Meningen
Provincie heeft te veel geld
Zoooooooooo
V6©1voordeev
'Gemeente
miskent
inwoners' -
Psychiaters doen
onderzoek onder
probleemjongeren
lelfbrtr.
<§r
Telfort internet. Goedkoper. Dus leuker.
Ombudsman: gemeente
heeft geen zicht meer
op klachten van burger.
Medici willen inzicht in
psychische problemen
jeugd Slotervaart.
PZC Vrijdag 10 april 2009 I 1 3
TE CAST
Maarten Aliers is directeur van het
Centrum voor onderzoek van de
economie van de lagere overheden
(Coelo) aan de Rijksuniversiteit
Groningen.
Een adviesraad van de re
gering stelt voor het
budget van de provin
cies met tien procent te
korten. Provincies reage
ren als door een wesp gestoken,
maar dat is niet terecht.
r
De aanstaande verkoop van Nuon
en Essent heeft de provincies - aan
deelhouders van deze energiebe
drijven - in de schijnwerpers ge
zet. De indruk bestaat dat deze be
stuurslaag over meer geld beschikt
dan nodig is, zeker gezien het toch
wat beperkte takenpakket van de
provincies.
Dit klopt inderdaad, maar dat
komt niet door de miljardenbedra
gen die Nuon en Essent binnen
kort gaan opleveren. Provincies ge
ven namelijk al langer meer uit
dan nodig is. Daar is een simpele
reden voor: er komt te veel geld
binnen.
In theorie is het allemaal zo mooi.
Provincies zijn democratische orga
nisaties. De kiezers bepalen wat er
gebeurt. Zij betalen een provincia
le belasting en als hun provinciale
bestuurders niet doen wat zij wil
len, dan stemmen ze de volgende
keer niet op die bestuurders (cq.
hun partijen). De bestuurders we
ten dit en doen dus zo goed moge
lijk wat de kiezers willen.
Maar dat is de theorie. De praktijk
is weerbarstiger. Het meeste geld
dat provincies binnenkrijgen komt
niet van hun eigen belasting, maar
van de rijksoverheid én uit de
winst op hun eigen vermogens.
Vooral die laatste inkomstenbron
is sterk gegroeid. In 1998 brachten
dividenden nog 34 miljoen euro
op. In 2007 ging het al om 434 mil
joen structureel, dus dertien keer
zo veel.
Daarnaast ontvingen provincies
dat jaar nog 900 miljoen aan een
malig dividend of aan de verkoop
van belangen. Dat is veel geld, ze
ker als je bedenkt dat de twaalf
provincies samen ongeveer zes mil
jard per jaar uitgeven.
In theorie is er geen enkele reden
om meer uit te geven als er meer
binnenkomt. Maar dat doen de
provincies wel. Economen noe
men dit 'potjesdenken': de bron
van de inkomsten is medebepa
lend voor de besteding. Overhe
den zijn hierin trouwens verre van
uniek. Ga zelf maar eens na hoe u
een bonus of een loterijwinst zou
besteden. Heel anders waarschijn
lijk dan uw zuurverdiende salaris.
Bij overheden is het gebruikelijk
inkomsten geheel te bestemmen
voor uitgaven. Slechts heel zelden
komt iemand op het idee dat het
geld ook kan worden gebruikt om
de belasting te verlagen.
De Raad voor de Financiële Ver
houdingen heeft nu becijferd dat
provincies samen een half miljard
extra per jaar zijn gaan uitgeven
doordat hun vermogensinkomsten
zijn gestegen.Over de precieze
hoogte van dat bedrag valt te dis
cussiëren. Niet over het feit zelf
Overigens heeft het kabinet hierbij
ook boter op zijn hoofd. Het heeft
de provincies gebruikt om tal van
projecten mede te financieren, bij
voorbeeld de aanleg van wegen.
Destijds viel er ook nog geen on
vertogen woord over de provincia
le rijkdommen.
Maar dit is niet alles. Er is
nóg een inkomstenbron
die steeds meer oplever
de. Dat is de provinciale belasting,
ofwel: de opcenten op de motorrij
tuigenbelasting.
Misschien wist u niet eens dat u
die betaalde. En hoeveel u uw pro
vincie betaalt, zult u waarschijnlijk
al helemaal niet weten. Dat komt
doordat deze belasting vrijwel on
zichtbaar meelift met de motorrij
tuigenbelasting van de rijksover
heid.
'Provincies moeten
geen easy money
meer krijgen'
De Nederlandse provincies heb
ben de tarieven de afgelopen jaren
niet sterk verhoogd, maar dat was
ook niet nodig. Er kwamen name
lijk steeds meer auto's en ook
steeds zwaardere auto's, die alle
maal meer belasting opleverden.
De opbrengst groeide als vanzelf.
Maar in plaats van het verlagen
van de belasting om de vermogens
winsten terug te sluizen, ging de
belasting toch omhoog. De op
brengst is in tien jaar tijd verdub
beld.
Het is moeilijk voor te stellen dat
de meeste kiezers het daarmee
eens zijn. Waarom is er dan nooit
een provinciaal bestuur om wegge
stemd? Dat komt door de onzicht
baarheid van de provinciale belas
ting. Vergelijk het met de gemeen
Minimumduur contract 12 maanden. Kijk voor de voorwaarden op telfortnl/voordeel.
telijke belastingen. Daar is elk jaar
veel publiciteit over.. De wethou
der die de onroerendezaakbelas-
ting (OZB) het meest verhoogt,
mag dat zelfs voor de televisie ko
men uitleggen. De onroerende-
zaakbelasting is erg zichtbaar: de
rekening valt elk jaar op de mat.
Als de huizen duurder worden,
verlagen de meeste gemeenten
hun tarieven om te voorkomen
dat de opbrengst ongewild op
loopt. De provincies doen dat ech
ter niet als er meer auto's komen.
Maar ze komen daar mee weg om
dat niemand het ziet.
Wat gaan we hieraan doen? Pro
vincies op hun budget korten is te
billijken, maar het is niet genoeg.
Belangrijker is om herhaling te
voorkomen. Provincies moeten
geen easy money meer krijgen.
Geef ze een belasting die goed
zichtbaar is.
De motorrijtuigenbelasting ver
dwijnt binnenkort toch, we gaan
immers rekeningrijden, zo is nog
steeds de bedoeling. Voer in de
plaats daarvan een provinciale in-
gezetenenbelasting in. Een gelijk
bedrag per huishouden, met kwijt
schelding voor de minima. Hou
het vooral overzichtelijk. Provincia
le bestuurders moeten dan kun
nen uitleggen waarom hun tarief
hoger is dan dat van andere provin
cies.
En daar kan natuurlijk best een
goede reden voor zijn. Aan nuttige
projecten mogen ze gerust geld uit
geven. Maar het moet wel zijn uit
te leggen, anders volgt een afreke
ning in het stemhokje.
Op deze manier wordt ook elke
provinciale euro twee keer omge
draaid voor hij wordt uitgegeven.
En dat is waar we naartoe moeten.
AMSTERDAM - Gemeenten hebben
vaak geen zicht meer op de klach
ten en wensen van hun inwoners. j~
Dat concludeert de gemeentelijke
ombudsman van onder meer Am-'
sterdam, Alrnere, Weesp en Die-
men, Ulco van de Pol.
Gemeenten besteden steeds vaker
taken uit of verzelfstandigen on
derdelen. Daardoor komen klach
ten over die taken niet meer bij
hen terecht, maar bij de organisa
ties die ze uitvoeren. „De gemeen
te staat daardoor op afstand en
kan de burger niet langer de rechts
bescherming leveren die de wet
biedt", waarschuwt Van de Pol,
die gisteren zijn jaarverslag presen
teerde. Hij noemt de schuldhulp
verlening als voorbeeld van hoe
het niet moet. Uitbesteed aan di
verse instanties, maar klachten ko
men niet bij de gemeente terecht.
Van de Pol ziet dat terug in het ho
ge aantal klachten dat bij hem bin
nenkomt. Hij adviseert uitvoer
ders van gemeentelijke diensten te
verplichten om de afhandeling
van klachten ondercontrole van
gemeente en ombudsman te stel
len. Het instellen van zogenoemde
front offices noemt Van de Pol
ook een probleem. Als mensen
zich door een aantal telefonische
keuzemenu's of een callcentrum
hebben geworsteld, zouden ze een
direct nummer van hun contact
persoon moeten krijgen.
Bet
0800-1707
Bestel
telfort.nl
ofBREEDBANDWINKEL.nl
Bezoek
de Telfort winkel
of The Phone House
AMSTERDAM - Psychiaters gaan
honderd probleemjongeren in het
Amsterdamse stadsdeel Sloter
vaart onderzoeken. Zo moet blij
ken hoeveel van hen psychische
problemen hebben.
Het onderzoek is een project van
de Jeugdfabriek, een nieuw bedrijf
dat problemen met jongeren on
derzoekt en oplossingen probeert
te bedenken.
De jongeren die onderzocht wor
den, zijn deelnemers aan het Van
Acht tot Acht-project, waarbij pro-
bleemjeugd die dreigt af te glijden,
de hele dag wordt begeleid door
coaches.
Psychiaters en psychologen van
De Bascule, academisch centrum
voor jeugdpsychiatrie, zullen circa
acht uur spreken met elke jongere.
Zo willen zij in twee maanden tijd
de geestelijke gesteldheid van de
deelnemers in kaart brengen.
Een Amsterdams bedrijf dat pro-
blemen van jongeren onderzoekt
wil de geestelijke gesteldheid in
kaart brengen van jongeren die
dreigen af te glijden.
Oud-wethouder Rob Oudkerk, di
recteur van de Jeugdfabriek: „In
Slotervaart doet de gemeente van
alles om problemen met jongeren
op te lossen, maar ik vroeg mij al
tijd af: weten we nou wat er pre
cies met hen aan de hand is? Als
huisarts ga ik toch ook eerst onder
zoeken." Doe je onderzoek, zegt
Oudkerk, 'dan weet je, de één
heeft schizofrenie, de volgende au
tisme, zijn buurjongen helemaal
niets en de volgende is gewoon
een vervelend jongetje'. Oudkerk:
„Op grond van wat we dan weten,
kijken we met experts wat de bes
te methoden zijn om een eind aan
de problematiek in Slotervaart te
maken."
Jan van Driel, klinisch psycholoog
bij De Bascule, verwacht flink wat
geestelijke moeilijkheden tegen te
komen.
Bas van Mechelen van Van Acht
tot Acht benadrukt dat het onder
zoek op vrijwillige basis moet ge
beuren.
De coaches zullen de jongeren van
het nut moeten overtuigen. Het
onderzoek kost circa duizend euro
per onderzocht kind. De twaalf be
trokken hulpverleners van De Bas
cule zullen alle deelnemers na het
onderzoek indien nodig adviseren
over verdere hulp. -
