van de vele
gangetjes."
Aan de basis van het typische Brussel
se bier staat de lambiek. Lambiek kan
alleen in Brussel en in het 'Pajotten-
land' ten zuidwesten van Brussel ge
brouwen worden. „Dat heeft te ma
ken met een speciale microbe die hier
in lucht zit", legt Sonja uit. Lambiek
is bier dat ontstaat door een spontane
gisting met wilde gisten die zich in de
buitenlucht bevinden. Door aan lam
biek griottes, een soort kersen, toe te
voegen, ontstaat kriek. Faro is het eer
ste aftreksel van lambiek, waar kandij
suiker aan is toegevoegd. Voor geuze
wordt oudere, uitgegiste lambiek ge
mengd met jongere lambiek, waarna
ze in geuze-champagneflessen hergis-
ten, de zogeheten 'le marriage parfait'.
De Hoogstraat loopt dwars door de
Marollen. Boven de voordeur van
nummer 15 hangt een straatnaam
bord met de naam 'Voorzienigheids
gang'. Deze gang leidde ooit naar een
soort mini-wijkjes achter de Marol
len. Aan het eind van de negentiende
eeuw waren er alleen al in de Hoog
straat 247 gangen, nu zijn het er nog
43, omdat de meeste gangen zijn afge
sloten.
In de Rollebeekstraat, een levendig
straatje vol restaurants dat van de
Hoogstraat naar de chique Grote Za
vel leidt, prijkt op een gevel de datum
1587 en de naam L'Estrille du Vieux
Bruxelles. Waar nu achter een gange
tje een restaurant is, was vroeger een
van de eerste Brusselse 'estaminettes'
gevestigd. Een soort klein volkscafé,
hier meestal roskam (het Franse
woord voor roskam is estrille) ge
noemd.
Sonja legt uit dat Brussel in vroeger
tijden zeer veel verschillende soorten
cafés telde. „Je had plekken waar je bij
iemand in de woonkamer iets kon
drinken. Dan waren er 'kavietjes', zeg
maar volkscafés. Estaminettes hebben
hun naam te danken aan de Spanjaar
den, die in hun eigen taal vroegen
waar de meisjes waren. Verder waren
er herbergen, waar je ook kon slapen,
en hadden kerken en steden vaak
hun eigen cafés, waar bijvoorbeeld na
de vergaderingen gedronken kon wor
den. Ook hadden veel brouwerijen
een etablissement, de zogeheten bras-
serieën of kammen en de grand cafés,
waar je schaaldieren kon eten."
Het Goudblommeke in Papier aan de
Cellebroersstraat is een bruin café
met een rijke geschiedenis. Het werd
door dadaïsten en surrealisten be
zocht. Onder de vaste klanten waren
beroemde namen als de schilder
René Magritte en de schrijvers Louis
Paul Boon en Hugo Claus. De laatste
vierde er in 1955 zelfs zijn eerste huwe
lijk (met actrice Elly Overzier). Tegen
Foto boven: Achter de toog in het Goudblommeke in Papier.
Foto rechts: Gangetje bij Au Bon Vieux Temps.
woordig is het café een officieel monu
ment, waar nog regelmatig schrijvers
worden gesignaleerd. Er staan tafels
en een ouderwetse stoof Er is de
toog, waar gasten ook kunnen staan
„En achterin is het vrijershoekje", ver
telt Sonja. Een gebruikelijke indeling
voor dit soort cafés.
Onder het genot van een ambachte
lijk geuzebiertje vertelt de gids dat op
de plek van een van de ramen vroe
ger een vondelingenschuif zat. Jonge
tjes werden door de Cellebroeders op
gevoed, meisjes gingen naar de
Zwart- en Grauwzusters.
Niet ver van de Grote Markt leidt een
smalle gang naar het l'Imaige de Nos-
tre-Dame Estaminet. Het is pas vier
uur 's middags, maar de zaak zit al
vol. Langs de gang die naar estimanet
La Bécasse (De Snip) leidt, gaat het
richting Le Cirio. Het beroemde café
met een prachtig Art Nouveau-interi-
eur uit 1886 straalt pure klasse uit. De
ze plek in de schaduw van de beurs
was populair bij onder andere Jacques
Brei. Lang voor zijn tijd verzamelden
zich hier echter vooral beurshandel
aren. Die dronken geen bier, maar
champagne. Behalve als ze verloren
hadden, dan vroegen ze om een half-
om-half: een half glas witte wijn tot
de rand aangevuld met een schuim-
wijn of cremant.
Rond Le Cirio hingen vaak 'entreneu-
zes' rond, ondernemende vrouwen
die een rijke beurshandelaar aan de
haak probeerden te slaan om zich te
laten onderhouden. De dames wisten
dat ze niet voor de mannen met boor
devolle glazen moesten gaan, daarin
foto's Boris Peters
zat immers geen champagne. De con
tacten werden niet openlijk gelegd.
„Tussen het heren- en het damestoi
let zit een klein deurtje. Dat kan al
leen van de dameskant open. Als de
dame door dat deurtje de heer bereik
te en ze samen naar buiten kwamen,
was het in orde",'legt Sonja uit. Het
deurtje doet het nog steeds en ook de
half-om-half wordt nog steeds royaal
geschonken.
Een mooie plek om de tocht af te slui
ten, is A la Mort Subite, een ander
Art Nouveau-pareltje, gelegen direct
achter de prachtige Sint Hubertus Ga
lerijen. Dit café dankt zijn naam aan
een spelletje dat hier vroeger gespeeld
werd, het zogeheten pitjesbak, een
soort dobbelspel. Wie het laatste pot
je verloor, moest een tournée généra
le (een rondje) geven, wat figuurlijk
le mort subite, de onmiddellijke
dood, betekende. De uitdrukking raak
te zo ingeburgerd, dat niet alleen het
café van naam veranderde, maar ook
de geuze voortaan de toevoeging
Mort Subite kreeg.
Reageren?
redactie.reizen@wegener.nl
n Sonja de Smedt leidt de Gidsenvereniging Polymnia uit Grimbergen, die met tientallen gidsen al meer dan twintig jaar
wandelingen in onder meer Brussel verzorgt. Wij gingen mee met de Geuze-, Faro- en Lambiekwandeling. Een wandeling
duurt ongeveer 3 uur en kost 105 euro per groep, exclusief drankjes. Er is een maximale groepsgrootte van 25
personen. Soms zijn er individuele wandelingen; die kosten 8 euro per persoon.
www.polymnia.be
Telefoon 0032-22698292 of 0032-475410767
:7'.-■
(O *t f
'■t
7 - &ess
jM. - -
L'Imaige de Nostre Dame
beurs
NEDERLAN
V#, Goudblommeke in papier
Centraal
Station
infographic: AA
