Licht optimisme bij experts
barometer
10
CIJFERS
Dré de Jong
Bourgondia
Jan Pollemans
Supermarkten
Rob Franken
ROC West-Brabant
Jan Hoppen
Heja m
Lilianne van der Ha
Agrariër
Geert v.d. Horst
Rabobank
Willem Jonkmans
DTZ ZadelhofF
Henk v. Koeveringe
De Roompot
Paul Nijskens
Rewin
Chris Rutten
Kamer van Koophandel
Chris van Loon
De Unie
David Luteijn
BZW Zeeland
David Luteijn
BZW Zeeland
'Vertrouwen bij beleggers.'
Zonder nu al meteen positief
te worden, lijkt het er op
dat onze experts ietsje optimisti
scher worden. Het gemiddelde
cijfer steeg iets, van 5,2 naar 5,4.
Paul Nijskens van ontwikkelings
maatschappij Rewin West- Bra
bant ziet een lichtpuntje, voor
het eerst sinds lange tijd melden
zich weer bedrijven die een stuk
je grond in Zuidwest Nederland
willen. Maar we zijn er nog lang
niet. Een zwaluw maakt nog
geen lente, merkt David Luteijn
op.
Chris van Loon: 5
Verstandig besluit kabinet
Aan het eind van 2008 vertelde de vo
rige minster van Financiën van de
VS, Henry Paulson, tijdens een van
de vele hearings voor het Congres,
dat de wijsheid van gisteren de dwaas
heid van vandaag was. Hij bedoelde
ermee, dat de huidige crisis niet te ver
gelijken is met eerdere crises in de na
oorlogse periode. Deze crisis laat zich
eerder vergelijken met de Grote De
pressie uit de jaren dertig of wellicht
met de economische crisis van 1907.
De juiste bestrijding ervan is niet te
rug te vinden in de moderne leerboe
ken.
Het ontbreken van een beproefd re
cept kan dan ook grote gevolgen heb
ben voor de inrichting van het finan
ciële bestel van morgen. Het risico is
volgens sommige Amerikaanse econo
men 'niet ondenkbaar dat de EU door
deze crisis uit elkaar valt en daarmee
een terugkeer naar de nationale staat
wordt bewerkstelligd. Nationalisti
sche tendensen worden al waargeno
men, niet alleen in Frankrijk en Duits
land, zelfs in Nederland wordt door
een aantal politici luidkeels een an
ti-Europees sentiment gevoed. Een
dergelijk scenario zou rampzalig zijn
voor een land als Nederland. Hoe
zouden wij alleen, als klein land, een
financiële reus als de ING-groep over
eind kunnen houden? En wat te den
ken van wat er dan overblijft van on
ze transitofunctie als doorvoerhaven
naar het achterland van Europa. Het
is nu van belang dat politici en beleids
makers goed nadenken en terughou
dend zijn met betrekking tot het voe
ren van enge partijpolitiek. Daarvoor
zijn de Nationale belangen, binnen
de Europese kaders veel te groot. Be
zien we door deze bril de voorstellen
van het kabinet om de eerstkomende
jaren grootschaliger te investeren
maar de rekening een aantal jaren
door te schuiven dan kunnen we niet
stellen dat dit een beproefd recept is.
Integendeel, bij eerdere crises werd
hartstochtelijk op de overheidsfinanci
ën en op de portemonnee van de con
sument bezuinigd. Mijn taxatie is dat
het kabinet op een verstandige ma
nier het bedrijfsleven de nodige adem-
ruimte biedt zonder dat de burger als
consument zeer ernstig in de porte
monnee geraakt wordt. Zij die hun
baan verliezen worden gelukkig niet
nog eens extra geconfronteerd met
01-'09
02-'09
03-'09
04-'09
Rob Franken Voorzitter ROC West- Brabant
8,0
7,0
8,0
7,5
Willem Jonkmans Directeur DTZ Zadelhoff
5,5
5,0
4,5
4,5
Chris Rutten Voorzitter Kamer rati Koophandel
4,0
4,0
4,0
4,5
Guust Verpaalen Directeur Phidelity Consultancy
5,0
5,0
4,0
4,0
Jan Floppen Directeur Heja
6,0
4,5
4,5
4,5
Chris van Loon Bestuurder De Unie
4,0
4,0
4,0
5,0
Paul Nijskens Directeur Rewin West-Brabant
5,5
5,0
5,0
5,5
Lilianne van der Ha Agrarisch ondernemer
6,0
6,0
5,5
5,5
David Luteijn 1 'oorzitter BZW Zeeland
5,5
5,5
5,5
6,0
Henk van Koeveringe Directeur Roompot Groep
6,0
6,0
5,8
5,8
Jan Pollemans Supermarktdeskundige
6,0
7,0
6,0
6,5
Geert van der Horst Directeur Rabobank Roosendaal
5,5
5,5
5,0
4,8
Joris Jansen Eigenaar restaurant Auberge des Moules
6,5
6,5
6,0
6,5
Dre de Jong Directeur Bourgondia
5,5
6,0
5,0
6,0
Guust Verpaalen
Consultant
Joris Jansen
Auberge Des Moules
een inkomensachteruitgang.
David Luteijn: 6
Koester de eerste zwaluw
Een zwaluw maakt nog geen lente.
Dat geldt ook voor de ontwikkeling
van onze economie in deze periode
van recessie. Al zou het mij niet verba
zen indien enkele positieve signalen
wel als zodanig door allerlei adviseurs
en media worden opgepakt. En dat
kan in onze wereld van digitale, ra
zendsnelle, communicatie zo maar tot
een optimistische teneur leiden. Maar
voorshands zal de negatieve berichtge
ving nog wel blijven overheersen. Ze-^
ker wanneer de cijfers over het eerste
kwartaal van 2009 binnendruppelen.
Want die zullen over een breed front
zonder twijfel fors lager uitvallen dan
voor het eerste kwartaal 2008 het ge
val was. Intussen heeft de Nederland
se regering al worstelend een aantal
maatregelen afgekondigd. We moe
ten daarbij de effecten op onze econo
mie van deze maatregelen zeker niet
overdrijven. Het echte herstel zal
toch vooral Vanuit het bedrijfsleven
zelf moeten komen. Alleen enkele sec
toren (zoals de bouw) die sterk van
(semi)overheidsopdrachten afhanke
lijk zijn, kunnen profiteren én de eco
nomie op termijn enige impuls ge
ven. Wel lijkt intussen de effecten
beurs het gros van de tegenvallers on
geveer verwerkt te hebben. Zodat be
leggers weer voorzichtig enig vertrou
wen in de toekomst kunnen opbou
wen. Als dat ook kan betekenen dat
de pensioenfondsen weer wat lucht
krijgen om hun ratio's te verbeteren
zonder de koopkracht van betrokken
gepensioneerden aan te tasten, zou
dat zeker een winstpunt zijn. Al met
al zeker nog veel onzekerheden.
Maar toch wil ik die enkele zwaluw
wel koesteren in de wetenschap dat
dit vroeg of laat tot echt lenteweer
leidt.
Dré de Jong: 6
Tijd voor ingrijpen
Het wordt nu tijd dat de regering
gaat ingrijpen door zo maatregelen te
treffen dat de rekening die dan over
blijft nog te behappen is voor onze
kinderen en/of klein kinderen. De
staatschuld mag best oplopen -naar
60% maar dat is dan ook de max. Wij
•zullen zelf ook moeten inleveren,
door het bevriezen van de lonen en
het aanpassen van de belastingen.
Uiteindelijk begint het herstel bij ons
zelf door als ondernemer vertrouwen
in elkaar te hebben en de handel ook
aan elkaar te giinnen. De ondernemer
zal ook maatregelen moeten treffen
voor het behoud van zijn onderne
ming, maar waar ruimte is om te in
vesteren of te ontwikkelen moet deze
ook gebruikt worden en niet door
een afwachtende houding aannemen.
Ondernemers en overheid kunnen sa
men de economie weer stabiliseren.
Willem Jonkmans: 4,5
Creativiteit biedt, kansen
In economisch moeilijke tijden doen
zich toch ook weer opmerkelijke
trends voor. En dan bedoel ik niet
het inkrimpen van personeelsbezet
ting van bedrijven of zelfs sluiting er
van. Ik bedoel het aantal nieuwe in
schrijvingen in de Kamer van Koop
handel. Niet dat dit bijzonder is in
een tijd van teruggang. Dit gebeurde
in het verleden namelijk ook. Neen,
de nieuw-starter van nu heeft een in
strument ter beschikking die
nieuw-starters in eerdere crisissen niet
hadden, namelijk internet. En vanaf
elke locaCie heb je met internet de he
le wereld binnen handbereik. Kort
om, je markt is groter dan de gemid
delde reikwijdte van de traditionele
bedrijven. De investering is gering,
de bedrijfslasten vaak lager. Traditio
nele marktpartijen zullen er dan ook
voor moeten zorgen dat zij óf mee
gaan in deze ICT aangedreven bedrij
ven óf genoeg weerstand kunnen bie
den aan de toenemende concurrentie
van deze bedrijven. Daarbij maakt het
niet uit in welke sector je actief bent,
iedereen krijgt ennee te maken. Ge
volg van deze trends is dat vooral de
kleinere ICT-bedrijven profiteren
van de vraag naar content manage
ment systemen en het bouwen van
aantrekkelijke sites. Een andere trend
is het gebruik maken van Telepresen
ce-meetings. Vergaderen over afstand
op een hoogwaardige manier. Resul
taat: besparing op reiskosten en reis
tijd, met als bijproduct minder milieu
belasting. Er wordt hard aan gewerkt
om een landelijk netwerk van Tele-
Presence-rooms op te starten.
Jan Pollemans: 6,5
Bewuster van de kosten
De consument wordt wat kritischer
een geeft onbewust wat minder uit.
Maar we zijn niet ontevreden over
het bestedingsbedrag. Iedereen wordt
bewuster van de kosten dus per saldo
is het rendement hetzelfde.
Chris Rutten: 4,5
Lichtpuntjes geven hoop
Uit onze conjunctuurenquête blijkt
dat het bedrijfsleven in Zuidwest-Ne
derland moeilijke tijden beleeft. Een
derde van de ondernemers verwacht
in het eerste kwartaal van 2009 een
daling van de omzet. Vooral de hore
ca, industrie en transport hebben het
moeilijk. Eén op de vier ondernemers
verwacht bovendien een krimp van
het personeelsbestand. Schrale troost
is dat onze regio ten opzichte van de
rest van Nederland nog aan de goede
kant zit. Enkele lichtpuntjes verschij
nen weliswaar aan de horizon, maar
structureel herstel is nog ver te zoe
ken. De problemen in de bouw moe
ten bijvoorbeeld nog echt beginnen.
Deze lichtpuntjes geven echter wel
hoop, een niet onbelangrijke factor in
deze vertrouwenscrisis.
