Remmenreiniger en purschuim tussen
Het paard en wagen werd de jeep
Schouwen inspiratiebron voor kunstuitingen
Nieuwerkerkers nemen
hun dorp onder de loep
14 I Maandag 16 maart 2009 PZC
Soms spoelen er dingen aan
waarvan je niet precies weet
wat het is. Staatsbosbeheer
geeft graag tekst en uitleg
en blaast daartoe het aloude
jutten nieuw leven in.
door Piet Kleemans
De lege bus remmenreini
ger ligt half verscholen
onder het knotswier.
Wat verderop het ver
schoten geel van een brok pur
schuim gebroederlijk naast de afge
broken schaar van een zeekrab. Er
naast een lange zwart-witte veer,
vermoedelijk van een aalscholver.
De hoogwaterlij n op het strand
van Westenschouwen biedt een
bonte mix van natuur en aange-
spoeld afval. Natuurgids Ine van
de Ven vertelt er met-vuur over tij
dens een jutterswandeling.
Eerste stop is de juttershut, vlakbij
de excursieschuur van Staatsbosbe
heer. De wandelaars in het kielzog
van Van de Ven vergapen zich in
wat de zee Westenschouwen zoal
heeft gebracht. Kapotte vouwstoe
len liggen er, net als flessen, stuk
ken hout en een koptelefoon an
nex gehoorbeschermer.
Onderweg naar het Speelduin ont
rolt zich een prachtig uitzicht over
het Westenschouwse duingebied
met links en rechts doorkijkjes
naar de zee. De stormvloedkering
is nog net te zien maar het ver-
Boeken en musea
Strandjutten spreekt tot de ver
beelding. Schrijver Cor Bruijn
schreef erover in Sil de Strand
jutter.
Dit boek werd later door de
NCRV verwerkt tot een veelbe
keken televisie-serie.
Op meerdere plaatsen in Ne
derland zijn musea gewijd aan
de strandjutter.
Een van de meest bekende is
het Schipbreuk- en juttersmu-
seum op Texel.
Tijdens het toeristisch sei
zoen valt er weinig te jutten.
De stranden worden dan regel
matig schoongemaakt.
In de aanloop naar de zomer is
er elk jaar in april de landelijke
Strandschoonmaakdag.
t- Deze wordt georganiseerd
door Stichting Noordzee, Stich
ting Duinbehoud, Stichting Ne
derland Schoon en ANWB en
uitgevoerd door vrijwilligers.
keersgeruis is zo goed als onhoor
baar. Onderweg geeft Van de Ven
haar ogen goed de kost want ook
naast het pad wil nog wel eens iets
interessants liggen.
Eenmaal op het strand zet de gids
resoluut koers naar de hoogwater-
lijn, liefkozend 'xommellijn' ge
noemd. Ondertussen geeft zij uit
leg over hoe je de leeftijd.van een
schelp kunt achterhalen (ribbels
tellen)en waartoe de palenrijen op
het strand dienen (golfbrekers).
De eerste 100 meter hoogwaterlijn-
analyse levert weinig spectaculairs
op. Dan een uitroep van Van de
Ven, die vervolgens een klein
bruingrijs voorwerp omhoog
houdt. „Sommige mensen zijn blij
met het eerste kievitsei. Ik ben blij
met dit ei van de hondshaai.
De vondst van Van de Ven zet
haar wandelaars aan mee te spern
ren. De blik naar beneden gericht,
gaat het verder en al snel wordt
een tweede succesje geboekt; een
roggenei. De overige vondsten zijn
meer in de afvalsfeer. De hoogwa-
terlijn geeft onder meer latex hand
schoenen en een leeg pakje - blij
kens de opschriften uit Litouwen
afkomstige - sigaretten prijs. En
een houten paal met piepschuim
drijver en rode vlag. „Er ligt niet
echt veel", moet Van de Ven toege
ven. „Tijdens een wandeling als de
ze heb ik weieens van die grote
stootrubbers van een schip gevon
den. En met een beetje geluk kun
je je gasten zeehonden laten zien.
Maar dat zit er vandaag geloof ik
niet in. Ik denk niet dat we iets
vinden dat de moeite waard is om
mee terug te nemen naar de jut
tershut."
Van de Ven kan het weten want
ze doet het natuurgidsenwerk - ze
gidst niet alleen voor Staatsbosbe
heer maar ook voor onder ande
ren het Zeeuws Landschap - al
zo'n twintig jaar. „Waarom? Goh,
da's moeilijk uit te leggen. Ik denk
dat het een soort verslaving is. Een
behoorlijk uit de hand gelopen
hobby."
De jutterswandeling is een van de
vele wandelingen en excursies die
Staatsbosbeheer aanbiedt. Speciaal
voor kinderen is er het 'dieren-
vriendjespad' en ook elders in de
Kop van Schouwen gaat men met
enige regelmaat op pad. „En meest
al is er behoorlijk wat animo voor
die excursies. Alleen als het weer
slecht is wil het nog weieens ge
beuren dat mensen die zich wel
hebben opgegeven voor een excur
sie dan niet op komen dagen. Jam
mer hoor. Als je echt van de na
tuur houdt laat je je daar toch niet
door weerhouden, lijkt mij. De na
tuur blijft mij in ieder geval altijd
boeien," zegt Van de Ven.
WESTENSCHOUWEN - Het instinct
werd een scanner, het paard en wa
gen een jeep, maar de strandjutter
blijft de strandjutter. En hoewel
de zeevaart de laatste decennia
steeds veiliger is geworden en het
aantal strandingen afneemt, be
staan ze nog steeds: de mensen
die in weer en wind en als het
moet bij nacht en ontij op het
strand speuren naar 'iets bruik
baars'. Onstuimig weer is favoriet
want dan is de kans het grootst
dat er wat bijzonders aanspoelt.
Vroeger was het strandjutten - on
der het motto de zee neemt en de
zee geeft - een manier om extra
geld te verdienen.
De aangespoelde spullen werden
gebruikt als bouwmateriaal, brand
hout of werden verkocht. Dat laat
ste leverde soms een aardig zak
centje op want bij storm vergin
gen er vroeger veel meer schepen
dan nu. Elk dorp aan zee had wel
een aantal strandjutters. Destijds
gebruikten de jutters paarden -
doorgaans Shire's - om de gevon
den spullen te dragen. Naast
strandjutters zijn er ook strandvon
ders die de overheid vertegenwoor
digen. Voor de overheid is het uit
gangspunt dat alles wat op het
strand aanspoelt, eigendom is van
de gemeenschap.
Strandvonders hebben de taak om
te controleren wat strandjutters
vinden. Zit daar wat waardevols
bij, dan moeten de jutters het ge-
door Ali Pankow
BURGH-HAAMSTEDE - Meer dan
voorgaande jaren zullen tijdens de
Kunstschouw 2009 Zeeuwse cul
tuur, natuur en landschap als inspi
ratiebron gelden voor hedendaag
se kunstuitingen. De jaarlijkse
kunstroute door de Westhoek van
Schouwen-Duiveland wordt dit
keer gehouden van 13 tot en met
21 juni.
De route voert langs tientallen ex
positieruimten, waaronder ook
veel privé-locaties. Ruim honderd
kunstenaars presenteren hier in
grote verscheidenheid hun werk.
De wisselwerking tussen traditie
en actuele kunst, die enkele jaren
geleden binnen het concept van
de Kunstschouw in gang werd ge
zet, krijgt in de komende editie en
kele bijzondere speerpunten.
Zo maakt Paul van Mook in pan
nenkoekenmolen De Graanhalm
in Burgh-Haamstede een installa
tie van licht en geluid met als titel
Mothership. Van Mook laat zich
daartoe inspireren door dg molen
die 'knarsend' van ouderdom en
inspanning met ronddraaiende
kracht natuurlijke elementen om
zet in mechanische energie.
Verder wordt een monumentale
uienschuur voor even tentoonstel
lingshal. De schuur zal met zijn
specifieke uiengeur, ruwe wanden
en ijzeren frames de plek bij uit
stek bieden voor performances en
installaties onder de noemer
'vluchtig' en 'vlezig'. Beeldend
kunstenaar Jan Kettelerij heeft zijn
oog laten vallen op het koor in de
Corneliuskerk van Noordwelle. Hij
zal daar met tubes, gloeilampen
en kaarsen zijn installatie Woorden
in Licht maken. In het duinland
schap van de Prinsenhoeve bij
Renesse zullen zich droomgestal
ten ophouden. Annelies Horden
creëert ze uit gesmolten folie en
plaatst ze in het water van 'een nie
mandsland', zoals zij het zelf om
schrijft. Verder verzamelt Chantal
Janzee hier in de kapschuur in glas
gevangen tranen. In de Boswachte-
rij kan de bezoeker zelf kunstenaar
worden tijdens een workshop.
Leerlingen van St. Joost Academie
Breda verzorgen de opening van
de Kunstschouw 2009.
NIEUWERKERK - Wonen en zorg,
verkeer, voorzieningen en sociale
samenhang, jeugd, sport, recreatie
en natuur. Dat zijn de thema's
waar de initiatiefgroep Nieuwer-
kerk zich de komende tijd over zal
buigen. Het is de bedoeling dat
rond genoemde thema's groepjes
van Nieuwerkerkers gevormd wor
den die de thema's verder uit zul
len werken. Donderdag 26 maart
wordt daartoe een startbijeen
komst gehouden in Ons Dorps
huis. Die bijeenkomst begint om
19.30 uur.
De jutteres-voor-een-dag tonen hun vondsten. Linksvoor natuurgids Ine van de Ven.
