'Bomen helpen mee om de wereld gezonder te maken. We laten de kinderen zien dat
ze daar ook hun steentje aan kunnen bijdragen'
Niet alleen nuttig,
maar ook symbool
Duizend spaden in Zeeuwse klei
Peter Derksen, directeur Stichting Nationale Boomfeestdag
PZC Woensdag 18 maart 2009 I 9
eren voor bomen
Vele duizenden leerlingen
van basisscholen trekken er
vandaag met de spade in de
hand op uit om bomen te
planten. De Boomfeestdag is
een jaarlijks terugkerend
evenement om kinderen te
laten zien hoe belangrijk
bomen zijn voor een
gezonde leefomgeving.
door Joost Sijtsma
In ruim vijftig jaar hebben
leerlingen van basisscho
len meer dan tien miljoen
bomen geplant. Dat aantal
staat gelijk aan 6.500 voet
balvelden met bomen.
Vandaag planten zo'n
100.000 leerlingen tijdens de 53ste
boomfeestdag nog eens 250.000
bomen en struiken. „Dat zijn veer
tig voetbalvelden vol", zegt Peter
Derksen, directeur van de Stich
ting Nationale Boomfeestdag. „Er
worden ook struiken geplant,
want een gemeente als Utrecht
wil bijvoorbeeld veel vlinderstrui
ken om de ecologische ontwikke
ling te bevorderen."
Dit jaar doen zo'n 350 gemeenten
mee aan de boomfeestdag. Dat aan
tal is volgens Derksen vrij stabiel.
Het aantal leerlingen dat elk jaar
meedoet, neemt echter wel ge
staag af Dat heeft te maken met
de gemeentelijke herindelingen,
waardoor de plantsoenendiensten
met hetzelfde aantal mensen meer
moeten doen. En dan worden niet
alle scholen aangeschreven om
mee te doen aan de plantdag.
De organisatie berust namelijk
vooral bij de gemeenten. Zij bena
deren de scholen, bepalen de
plantlocaties en regelen de aan
voer van de bomen die door Ne
derlandse kwekerijen worden gele
verd. De Stichting Nationale
Boomfeestdag houdt haar boom
feestdag in Eindhoven. Daar wordt
het planten van bomen vandaag
groots aangepakt, met onder meer
de aanwezigheid van prins Ham-
zah uit Jordanië - voorzitter van
de Jordaanse Stichting Boomfeest
dag - en verschillende bewindslie
den.
In,i9i9 was er voor het eerst in Ne
derland sprake van een boom
plantdag. Op 27 november van dat
jaar plantten 240 leerlingen van de
lagere scholen in Arnhem beuken
langs de oprijlaan van Kasteel
Doorwerth. Het was een eenmali
ge gebeurtenis. De huidige jaarlijk
se traditie van Boomplantdag, of
wel Boomfeestdag, begint pas in
1957. Drie jaar daarvoor uitte de
FAO, de voedsel- en landbouwor
ganisatie van de Verenigde Naties,
haar bezorgdheid over de ontbos
sing. In veel landen leidt het kap
pen van bossen tot erosie en woes
tijnvorming, werd al in 1954 gecon
stateerd.
In 1956 richtte Staatsbosbeheer in
Nederland het Landelijk Comité
Boomplantdag op. Het doel was
de belangstelling voor bomen en
bossen te vergroten. De jeugd, die
immers de toekomst heeft, was
daarbij de belangrijkste doelgroep.
Er werd besloten een jaarlijkse
Boomplantdag te organiseren
waarbij kinderen hun eigen boom
zouden planten. Apeldoorn kreeg
de primeur. Op 10 april 1957 plant
ten ongeveer 1600 kinderen een
boom. In 1980 werd het comité
omgedoopt tot Stichting Nationa
le Boomfeestdag. Die naamsveran
dering geeft aan dat het om meer
gaat dan 'alleen' het planten van
bomen.
„Het hoofddoel is kinderen te to
nen hoe belangrijk bomen zijn,"
zegt Derksen. „Bomen helpen
mee om de wereld gezonder te ma
ken. We laten de kinderen zien
dat ze daar ook hun steentje aan
kunnen bijdragen. Zij zijn tenslot
te de volwassenen van de toe
komst. De leerlingen van de basis
scholen krijgen na het planten al
tijd een lineaaltje uit productiebos-
sen. Het aardige is dat veel ouders,
die nu met hun kinderen bomen
planten, dat lineaaltje nog steeds
hebben."
Het is wel te hopen dat de gemeen
ten goed nadenken over de plant
locaties. Zodat de bomen niet over
een jaartje of wat op een niet erg
handige plaats blijken te staan.
Het komt namelijk regelmatig
voor dat door de gemeente geplan
te bomen moeten wijken voor bij
voorbeeld het verbreden van een
weg. „Nederland gaat doorlopend
op de schop en dat is de laatste
twintig jaar enorm in omvang toe
genomen. Er worden industrieter
reinen aangelegd en Vinex-wijken
gebouwd", zegt Frank Moens van
de Bomenstichting, die zich bezig
houdt met de bescherming van bo
men in de woon- en werkomge
ving. „De gemiddelde levensduur
van dergelijke bomen is zo'n twin
tig jaar. Er worden veel bomen ge
plant, maar ze worden niet zo
oud. De bomen moeten vaak wij
ken voor de aanleg van kabels of
een nieuwe riolering. Dat is een
enorme kapitaalvernietiging."
Het probleem is niet alleen dat de
bomen plaats moeten maken voor
bijvoorbeeld een bredere weg. Ze
kunnen ook beschadigd raken
door graafwerkzaamheden.
Moens: „Een boom is een levend
iets. Als die in het groeiseizoen
een maand zonder water zit, merk
je pas na een tijdje dat de boom af
sterft. We proberen mensen en ge
meenten op te voeden, maar dat
valt niet altijd mee. Dat komt door
dat er ook andere belangen zijn,
want iedereen wil graag stromend
water en internet."
Een boom is niet alleen nuttig door
het opnemen van C02 en het leveren
van zuurstof, maar spreekt door zijn
vaak imposante uiterlijk ook tot de ver
beelding.
Doordat de wortels in de grond zitten
en de takken naar de hemel reiken,
wordt de boom in veel culturen ge
zien als een symbool voor het verband
tussen hemel en aarde.
De bladeren geven de levenscyclus
weer van afsterven en heropleving.
Op grafmonumenten staat de boom
symbool voor het leven, de vruchtbaar
heid van de aarde of voor de wederop
standing.
Het plotseling eindigen van het leven
wordt gesymboliseerd door een afge
broken boom.
De druiventros op een grafzerk ver
wijst naar het wachten op de verrijze-
nis. De druiventros wacht immers op
de pers die de druiven verandert in
wijn. En wijn staat symbool voor het
bloed van Jezus waarmee Hij de zon
den van de wereld op zich heeft geno
men.
Het hout van de eik werd als onvergan
kelijk beschouwd en stond symbool
voor onsterfelijkheid. In de oudheid
werd aan overwinnaars een lauwer
krans van eikenbladeren gegeven als
teken van onvergankelijke roem.
De olijfboom is een symbool voor ge
rechtigheid, vrede en vroomheid. Bij
heilige rituelen werd dan ook olijfolie
gebruikt.
De palmtak symboliseert de 1
ning op de dood. In de oudheid kre
gen atleten een palmtak als teken van
de overwinning. Koningen en keizers
werden na de overwinning binnenge
haald over een weg- die bedekt was
met palmtakken.
De palmtak werd door de christenen
overgenomen als symbool van dege
nen die waren gestorven, in het bijzon
der de martelaren.
De treurwilg is het symbool voor
rouw en verdriet. De hangende tak
ken symboliseren de stroom tranen
die in de grond verdwijnt. De wilg was
voor de Germanen het symbool van
de dood.
Het planten van een meiboom is een
vruchtbaarheidsrite om bij het begin
van de zomer de ontwakende natuur
te huldigen.
De levensboom of boom des levens
wordt in het bijbelboek Genesis ge
noemd als de boom die door God
werd geplant. De vruchten van de
boom geven eeuwig leven.
De eerste boomplantdag in Apeldoorn, op 10 april 1957.
foto Spaarnestad Fotoarchief/ANP
Ruim duizend kinderen
doen vandaag in Zee
land mee aan de jaarlijk
se boomfeestdag. De activitei
ten variëren van het echt plan
ten van bomen in bijvoorbeeld
Goes en Hulst, tot het knotten
van wilgen op Noord-Beveland
en een bomenspeurtocht in
het ornithologisch bosje in Ril
land. Alleen Kapelle doet dit
jaar niet mee.
Vlissingen viert boomfeestdag
in oktober in Oost-Souburg als
samen met de scholen struiken
en bomen worden geplant.
Zeeland is de provincie waar
de meeste gemeenten mee
doen aan de Nationale Boom
feestdag. Schouwen-Duiveland
is dit jaar de gemeente die
extra in het zonnetje staat. De
nieuwe burgemeester G. Rabe-
link geeft om vijf over tien van
ochtend het startsein door een
esdoorn te planten op de Zand
weg (ter hoogte van nummer
37), samen met de kinderen uit
de groepen 7 en 8 van de Theo
Thijssenschool in Zierikzee. In
totaal doen op Schouwen-Dui
veland 27 scholen mee.
v
