5 spectrum
Mensdurf te rouwen!
RUDEN RIEMENS FOTOGRAFIE
Marjtin
Berk
wal visser
PZC
Zaterdag 18 april 2009
Veel mensen leven of ze het eeuwige le
ven hebben. Dat is ook vanzelfsprekend
en goed. Maar des te groter is de schrik
wanneer we worden geconfronteerd
met het einde van dat leven. Door het schrijven
van Boek voor Belle, het portret van mijn drieën
eenhalf jaar geleden gestorven schoondochter
Roos, vrouw van mijn oudste zoon, en de publici
teit die hierdoor werd gegenereerd, werd ik door
uitvaartverzorger Monuta gevraagd een aantal le
zingen te houden voor de nabestaanden van de
laatste twee jaar overleden familieleden of vrien
den, waarvan de uitvaart is verzorgd door dit be
drijf En daar de opbrengst van mijn kleine boek is
bestemd voor het Koningin Wilhelminafonds kan
kerbestrijding, sla ik geen gelegenheid over om
het aan de man te brengen.
En zo werd ik geconfronteerd met weer een heel
ander publiek, waarmee ik mij al bij voorbaat ver
bonden voelde.
Rouw en rouwverwerking, daar gaat het hier om.
En zoals mijn helaas ook overleden goede vriend
Friso Wiegersma, partner van Wim Sonneveld,
mij altijd voorhield: „Marjan, wanneer je verdriet
of pijn hebt, moet je er middenin gaan zitten. Dan
ben je in staat er dóórheen te komen!" Die raad
heb ik in mijn oren geknoopt. Friso had gelijk. En
tijdens de bijeenkomsten van Monuta en de grote
opkomst van betrokkenen en nabestaanden blijkt,
hoe groot de behoefte is om met elkaar gedachten
en verhalen uit te wisselen over de pijn die het ver
lies van beminde familieleden, partners en vrien
den veroorzaakt.
De eerste lezing vond plaats in Vlissingen, voor
mij een bijna vertrouwde thuiswedstrijd. En na de
pauze mochten wij de mooiste en meest bijzonde
re ervaringen beluisteren. Openhartig vertelde een
mevrouw: „Ik zit helemaal vast. Het is precies één
jaar geleden dat mijn man overleed. Misschien
komt het daardoor." Ik vroeg haar of ze kinderen
had. „Ja, maar die wonen helemaal in het noorden
van het land!" Waarop duizenddingendoekje Berk
haar voorstelde haar kinderen de volgende dag te
bellen en te vragen of ze een weekje bij hen
mocht logeren. Bovendien zou ze dan in staat zijn
haar twee kleinkinderen verhalen te vertellen over
hun grootvader. Ik weet niet of deze mevrouw
mijn raad heeft opgevolgd, maar er ontstond toch
een soort opluchting, gewoon omdat haar nood
bespreekbaar werd gemaakt met de lotgenoten
om haar heen. Want het is een bekend feit, dat di
rect na het verlies van je man of kind de mensen
nog een tijdje belangstellend en zorgzaam om je
heen staan. En dan komt de dag dat die belangstel
ling afneemt en uiteindelijk verdwijnt. Terwijl
jouw verdriet zich dan pas diep genesteld heeft en
troost nog zo nodig is, moet je nu in je eentje op
eigen kracht verder leven.
Zo reisde ik door het land. Na Vlissingen kwamen
Emmen, Gouda, Apeldoorn, Herten en Nijmegen
aan de beurt. En overal blijkt, hoe door de gelegen
heid die wordt geboden om met elkaar bijeen te
zitten en naar eikaars ervaringen te luisteren, zich
een soort saamhorigheid meester maakt van het
publiek, alsof die speciale verbondenheid ruimte
verschaft weer dapper verder te gaan met dat vaak
ingewikkelde leven. En wat ook heel duidelijk
blijkt: de mens moet durven rouwen om weer ver
der te kunnen. Hoe moeilijk het ook zal zijn.
