GroenLinks wil
wettelijk vastleg
gen dat werkne
mers maximaal
een dag per week
thuis mogen wer
ken, tenzij de aard
van het werk dat
niet toelaat.
Thuiswerken zorgt
voor kortere files
en minder broei
kasgassen. Maar
ook voor meer
stress en langere
werkdagen.
8 Woensdag 25 februari 2009 PZC
Thuis: goed voor u
Een op de vijf Nederlanders
werkt weieens thuis
Onderzoek door het Sociaal
en Cultureel Planbureau beves
tigt eerder internationaal on
derzoek dat in Nederland één
op de vijf werknemers wei
eens thuiswerkt.
TNO Arbeid stelde in een eind
vorig jaar verschenen studie
dat Nederland in een 'aanloop
fase' zit. De nieuwste genera
tie werknemers heeft altijd al
online gewerkt en schakelt
dus makkelijker over naar 'wer
ken op afstand'.
Bovendien is 40 procent van al
het werk nu al 'kenniswerk'.
Dat percentage groeit volgens
deskundigen wellicht door
naar 80 procent. En 'kennis
werk' is relatief makkelijk op
afstand uit te voeren.
Volgens TNO Arbeid zijn het
file- en het klimaatprobleem
twee extra stimulansen voor
thuiswerken. Wie thuis werkt,
wint niet alleen 'filetijd' en
werkt dus langer, maar maakt
files ook korter. Vergaderen
op afstand kan zelfs grote be
sparingen op internationaal
vliegverkeer opleveren; een bij
drage aan de oplossing van het
klimaatprobleem.
Een promotie-studie door Ger-
da Casimir van de Wageningen
Universiteit uit 2001 laat zien
dat 14 procent van de vrouwe
lijke en 8 procent van de man
nelijke thuiswerkers thuis
meer uren gingen werken dan
ze voorheen deden. Een kwart
van de vrouwen en 10 procent
van de mannen ging daarente
gen juist minder uren maken.
Voor de meesten veranderde
er niks. Wel ging iedere thuis
werker meer tijd besteden aan
het huishouden en de kinde
ren.
De European Foundation in Du
blin ondervroeg in een aantal
landen telkens 1500 mensen
over hun werksituatie. De
thuiswerkers onder hen gaven
aan dat ze thuis soms te hard
gaan werken. 40 procent heeft
weieens last van stress; privé
en werk blijken dan lastiger te
combineren dan verwacht en
ze werken vaak langer door.
p- Volgens het Centraal Bureau
voor de Statistiek liet eind
2007 bijna de helft van de be
drijven thuiswerken toe; in
2003 was dat nog maar een
kwart. Bij bedrijven met meer
dan 250 werknemers laat 90
procent mensen weieens thuis
werken.
door Joep Trommelen
foto Jos Diender
De files nemen met 20 procent af als
een derde van de mensen een of
meer dagen per week thuis gaat wer
ken, beweert GroenLinks op basis
van studies in binnen- en buiten
land. Dat bespaart het bedrijfsleven
500 tot 700 miljoen euro per jaar,
welkom in deze tijden van recessie, en geeft mensen
meer tijd voor thuistaken.
GroenLinks-Kamerlid Ineke van Gent, die samen met
Kees Vendrik een wetsvoorstel indient, zei het zo: „Wer
kende ouders rennen zich rot. Eén dag in de week thuis
werken scheelt een boel reistijd. Maar nog belangrijker:
het geeft ze de flexibiliteit om meer hun eigen tijd in te
delen. De tijd die men kwijt is aan het spreekwoordelij
ke kopje thee met de thuiskomende kinderen kan in de
avonduren worden ingehaald."
Thuiswerken als panacee voor zowel het fileprobleem
als het druk-druk-druk-syndroom?
Oud-vakbondsman Lodewijk de Waal en zijn Taskforce
Mobiliteitsmanagement adviseerden het kabinet eind
2008 dat bedrijven, werknemers en gemeenten afspra
ken moeten maken over 'telewerken', thuiswerken dat
mogelijk is door moderne communicatiemiddelen als
internet. Het Rijk moet voor fiscale voordelen zorgen.
Maar er zijn ook kanttekeningen te plaatsen. „De grens
tussen werk en privé vervaagt en dat kan bij sommige
mensen tot stress leiden", weet onderzoekster Ans Me-
rens van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP), dat
vorig jaar onderzoek naar thuiswerken deed.
Friso van der Meulen, onderzoeker bij TNO Arbeid,
stelt eveneens 'dat thuiswerkers er goed aan doen privé
en werk goed te scheiden'.
Uit het SCP-onderzoek bleek ook dat thuiswerkers zich
soms schuldig voelen als ze op een thuiswerkdag een
uurtje gaan sporten en werken ze vaak door in de
avonduren. Daarbij hebben ze het gevoel altijd bereik
baar te moeten zijn. En dan wordt het toch weer
druk-druk-druk.'
Thuiswerken heeft niet alleen een effect op de werk
nemer, maar ook op zijn of haar partner. Een ex
periment bij twee waterschappen (het E-pap-
pa-project) waar vooral hoog opgeleide man
nen werkten, liet zien dat van hun partners
er één op de acht door het project zelf ging
werken of meer uren ging werken. Opmer-
kelijk: de mannen gingen ook meer klussen ?:.V
in huis! Na afloop van het experiment be-
sloten de waterschappen het telewerken de- lüü SS
finitief in te voeren.
Ans Merens van het SCP wijst er op dat de
resultaten van onderzoek naar thuiswerken
'niet eenduidig' zijn. Het hangt er vooral
vanaf welke beroepen je aan het woord laat.
Ze twijfelt over het nut van een wettelijke re
geling zoals GroenLinks die wil. „Niet al het
werk is hetzelfde. Wat ik doe, rapporten
schrijven, achter de computer zitten, dat kan
ik thuis ook. Maar een telefoniste of iemand
die achter de toonbank staat, kan het werk
moeilijk mee naar huis nemen. Het is wel
licht handiger per cao te kijken of je iets kunt
afspreken."
Dat was ook de eerste reactie van vakbonden
en werkgevers op het plan van GroenLinks.
Friso van der Meulen van TNO Arbeid ziet toch een
gouden toekomst voor thuiswerken. „Het is een hele
langrijke oplossing voor het mobiliteitsprobleem. En er
is sprake van een sociale ontwikkeling binnen bedrij
ven, men gaat meer richting zelfsturing en manage
ment op basis van vertrouwen. Er is steeds meer sprake
van een 'generatiekloof. Traditionele managers mana
gen meer op basis van aanwezigheid. Maar mensen
doen het beter als ze vrijer zijn. Ze zijn dan innovatie
ver, productiever."
Het is volgens Van der Meulen een misverstand te den
ken dat thuiswerken voor een baas goedkoper is. „Be
drijven moeten wel allerlei voorzieningen creëren: hun
bedrijfsnetwerk toegankelijk maken, toezien op een goe
de werkplek thuis. Thuiswerken is dan ook niet meteen
goedkoper. Het voordeel zit 'm in de productiviteit en
het welzijn."
Joop Schippers, hoogleraar arbeidseconomie aan de
Universiteit Utrecht, denkt dat GroenLinks nog te
vroeg is met het plan. „Veel organisaties zijn er nog niet
klaar voor. Ie moet werkgevers ook niet tegen de haren
instrijken, dan duurt het nog veel langer voor je ze over
tuigt, ook al is het goed voor bedrijven. Als je denkt dat
boterhammen met pindakaas goed zijn voor Jantje,
kun je Jantje dwingen ze te eten of je kunt wachten tot
lantje zelf ontdekt hoe lekker ze zijn. Dat laatste is mis
schien beter. Wat dat betreft zijn werkgevers net kinde
ren."
Schippers snapt dat thuiswerken voor een bouwvakker
'wat minder voor de hand ligt'. „Maar het wordt wei
eens wat te makkelijk gezegd dat het niet mogelijk is.
Mensen in de dienstverlening die met klanten omgaan,
kun je thuis laten werken waarbij ze mensen die ze
overdag niet kunnen bereiken desnoods 's avonds op
zoeken. Dat is beter dan overdag zeven keer voor niks
bellen! Aan de andere kant: je wilt ook weieens
collega's zien. Wat GroenLinks nu wil, maxi
maal een dag per week, is voor mij wel
voldoende. Iedereen de hele
week thuis laten werken is
niet reëel, en moet je
ook niet willen."
