spectrum 4
maak je een
oedwerkende
evercel?
Vrij baan voor
onderzoek
Lilian
PZC
Zaterdag 21 maart 2009
-• m
V
Mg
VERENIGDE
STATEN
CANADA Onze verslaggeefster Lilian Dominicus
--a reist tot medio april door het noord
oosten van de Verenigde Staten, op
Hyde Park "Boston zoek naar Zeeuwse verhalen. Ze is nu
f r in Boston. Haar reiservaringen zijn te
New York volgen op haar weblog:
Einde in Washington i-~
www.pzc.nl/blog/liliandominicus
Hoe
Niels Geijsen, geboren in Meliskerke en opgegroeid in Vlissingen,
is sinds een jaar of acht verbonden aan Harvard University in
Boston, Massachussetts. Hij houdt zich als assistent-professor bezig
met stamcelonderzoek. Een actueel onderwerp, nu president Barack
Obama vorige week de ban op overheidssubsidies voor
stamcelonderzoek heeft opgeheven.
door Lilian Dominicus
Het was na zijn promotie
in 2000 aan de Universi
teit van Utrecht dat me
disch bioloog Niels Geij
sen naar Boston kwam.
Geijsen werd aangetrokken door de
'wetenschappelijke speeltuin' op Har
vard, een van de meest gerenommeer
de universiteiten van de wereld. Hij
werd aangenomen om postdoctoraal
onderzoek te doen, gesponsord door
het Koningin Wilhelmina Fonds.
Toen hij klaar was, kreeg hij er een po
sitie aangeboden als assistent- profes
sor. Geijsen blijft er bescheiden onder.
„Ik had het geluk dat mijn promotie
onderzoek goed was verlopen."
In Nederland bestaat geen equivalent
voor assistent-professor, maar qua ta
ken komt de functie ongeveer overeen
met hoogleraar.
In eerste instantie begon Geijsen met
Onderzoekers in Amerika slaakten
vorige week een zucht van ver
lichting toen president Barack
Obama aankondigde de ban op overheids
steun aan stamcelonderzoek op te heffen.
Die subsidiestop was door oud-president
George W. Bush ingesteld uit religieus-
ethische overwegingen.
„We mochten dus wel onderzoek uitvoe
ren. Het gebruik van overheidsgeld voor
humaan embryonaal stamcelonderzoek
was maar in heel beperkte mate mogelijk.
In de praktijk was dat behoorlijk lastig, om
dat veel apparatuur in dit gebouw wel
door de overheid is gefinancierd. Dus in
eens mochten we de printer niet meer ge
bruiken voor zaken gerelateerd aan het hu
mane stamcelonderzoek en moesten we
investeren in een nieuwe, privaat-gefinan
cierde printer", vertelt Niels Geijsen, assis
tent-professor aan de Universiteit van Har
vard.
De opheffing van de ban betekent overi
gens niet dat onderzoekers nu overal zon
der restricties hun werk kunnen uitvoe
ren. Sommige staten, met name waar een
meerderheid Republikeins stemt, hebben
deze week aangekondigd er alles aan te
doen om stamcelonderzoek tegen te hou
den. Ze vinden dat Obama te ver gaat en
kondigen nieuwe wetten aan. „Als de rege
ring iets fout doet, hebben de staten het
recht om in te grijpen. Ik wil het ongebo
ren kind beschermen", zo verklaarde politi
cus Mike Reynolds uit Oklahoma tegen
persbureau Reuters.
onderzoek naar vruchtbaarheidspro
blemen. „Het gekke is: als een stel on
vruchtbaar is, wordt altijd de vrouw
behandeld. Of het probleem nu bij
haar of bij hém ligt. Er is geen behan
deling voor de man. Dus wilde ik ant
woord zoeken op de vraag: wat gaat er
mis bij de mannelijke vruchtbaar
heid", vertelt Geijsen, in het zwaarbe
waakte laboratorium van het Richard
B. Simches Building.
Het onderzoek bracht hem op een zij
spoor: hij raakte geboeid door zoge
naamde pluripotente stamcellen. „Plu-
ripotente stamcellen kunnen in princi
pe nog van alles worden: bloedcellen,
leverstamcellen of spierstamcellen bij
voorbeeld. Die functies kunnen we in
het lab sturen. In theorie betekent dat:
als eén patiënt leverschade heeft opge
lopen, dan kunnen we van bijvoor
beeld zijn huidcel pluripotente stam
cellen maken. Daar maken we dan ver
volgens weer een gezonde levercel
van."
De pluripotente stamcellen worden be
waard in een soort warmtekast en
moeten dagelijks gevoed worden met
een mengsel van vitaminen en minera
len. Dat drukt nog wel eens op het pri-
véleven van Geijsen en zijn onder
zoeksteam. „Ook op zaterdag en zon
dag moet iemand de stamcellen voe
den. Het werk staat nooit stil."
Een curieus verschijnsel in het lab zijn
de zebravisjes, die in diepblauwe zout
water-aquariums leven. „Zebravisjes
beschikken over de natuurlijke eigen
schap om zich te herstellen bij hart- of
nierschade", verklaart Geijsen. „Een be
schadigde menselijke nier kan zich
niet herstellen. Bij schade vormt de
nier littekenweefsel en dat zit herstel
in de weg. We bekijken nu of we de
vorming van littekens kunnen voorko
men, zodat nierschade zich misschien
kan herstellen. Daarvoor bestuderen
we de zebravisjes."
Sommige hart-, lever- of nierpatiënten
die over Geijsens onderzoek horen,
hebben direct hoopvolle verwachtin
gen voor de toekomst. „Maar die moet
ik, helaas, teleurstellen. Zover is het ze
ker nog niet. We zijn nu vooral bezig
om te kijken hoe we de pluripotente
stamcellen zover kunnen krijgen dat
ze daadwerkelijk een goed functione
rende lever-hart- of spiercel maken."
Harvard: kweekvijver
voor presidenten
Harvard is een particuliere Ameri
kaanse universiteit in Cambridge
(Massachusetts), opgericht in 1636.
De Harvard Medical School is geves
tigd in het medische district Long-
wood, dichter bij het centrum van
Boston, waar een aantal bekende ge
specialiseerde ziekenhuizen liggen.
Harvard is een van de acht Ivy Lea
gue universiteiten: ze behoren tot
de meest prestigieuze scholen van
de Verenigde Staten en zijn bijna al
le gesticht tijdens de Amerikaanse
kolonisatieperiode (1600-1800).
De Amerikaanse presidenten Theo
dore Roosevelt en Franklin D.
Roosevelt, wiens voorouders waar
schijnlijk uit Oud-Vossemeer in Tho-
len kwamen, studeerden aan Har
vard. Harvard is een kweekvijver
voor presidenten: ook John Adams,
John Quincy Adams, Rutherford B.
Hayes, George W. Bush en Barack
Obama studeerden er.
Niels Geijsen geeft de pluripotente stamcellen voeding: een mengsel van vitaminen en mineralen.
