KUNST
en
DESIGN
Dunne lijn tussen
Kast met
karakter
Superster
Doris Day
in Close Up
41 t/m 47
binnen buiten
sfii
Designers gedragen zich vaak als
kunstenaars. Zeker als ze unieke
objecten of gelimiteerde oplages
maken. Galeries en musea staan in
de rij deze 'gebruikskunst' voor
hoge bedragen in te kopen. Op de
kunstbeurzen wordt steeds meer
ruimte vrijgemaakt voor design.
Wat is er aan de hand?
door Renske Schriemer
kijktip
Is design dan eindelijk kunst ge
worden? In navolging van Pa-
nAmsterdam opende The Euro
pean Fine Art Fair (Tefaf) in
Maastricht half maart een design
paviljoen. Het is een teken aan
de wand, vertelden standhouders
daar. Want design, daar werd tot voor
kort een beetje op neergekeken vanuit
traditionele kunstkringen.
Design was een lastig terrein, stellen
bij de Tefaf. „De paar designbeurzen die
er waren, hielden al snel weer op te be
staan", aldus een woordvoerder van de
Maastrichtse beurs. „Grote internationa
le kunstbeurzen als Art Basel en Art Ba
sel Miami hebben wel een designpoot,
maar de traditionele kunst- en antiek
beurzen weer niet. Design is eigenlijk te
jong voor antiek, maar ook geen kunst."
Want het kenmerk van design is dat het
de vormgeving is van gebruiksvoorwer
pen die in series worden gemaakt. Unie
ke stukken, meestal hét kenmerk van
kunst, zijn zeldzaam in de designwe
reld.
Maar er is iets aan het veranderen. Ont
werpers ontpoppen zich steeds vaker
als kunstenaars, soms als hoofdbezig
heid en soms als nevenactiviteit. Neem
nou het Nederlandse Studio Job
(Smeets) dat naam maakte met gelimi
teerde edities: koperen pannen, biscuit
tafelstukken, reusachtige theepotten
voor
Bisazza en een joekel van een wereldbol
van Swarowski-kristallen. Job leeft zich
helemaal uit in kunstzinnige projecten
die niet alleen aandacht opleveren maar
ook veel geld.
Andere ontwerpers combineren het
kunstenaarschap met het meer wezenlij
ke designvak. Maarten Baas brengt col
lecties meubels, maar af en toe ook een
gelimiteerde oplage, bijvoorbeeld met
zijn serie Smoke, ('verkoolde' meubels)
of de houten 'plastic' tuinstoel. Als een
statement, een onderzoek of een publici
teitsstunt? Volgens sommigen kun je
het vergelijken met de scheiding zoals
die ook in de mode bestaat. Modeont
werpers maken naast hun draagbare en
betaalbare confectiecollecties ook excen
trieke, experimentele en kostbare coutu
re.
Designhandelaar Frans Leidelmeijer
was een van de standhouders tijdens de
eerste Tefaf Design. Die jonge ontwikke
ling dat ontwerpers zich ontpoppen als
halve kunstenaars interesseert hem wat
minder. Hij is vooral verrukt over het
feit dat design eindelijk een volwaardige
plaats krijgt binnen de traditionele
kunst- en antiekwereld. „Design zit na
tuurlijk al heel lang in de lift. Maar ze
ker de laatste tien, vijftien jaar is de hy
pe compleet. Daar kun je niet meer om
heen. Deze vorm van toegepaste kunst
verdient net als antieke toegepaste
kunst een plek op een beurs als de Te
faf. Het is niet meer dan logisch dat wij
hier zo langzamerhand ook aanschui
ven met ons 'nieuwe antiek'."
Zelf bracht Leidelmeijer een selectie ty
pisch Hollands design uit de Amster
damse-Schoolperiode, eerste helft twin
tigste eeuw. Een set houten vergader-
stoelen van Jouke Blaauw in 'rode-bie-
tenbeits' met felgroene bekleding, een
eetkamerameublement van Amsterdam
se schoolvoorman Michel de Klerk en
verschillende kleinere stukken. Het zijn
stuk voor stuk topobjecten, die steeds
moeilijker te vinden zijn. „De prijzen
stijgen snel, het is een kunst om nog
aan goede stukken te komen. Ook wat
dat betreft doet design niet langer onder
voor kunst of antiek."
Het leuke en bijzondere aan de De
sign-afdeling van de Tefaf was mis
schien wel het historische en internatio
nale overzicht. Tijdens deze eerste edi
tie presenteerden acht topgaleristen uit
Europa en Amerika hun mooiste stuk
ken. De Oostenrijkse standhouder toon
de Wiener Werkstatte en Josef Hoff
man, de Fransen veel art deco en de
Amerikanen het beste uit eigen land.
Vreemde eend in de bijt overigens in de
Bauhaus-stand van de Duitse galerist Ul-
rich Fiedler was een tafel van de Ierse
ontwerpster
Eileen Gray. Er was veel belangstelling
voor, best vreemd voor een onopval
lend tafeltje. De animo was vooral te
danken aan het feit dat het zogenoemde
drakenstoeltje van diezelfde Gray on
langs op de Yves Saint Laurent-
veiling voor maar liefst 21,9 miljoen eu
ro onder de hamer ging. Een bedrag dat
zelfs hoger is dan de Mondriaan die er
voor 21,5 miljoen euro van eigenaar wis
selde. „Dat was een mooi moment voor
het twintigste-eeuwse design. Eindelijk
gerechtigheid!", verzucht designgalerist
Frans Leidelmeijer.
Reageren?
redactie.wonen@wegener.nl
zondag, 18.25 uur
