voor de berggorilla
National Geographic Channel begint
volgende maand elke zondagavond met
een 'apenuur'. De eerste aflevering
draait om de zeldzame berggorilla die
zich heeft teruggetrokken in een
vulkanisch gebergte van Centraal-Afrika.
WNF-ambassadeur Carice van Houten
bezoekt bij de 'vriendelijke reuzen'.
Bernice Breure reisde haar achterna.
Vrouwenvleugel
media@wegener.nl 57 media
024-3650570 pzc
Zaterdag 21 maart 2009
'The Ape Hour*
Het WNF en National Geographic Channel
vragen aandacht voor de met uitsterven be
dreigde mensaap. Vanaf 12 april zet de
themazender vijftien weken lang de gorilla,
chimpansee, orang-oetang en bonobo in de
schijnwerpers in The Ape Hour.
De laatste vijftig jaar is het aantal mensapen
gehalveerd, meldt het WNF dat de campag
ne 'sta voor aap' voert. Onder andere extra
patrouilles om jacht en illegale houtkap te
gen te gaan, moeten voorkomen dat deze
dieren uitsterven. Tijdens de eerste afleve
ring van The Ape Hour is behalve de reporta
ge met Carice van Houten, ook de docu
mentaire tost Films of Dian Fossey en de
speelfilm Gorilla's in the mist over de Ameri
kaanse zoöloge Dian Fossey te zien.
www.wnf.nl/stavooraap
Carice van Houten
(boven) ging op be
zoek bij de berggoril-
la's in Rwanda,
foto Timothy Geer/
WWF-Canon/GPD
Olivier Nzabonimana schudt
zijn natte regenjack uit. In
het vulkanische gebergte,
op het snijvlak van Rwan
da, Oeganda en Congo,
heerst een hoge luchtvoch
tigheid. De hellingen zijn bedekt met regen
woud. Het is er nat en nevelig.
De gids trekt dagelijks het Virunga-massief
in op zoek naar zeldzame berggorilla's. Hier
nam hij ook Carice van Houten onder zijn
hoede. De actrice bracht als ambassadeur
van het Wereld Natuur Fonds een werkbe
zoek aan de mensapen. Met Bokito in het
achterhoofd was de Nederlandse filmster
aanvankelijk angstig. Maar eenmaal oog in
oog met de gorilla's, een ontmoeting die is
gefilmd, kon de 'kijksafari' haar niet lang ge
noeg duren.
In navolging van Van Houten, die inmiddels
weer audities in Los Angeles en Londen af
loopt, zijn ook wij vandaag op zoek naar de
gorillagroep 'Kwitonda', de samengestelde
zeventienkoppige familie die is vernoemd
naar de 30-jarige zilverrug, ruim 200 kilo
schoon aan de haak. Aan het bezoekuur
- daarna moeten de bedreigde zilverzwarte
apen weer met rust worden gelaten - gaat
een urenlange klim vooraf door de kniehoge
brandnetels, lianen en allerlei ondefinieerba
re kruiden die een nagenoeg ondoordringba
re muur van vegetatie vormen.
Hoog in het bamboebos liggen verse goril
la-uitwerpselen. Na bijna drie uur, op 2.800
meter hoogte, betreden we de huiskamer
van de vreedzame reuzen die te boek staan
als 'wezens met een dikke, fluweelachtige
vacht, glimmende, zwarte gezichten en war
me, bruine ogen'.
Het gedrag van de mensaap vertoont grote
overeenkomsten met dat van de mens. Ze
krijgen ongeveer evenveel nakomelingen, na
een draagtijd van achteneenhalve maand, en
voeden die even liefdevol op. Moedergoril
la's kunnen maanden rouwen om hun ge
storven baby.
Vandaag houdt moeder Akarevuro vanuit
een comfortabele positie haar spelende grut
in de gaten, om verrassend snel overeind te
komen als het stoeien te wild gaat. De puber
Okapi imponeert door op zijn borst te roffe
len, en moeiteloos met één hand een heel
stuk bamboe uit de boom te trekken. Een
tweede volwassen 'mannetje' peutert in zijn
neus. Daarna tilt hij met een hand zijn bo
venlip op, om met de ander bamboerestjes
uit zijn gebit te pulken.
Wanneer de gorilla te dichtbij komt, in ons
geval op nog geen 15 centimeter, is het de
vies 'camera's uit en stilstaan'. De gids
maakt geruststellende geluiden in de rich
ting van het dier dat niet op of om kijkt. Ca
rice van Houten omschrijft een gorillabe-
zoek als een niet te voorspellen achtbaan.
„Maar iedereen die eruit komt, lacht."
Officieel moet in Pare National des Volcans
7 meter afstand tot de gorilla's worden be
waard. Maar het is de aap zelf die deze regel
vaak overtreedt, vertelt directeur Emmanuel
Werabe van het Rwandese toeristenbureau.
Fysiek contact heeft bij zijn weten nooit tot
verwondingen geleid. Wel kan de mens met
zijn bacteriën de gorilla's, die voor 98 pro
cent over hetzelfde DNA-materiaal beschik
ken, besmetten. Onze ziektes vormen een
grote bedreiging voor de vreedzame vegeta
riër waarvan er wereldwijd slechts 720 zijn.
Dat is beduidend meer dan de Amerikaanse
zoöloge Dian Fossey kon bevroeden. Fossey
deed achttien jaar onderzoek bij de berggor-
rilla's, tot aan haar gewelddadige dood in
1985. Ze werd door stropers doodgeschoten.
Eind jaren zeventig schreef ze nog dat de
berggorilla binnen tien jaar zou uitsterven.
De plek waar zij onvermoeibaar haar bevin
dingen optekende voor National Geographic
en werkte aan haar beroemde autobiografie
Gorilla's in de mist, is nu onbereikbaar om
dat er rebellen uit Congo ronddwalen.
Ook aan de Rwandese kant van het park
dreigt gevaar. De arme bevolking stroopt
clandestien in het park, kapt er hout of
schept water uit beekjes. Hun jachthonden
brengen ziektes over, de natuur wordt ver
vuild en de rust van de apen verstoord. Het
Internationaal Gorilla Conservatie Program
ma heeft, met hulp van onder meer het We
reld Natuur Fonds, projecten opgezet waar
van zowel de lokale bevolking als de berggo
rilla's profiteren.
Rwandezen moeten begrijpen dat de gorilla
hun 'ticket naar een beter leven' is, stelt
Werabe. Massatoerisme is niet het ant
woord, dat kan de kwetsbare populatie niet
aan. Jaarlijks worden maximaal 20.000 men
sen toegelaten tot het park, die ieder 500 dol
lar neertellen. Een aanrader, vindt de 'ver-
stadste' Carice van Houten. Wanneer donke
re wolken boven haar zich opmaken voor de
volgende regenbui mijmert ze in de film
over haar kennismaking met Kwitonda. „Dit
mag toch niet zomaar verdwijnen? Dit is zo
als God, of wie dan ook, het ooit bedoeld
heeft."
FS-ji Reageren?
redactie.media@wegener.nl
WNF-ambassadeur
In Heimwee TV worden elke week
tv-series uit het verleden belicht die
de geur van nostalgie ademen.
foto GPD
De openingsbeelden al
leen al riepen een dra
matisch gevoel bij je
op. Een hamerslag van
de rechter, een geboei
de vrouw (gekleed in een net
blauw mantelpakje) die door poli
tiemensen de rechtszaal werd uitge
voerd en in een geblindeerd busje
op transport ging richting gevange
nis! Bij elk shot verschenen meer
tralies in beeld. Het eindigde met
een keiharde klap van een dicht
slaande celdeur. Daar zat je dan: als
kijker opgesloten tussen oplichters,
drugssmokkelaars en koelbloedige
moordenaars op de vrouwenafde
ling van een zwaarbewaakte Neder
landse gevangenis.
Drie kwartier lang voelde het alsof
ikzelf vastzat tussen de vier muren
van Vrouwenvleugel. Tel daar de
soms angstaanjagende personages
en hun vreselijke daden bij op en
het lijkt vrij onlogisch dat ik als tie
ner, bang als ik ervan werd, elke af
levering weer voor de televisie
kroop. Die angst nam ik voor lief,
want Vrouwenvleugel fascineerde,
ondanks het geweld, nu eenmaal
mateloos.
Het gevangenisleven op zich was
natuurlijk voor 99 procent van de
kijkers een enorme ver-van-mijn-
bed-show. Een mysterieus wereld
je waarin je graag een kijkje wilde
nemen. Bovendien waren de opge
sloten vrouwen niet allemaal door
en door slecht Als een nieuwe ge
vangene haar opwachting maakte,
bleef de aard van haar daden eerst
een paar afleveringen in de lucht
hangen. Die onwetendheid zorgde
ervoor dat ik een bepaalde sympa
thie voor zo iemand voelde. Als uit
eindelijk het misdrijf inclusief mo
tief open en bloot op tafel lag,
bleef ik haar toch aardig vinden.
De bejaarde Jantje Kruimel bijvoor
beeld. Ze duwde haar man voor de
trein, maar toch zag ik haar als lie
ve, oude oma. Of de lesbische
Teun - Vrouwenvleugel was de eer
ste Nederlandse serie met daarin
een lesbische relatie - die de vriend
van haar vriendin (Leontien Rui
ters) overreed met een auto. Een
opvliegend type, maar ze had haar
hart op de goede plek.
Vrouwenvleugel, naar een scenario
van schrijfster Marjan Berk, trok
tussen 1993 en 1995 wekelijks dui
zenden kijkers. Hoewel de afleve
ringen nu enigszins gedateerd over
komen en er tegenwoordig meer
gevangenisseries op televisie zijn,
smullen nog steeds veel fans van
de belevenissen op dvd. Nog één
kans, de titelsong van Vera Mann,
zorgt nog altijd voor kippenvel en
voor een groot gevoel van drama.
Marlous Flier
