Saucfl-Arabië
1 i 1
1
'Ik denk dat we moeten wachten
op de generatie hierna'
I
8 Woensdag 25 maart 2009 PZC
Dooi in de woestijn
De Saudische koning
Abdallah heeft zijn kabinet
opgeschud en een paar
ultraconservatieven
vervangen door 'gewone'
conservatieven. De eerste
stap op weg naar dooi in de
woestijnstaat?
door Harry Havekes
k ben klaar om een
auto te besturen. Ik
heb een internatio
naal rijbewijs en in
alle landen waar ik
naar toe reis, rijd ik
auto."
Opzienbarende
woorden van prinses Amira al-Ta-
weel in de Saudische krant Al-Wa-
tan. Autorijden is voor vrouwen
immers taboe in het land dat geba
seerd is op het wahabisme, de ul
traconservatieve stroming in de is
lam.
Niet alleen zouden de vrouwen
dan zonder mannelijke familielid
het huis kunnen verlaten als ze
daar zin in hebben, ze zouden ook
ongewild oogcontact kunnen ma
ken met vreemde mannen, zoals
Om het verbod te omzeilen, kun
nen Saudische mannen voor hun
vrouw of dochter voor 300 tot 400
dollar per maand een chauffeur in
dienst nemen.
„Maar ik heb liever mijn zus of
een vriendin bij me in de auto dan
een man die geen familie van me
is", aldus de prinses. Niet alleen
liet ze zich voor het interview met
Al-Watan ongesluierd fotografe
ren, de door de staat gecontroleer
de krant drukte de foto ook nog
af!
Amira's man is prins Alwaleed bin
Talal. Met een geschat vermogen
van 21 miljard dollar staat hij vol
gens Forbes Magazine in de Top
20 van de rijken der wereld. Een
chauffeur voor zijn vrouw kan er
dus wel van af
Maar het was juist Alwaleed die
zei dat zijn vrouw en dochter de
eersten zouden zijn die zelfstandig
in een auto zouden rijden zodra
het verbod van de baan zou zijn.
Of dat gebeurt, is nog maar de
vraag. Tn 2008 is het zover', meld
de vorig jaar een website voor ex-
pats, buitenlandse werknemers
die in Saudi-Arabië de kost verdie
nen. 'Maar we leven hier nu in het
jaar 1429, dus dat duurt nog wel
even.'
Veranderingen gaan moeizaam in
het ultra-orthodoxe koninkrijk.
Schoorvoetend maakte de abso
luut monarch Fahd na de eerste
golfoorlog een begin met een raad
gevend parlement, maar de macht
ligt nog steeds bij de koninklijke fa
milie die gesteund wordt door de
geestelijkheid.
Het Huis Saud heeft met vriendjes
politiek duizenden prinsen en
honderden families aan zich ge
bonden. Het regeert met onder
drukking en het verlenen van gun
sten. De vondst van olie zorgde
voor ongekende rijkdom en maak
te het mogelijk een welvaartsstaat
te kopen. Er zijn subsidies voor
voedsel, brandstof en leningen. De
de. Deze mutaween houdt de
scheiding der seksen in de gaten,
kijkt of winkels wel vijf keer per
dag sluiten voor het gebed, of vrou
wen wel genoeg bedekt zijn en
neemt verboden producten in be
slag.
Zo verbood het vorig jaar met Va
lentijnsdag de verkoop van rode ro
zen en moesten cadeauwinkels al
het rood uit hun assortiment ver
wijderen. Rood is namelijk de
kleur van de liefde en zou aanzet
ten tot ongeoorloofde relaties tus
sen mannen en vrouwen.
De agenten van de mutaween kre
gen in 2002 een ongekende storm
van kritiek over zich heen nadat
veertien meisjes omkwamen bij
een brand in een school in Mekka.
De agenten hadden de deuren van
de school op slot gedaan. De meis
jes konden niet vluchten en brand
weerlieden werd verhinderd hen
te redden. Reden voor het opslui
ten was dat de meisjes niet deugde
lijk gekleed waren. Ook bestond
het gevaar voor seksuele opwin
ding als de brandweerlieden de
meisjes zouden aanraken. De nieu-
overheid zorgt voor werkgelegen
heid, huisvesting, investeringen, ge
zondheidszorg en onderwijs.
Maar door de snelle groei van de
bevolking zal dat uitdelen op den
duur gaan wringen. De invloed
van olie is bijna niet te overschat
ten, maar volgens het instituut
voor buitenlandse betrekkingen
Clingendael lijkt het 'ontkennen
van problemen, niets doen en han
delen uitstellen een diep ingesle
ten reactiepatroon bij de huidige
machthebbers'.
Toch vinden er wel veranderingen
plaats. Koning Abdullah gooide on
langs zijn kabinet overhoop. De ul
traconservatieve leider van de
Commissie voor de Verspreiding
van de Deugd en Bestrijding van
de Zonde werd vervangen.
De man heeft de niet echt populai
re religieuze politie onder zijn hoe
we politiechef heeft aangekondigd
zijn mutaween wat te laten op
schuiven richting wensen van het
volk.
Een andere opmerkelijke stap van
koning Abdallah was het vervan
gen van de hoogste rechter. De
man zag er eind 2008 geen pro
bleem in de doodstraf te geven
aan eigenaren van tv-stations die
vulgaire programma's uitzenden.
Een derde ongekende verandering
vond plaats in de de Ulema, het
hoogste religieuze rechtscollege.
Daar verloren de wahabisten hun
monopolie. Hoewel ze nog steeds
de meerderheid vormen, is er nu
ook plaats voor drie andere, meer
gematigde, soennitische rechts
scholen. Een afvaardiging van de
sji'itische minderheid is voorals
nog een brug te ver.
Midden Oostendeskundige Bertus
Hendriks is niet onder de indruk
van de veranderingen. „Het zijn
maar hele kleine stapjes. Op veel
belangrijker gebied, zoals democra
tisering, gebeurt helemaal niets.
Een aantal jaren geleden waren er
gemeenteraadsverkiezingen. Daar
hoor je nu niks meer over."
Hendriks verwacht niet dat er gro
te veranderingen aan zitten te ko
men. „Abdallah zal zijn resterende
tijd gebruiken om op z'n Saudisch
heel voorzichtig een bescheiden
begin te maken met wat verande
ringen. Maar verwacht geen grote
omwenteling. Het zal meer van
hetzelfde zijn. De rol van de geeste
lijkheid blijft zeergroot. Die levert
de ideologische rechtvaardiging
voor het koningshuis. Hier en daar_
wordt een ultraconservatief ver
vangen door een conservatief Zo
wordt de greep van de traditionele
geestelijkheid iets verminderd.
Maar de relatie wordt niet opge
zegd, hoewel het ook geen band
voor de eeuwigheid is."
Voor een lente op het Arabisch
schiereiland denkt Hendriks dat er
gewacht moet worden tot een af
lossing van de wacht. „Koning Ab
dallah is de meest hervormingsge
zinde man in de regering, en hij
heeft een bescheiden resultaat ge
boekt, maar de man is al 85. Ook
andere sleutelfiguren in het esta
blishment zijn in de 80. Ik denk
dat we moeten wachten op de ge
neratie hierna. Hoewel dat geen ga
rantie is dat er dan wel iets zal ge
beuren."
De grootste dreiging voor het ko
ninkrijk zal volgens Hendriks ont
staan als een nieuwe generatie op
de arbeidsmarkt komt en niet
krijgt wat ze verwacht. Ofwel om
dat er geen werk is, of omdat dat
werk op een veel lager niveau ligt
dan waarvoor de nieuwe ploeg op
geleid is.
„Dat leidt tot spanningen en kan
voor sociale onrust zorgen, maar
dat het het koningshuis ten val zal
brengen, is hoogst onwaarschijn
lijk. De val van het Huis Saud is al
vele malen voorspeld, maar de taai
heid van het koningshuis is opmer
kelijk. Het heeft een ongelooflijk
vermogen om maatschappelijke
onrust te kanaliseren en neutralise-
1744 Kiem van koninkrijk gelegd als
prins Mohammed ïbn Saud steun
verleent aan de sheik Mohammed ibn
Abd al Wahhab om de islam te zuiveren.
1932 Vorming van het
moderne Saudi-Arabië op
basis van de sharia, de
islamitische wetgeving. Het
ultra-orthodoxe wahhabisme
wordt de staatsgodsdienst
1938 Ontdekking van
olie. Exploitatie door
Aramco (Arabian
American Oil Company).
1953 Koning
Abd al-Aziz sterft.
Opgevolgd door
zoon Saud.
1960 Saudi-Arabië staat
aan de wieg van de OPEC,
de organisatie van olie-
exporterende landen.
1964 Koning
Saud afgezet
en opgevolgd
doorzijn broer
Faysal (foto).
1970 Oprichting
van de Organisatie
van de Islamiti
sche Conferentie
in Jeddah.
1973 Saudi-Arabië leidt olieboycot
tegen westerse landen die Israël steunen
in de Jom Kippoeroorlog tegen Syrië en
Egypte. Olieprijzen schieten omhoog.
1975 Koning
Faysal vermoord
door neef. Broer
Khalid (foto)
volgt hem op.
1979 Diplomatieke
banden met Egypte
verslechteren nadat
dat land een vredesak
koord met Israël sluit.
Extremisten bezetten
de Crote Moskee in
Mekka. Na tien dagerr
herovert het leger het
complex. Bezetters
terechtgesteld.
1744 1932 1938 1953 1960 '61 '62 '63 '64 '65 '66 '67 '68 '69 1970 '71 '72 '73 '74 '75 '76 '77 '78 '79 1980 '81
