wm
De alvleesklier speelt een belangrijke
rol bij de stofwisseling. Maakt je alvlees
klier geen insuline aan, dan krijg je suiker-#,
ziekte (diabetes). Deze ziekte kan leiden tot
nierafwijkingen en in sommige gevallen is
dan een niertransplantatie noodzakelijk.
Meestal wordt de alvleesklier samen met een
nier getransplanteerd.
ICRIIIIIIipilRiPHiPRillPRIPIIIIMPIPillllllHIPiiillllPIRPIliHiPVfV
Dunne darm
Een dunnedarmtransplantatie is
noodzakelijk als de dunne darm door
ontstekingen niet meer in staat is om
goed voeding op te nemen. Na een
dunnedarmtransplantatie is de
patiënt niet meer afhankelijk van
kunstmatige voeding.
Bij slijtage van een tussenwervelschijf onder in de rug
is het soms mogelijk een kunststof prothese te
plaatsen. Het betreft hier experimentele chirurgie
waarvan de resultaten nog niet voorspelbaar zijn.
Kraakbeen en peesweefsel
Neurochirurgen en orthopeden gebruiken soms
stukjes kraakbeen bij de behandeling van kleine,
specifieke aandoeningen. Peesweefsel wordt gebruikt
om beschadigde gewrichten te reconstrueren.
Enkel
Het gewricht tussen de onderzijde van het scheen
been en de bovenzijde van het sprongbeen kan bij
slijtage worden vervangen door een enkelprothese:
een metalen kap op het sprongbeen en een metalen
plaat aan de onderzijde van het scheenbeen met daar
tussenin een kunststof blok.
Het gewricht tussen het eerste kootje van de grote
teen en het eerste middenvoetsbeentje kan
worden vervangen door een kunstgewricht.
Bloedvaten^
Een aneurysma (verwijding) van de aorta abdominalis
(AAA) is een tijdbom die elk moment kan afgaan. De
bom kan onschadelijk worden gemaakt door een
kunststofprothese te plaatsen op de plek van de
verwijding. Tegenwoordig gebeurt dat bij steeds mee|
via de lies, met een ruggenprik ais verdoving. Vaak is
het AAA niet het enige probleem en zijn er ook
ernstige vernauwingen of verwijdingen in de
bekkenslagaders. De vaatprothese wordt dan
aangesloten op de bekken- of liesslagaders. Deze
prothese heet ook wel een broekprothese, omdat hij
twee 'broekspijpen' heeft.
Huidtransplantatie
Borsten
Naar verwachting wordt in de toekomst 1 op de 8 9
vrouwen geconfronteerd met borstkanker. Voor velen
leidt dit tot een borstamputatie. Borstreconstructies
zijn mogelijk met lichaamseigen weefsel. Een alternatief
is de reconstructie waarbij eerst de borsthuid wordt
opgerekt met een ballonnetje. Dit wordt na verloop van
tijd vervangen door een prothese. Ook tepel en
tepelhof kunnen worden gereconstrueerd.
Menselijke donorhuid is essentieel
voor een goede behandeling van
tweede- en derdegraads brandwonden
en kan levensreddend zijn. Het werkt
als 'biologisch verband', vermindert de
pijn sneller ener is minder kans op infecties.
Ook is er minder vocht- en eiwitverlies uit de wond
de wond geneest beter.
Beenmerg
Beenmergtransplantaties worden
steeds vaker vervangen door een ander
type behandeling:"Bloedvormende
stamcellen voor patiënten met
bloedziekten of bepaalde tumoren
kunnen inmiddels namelijk ook uit
bloed worden gewonnen. De resultaten
voor de ontvangers, zoals patiënten met
leukemie, zijn even goed als bij
beenmergtransplantatie.
Aangezichtstransplantatie
November 2007 onderging de Franijaise
Isabelle Dinoire als eerste mens ter wereld
een gelaatstransplantatie: zij ontving de
kin, mond en neus van een donor die kort
daarvoor zelfmoord had gepleegd. De
onderhelft van haar gezicht was door
hondenbeten ernstig verminkt geraakt.
Technisch is een gelaatstransplantatie niet
zo ingewikkeld. De risico's zitten hem, net
als bij alle donortransplantaties, in het
grote afstotingsgevaar. Dat overkwam ook
Isabelle: het gedoneerde weefsel stierf af.
Knie
Hand
Het is mogelijk kleine kunstgewrichtjes te plaatsen
tussen de middenhandsbotjes en de eerste kootjes
van de vingers. Bij de duim kan een kunstgewrichtje
worden geplaatst tussen het begin van het midden-
handsbotje en het aansluitende handwortelbeentje.
Heup
Bij slijtage van de heup worden vaak
zowel heupkop als heupkom
vervangen. Een andere methode is
een zogenoemde resurfacing
heupprothese. Hierbij wordt een
metalen kop in de vorm van een
fietsbel over de eigen heupkop
geplaatst, zodat er geen metalen
pen in het dijbeen nodig is.
Bij algehele slijtage van het kniegewricht wordt het
uiteinde van het dijbeen in de knie voorzien van een
metalen kap. Op het uiteinde van het scheenbeen in
de knie komt een metalen plaatje. Daartussen wordt
een kunststof blok geplaatst, zodat bij het buigen en
strekken van de knie de metaaldelen elkaar niet raken.
Bij gedeeltelijke slijtage van de knie kan ook alleen een
zogenoemde hemi-knieprothese worden geplaatst,
aan de kant waar de slijtage zit.
wws
Bij bottumoren is het vaak noodzakelijk om een
lichaamsdeel te amputeren. Vervanging van aange
taste delen door donorbot kan dit voorkomen. Soms
kan een loszittende kunstheup met behulp van
donorbot weer goed worden vastgezet.
Bij grote tumoren wordt wei het gewricht plus een
deel van de aangrenzende botten vervangen door
metalen protheses. Ook bestaat de mogelijkheid
delen van een bovenarm of dijbeen van donoren te
gebruiken.
Xenotransplantatie
Op diverse terreinen zoeken medici naar
oplossingen voor het tekort aan donororganen
en -weefsels. De zoektocht speelt zich onder
meer af op het gebied van de xenotransplanta
tie: het implanteren van organen, weefsels of
cellen van een dier in een mens of deze tijdelijk
buiten het lichaam van een patiënt laten
werken. Xeno betekent 'vreemd' en xenotrans
plantatie betekent dus letterlijk 'de transplan
tatie van niet-menselijk materiaal'. Een patiënt
met een slechte hartklep krijgt nu soms al een
hartklep van een varken. In de toekomst is er
misschien veel meer mogelijk.
Bloedtransplantatie
De eerste bloedtransfusie ter wereld
was waarschijnlijk de poging het leven
van paus Innocentius VIII te verlengen,
in juli 1492. Drie 10-jarige jongens
gaven bloed, waarna ze alledrie
overleden. Net ais de paus overigens.
Een bloedtransfusie is alleen mogelijk
als ontvanger en donor eenzelfde of
een verenigbare bloedgroep hebben,
omdat anders gevaarlijke afweerreac
ties kunnen optreden.
Deze pagina kwam mede tot stand
dankzij de medewerking van NICZ
Donorvoorlichting; de Nederlandse
Transplantatiesticnting; het
Universitair Medisch Centrum
Groningen; plastisch chirurg Dennis
Goossens en orthopedisch chirurg
Frans van Empel, beide verbonden
aan de Stichting
Oosterscheideziekenhuizen.
Tekst: Paula Koster
Graphic: Fabiënne de Lange
