'Rookverbod is veel te snel ingevoerd'
Driekwart
Nederlanders
rookt niet
Horecaomzet
onder druk
rookverbod
05
Zelfs personeel moet uitwijken naar buiten voor het roken van een sigaretje.
Hoewel Nederlandse horeca
bedrijven al bijna een jaar
geleden rookvrij werden, is het
rookverbod nog altijd een hot
item. De maatregel werd geno
men om het personeel te bescher
men tegen blootstelling aan ta
baksrook. Maar zijn zij er veel
mee opgeschoten? "Ze staan nu
zelf buiten te roken", zegt horeca
ondernemer Peter Werther, voor
zitter van de regio West-Brabant
van de Koninklijke Horeca Neder
land. "De versnelde invoering
van deze maatregel heeft enorm
veel emoties losgemaakt."
door Peter de Jong
BREDA - Vanaf 1 juli 2008 werden
werkgevers in de horeca, sport en
kunst/cultuur niet langer uitgezon
derd van de wettelijke verplichting
om hun werknemers te beschermen
tegen blootstelling aan tabaksrook.
Daarvóór gold al vanaf 1 januari 2004
de nieuwe Tabakswet, waarin werd
vastgelegd dat iedere werknemer in
Nederland recht had op een rookvrije
werkplek. Voor de horeca werd toen
nog een uitzondering gemaakt.
Die uitzonderingspositie verviel in
2008, zoals niemand door het tumult
zal zijn ontgaan. "Toch was de toen
malige minister Hoogervorst al in
2004 gekomen met een stappenplan
om de horeca rookvrij te maken",
zegt landelijk voorzitter Ben Fran-
cooy van de FNV Horecabond. "Een
deel van de bedrijfstak heeft het zelf
uit de hand laten lopen. In het plan
waren stappen, evaluatiemomenten
en percentages aangegeven, maar er is
weinig mee gedaan. De grotere bedrij
ven, vooral de hotels en restaurants
zijn er wel tijdig mee aap de slag ge
gaan. Daar zijn de zaken goed gere
geld. In de kleinere bars en cafés, de
'natte horeca' ligt dat vaak anders."
Dat laatste onderkent Peter Werther,
voorzitter van de regio West-Brabant
van de Koninklijke Horeca Neder
land en ondernemer. "Het heeft de
laatste jaren voor veel emoties ge
zorgd. En dat speelt vooral in
Noord-Brabant merk ik tijdens de
Wereldwijd zijn er volgens
de Wereldgezondheidsor
ganisatie WHO 1,3 miljard ro
kers. In Nederland rookt 28 pro
cent van de bevolking van 15 jaar
en ouder. Dat betekent dus dat 72
procent niet rookt.
BREDA - De gemiddelde roker ge
bruikt per dag 15 sigaretten. Een
niet-roker krijgt al na 30 minuten in
een rokerige ruimte last van een ver
hoogd koolmonoxide gehalte in het
bloed, een snellere hartslag en een ho
gere bloeddruk. Uit onderzoek blijkt
dat 40 uur per week passief roken ge
lijk is aan 5 sigaretten per dag. In Ne
derland overlijden per dag 80 mensen
aan de gevolgen van actief roken.
(Bron: FNV Horecabond)
vergaderingen van de landelijke Le
denraad van Horeca Nederland. Bra
bant telt nu eenmaal veel meer cafés
dan bijvoorbeeld het noorden of de
Randstad. En vaak gaat het ook nog
om kleine familiebedrijven waarin
mensen enorm veel uren werken en
de opbrengst naar verhouding laag
is."
Gewenning
Het stappenplan van minister Hooger
vorst was volgens Werther heel goed.
"Maar dat ging uit van een rookver
bod in 2011Er was rekening gehou
den met een periode van gewenning.
Ik ben ervan overtuigd dat een ver
bod niet eens nodig was geweest als
er een langere periode van voorlich
ting was geweest. Maar in het nieuwe
kabinet heeft minister Klink het rook
verbod als middel gezien om Neder
land van het roken af te krijgen. Wel
nu, dat is het afgelopen jaar amper af
genomen. Ik zie mijn personeelsleden
nu buiten staan roken. En er is enorm
veel spanning ontstaan bij onderne
mers die afhankelijk zijn van rokende
bezoekers. Uit onderzoek bleek name
lijk dat meer dan 80 procent van de
bezoekers van kleine cafés bestaat uit
rokers. In grote zaken is dat 50 pro
cent", vertelt Werther.
De problemen ontstonden meteen al
in de zomer. "Met glijdende slui
tingsuren van cafés kreeg je het ver
schijnsel dat mensen die om 1 uur
naar buiten gingen om te roken niet
meer naar binnen mochten. Dat gaf
een enorme onrust op straat. Daarbij
kwam later ook de kredietcrisis die
zorgde voor een terugval in de inkom
sten. En dat terwijl de horecasector
vooraf eigenlijk gek gemaakt was met
de voorspelling dat niet-rokers nu
ook veel meer zouden uitgaan en res
taurants zouden bezoeken. Daar is
niets van terechtgekomen."
Die situatie zorgde voor veel spannin
gen. "Er ontstond valse concurrentie
doordat de ene ondernemer zich wel
In het laatste kwartaal van 2008
is de omzet in de horeca ge
daald met 4,9 procent ten opzich
te van. dezelfde periode vorig
jaar. In het eerste kwartaal van
dit jaar wordt een omzetdaling
verwacht van 4,6 ten opzichte
van vorig jaar.
BREDA - Met name de drankensec
tor (-6,9%) en restaurants (-5,3%) la
ten een omzetdaling zien. Vooral de
drankensector geeft aan last te heb
ben van het rookverbod, de overige
sectoren geven aan dat de verslechter
de economie de reden is van de om
zetdaling. Er wordt een gemiddeld
werkgelegenheidsverlies in het eerste
kwartaal 2009 verwacht van 3,7%. In
de horeca wérken totaal 303.000 me
dewerkers en zijn er 41.103 horecaon
dernemers.
aan de regels hield en de ander niet.
Het is ook niet uit te leggen dat ie
mand failliet gaat doordat hij zich aan
de wet houdt. En als gevraagd wordt
om enige verzachting van het leed
geeft de minister niet thuis. Ik begrijp
niet dat de minister niet langer de tijd
heeft genomen om met een even
wichtiger wet te komen."
Ongezond
Vakbondsman Francooy benadrukt
vooral dat het gaat om de gezondheid
van het horecapersoneel. "Veel van
onze leden roken zelf ook. Zij vroe
gen zich aanvankelijk af of een rook
verbod wel nodig was. Maar de grote
meerderheid ging er toch achter
staan. Het is natuurlijk ook nogal wat
als je acht uur lang in een omgeving
werkt waar de hele tijd wordt ge
rookt. Dat is net zo slecht voor je ge
zondheid als kettingroken. Hartstikke
ongezond, dus. Dat is iets heel anders
dan een bezoek van een paar uur
brengen en daarna weer vertrekken.
Vandaar ook dat een meerderheid
van de bevolking en dus ook van on
ze leden het verbod steunde."
"Natuurlijk waren er ook leden die
werkten in bedrijven die veel omzet
verloren doordat bezoekers wegble
ven. Hun banen zijn op de tocht ko
men te staan. Dat is uiteraard heel ver
velend als dat jou treft. Maar die werk
gelegenheid verdwijnt niet, die ver
plaatst zich naar andere bedrijven",
denkt de vakbondsleider.
Het speciale meldpunt voor klachten
van de FNV Horecabond kreeg vol
Foto: archief BNIDeStem
gens Francooy niet veel meldingen.
"Tevoren waren we wel bang dat de
problemen van bezoekers die zouden
willen roken bij de personeelsleden te
recht zouden komen. Daarom heb
ben we al vroeg aangedrongen op
een goede instructie voor het perso
neel. Klachten bij ons meldpunt heb
ben we niet veel gekregen. De mees
te reacties waren meer meningen dan
klachten. In de natte horeca is er nog
steeds discussie. Roken en drinken
horen natuurlijk voor veel mensen bij
elkaar. Het verbod is nog altijd niet
voor 100 procent ingevoerd. Maar
toch is het ons niet tegengevallen. Je
kunt ook niet de werknemers in de
ene sector wel beschermen en in de
andere sector niet. Wij vinden dat het
afgelopen moet zijn met de discussies
over wel of niet of een beetje roken.
Alle werknemers moeten dezelfde be
scherming hebben."
De Bredase ondernemer Werther
stelt daartegenover dat veel werkne
mers in de drankverstrekkende hore
ca ook roken. "Mensen die aanvanke>-
lijk waren gestopt, zijn later weer be
gonnen met roken. De minister heeft
geen enkel overleg gehad met markt
partijen. Intussen is de wet snel in een
paar maanden tijd driejaar naar voren
gehaald. Dat heeft een zware wissel
getrokken op de horecasector. Het
verbaast me niet dat er nu rechtsza
ken zijn die ook nog eens worden ge
wonnen. Ik had veel meer gezien in
vrijwilligheid in combinatie met een
goede voorlichting. Dan waren er
meer mensen gestopt met roken."
