Obama, een zwarte Roosevelt
GELDZAKEN
1 2 Woensdag 25 februari 2009 PZC
door Corné van Zeijl
&ix:
AtéÊÊ'
De fiscus let
scherp op uw
vrijgevigheid
Obama's eerste maand
zit er op. Voor de
Amerikanen is het
even wennen. Een
president dieper voor uit komt
dat hij fouten maakt, kortom
een echt mens is. Dat hebben
we bij Bush nooit gezien. Steeds
meer worden de vergelijkingen
getrokken met de jaren dertig.
Wellicht terecht. De koersdalin
gen en de economische verwach
tingen van toen en nu lijken erg
op elkaar. Ook toen kreeg Wall
Street de zwarte piet toegescho
ven. Bankiers waren toen zo on
populair dat bankrovers als Bon
nie Clyde volkshelden wer
den.
Gelukkig hebben we
nu het voorbeeld
van de jaren dertig
Vandaar dat ook vaak de vergelij
king met Roosevelt wordt ge
trokken. Dat is op zich logisch.
Roosevelt en Obama zijn beiden
Democraat en allebei beloofden
ze verandering in een tijd van
zware crisis. Beiden hadden de
meerderheid in de regering. Al
leen was er bij Roosevelt zo'n
duidelijk besef van de crisis (37
procent van de arbeiders was
werkloos) dat ook de Republikei
nen zonder discussie met zijn
plannen instemden.
Roosevelt pakten de zaken vanaf
het begin grondig aan. Direct
gingen alle banken dicht, om te
voorkomen dat iedereen zijn
spaargeld weg zou halen. De ban
ken mochten pas weer open als
overheidsambtenaren de zaak
hadden gecontroleerd en goed
bevonden. Slechts tweederde
van de banken mocht de deuren
weer openen. Roosevelt introdu
ceerde ook het deposito garantie
stelsel (waarin de overheid spaar
tegoeden tot een bepaald maxi
mum garandeert).
Daarnaast werd er een enorme
hoeveelheid wetten aangeno
men. De overheid werd dan ook
veel machtiger en groter. Het
aantal ambtenaren verdubbelde
in de jaren dertig. Het is logisch
dat we deze ontwikkeling ook
in toekomst kunnen verwach
ten. We zullen weer meer ver
trouwen op Vadertje Staat, zo
wel hier als in de Verenigde Sta
ten. Gelukkig hebben we nu het
voorbeeld van de jaren dertig, zo
dat we hopelijk de fouten van
toen kunnen voorkomen. Zo zal
men tegenwoordig minder snel
een bank failliet laten gaan.
Bij al deze sombere vergelijkin
gen zou je bijna vergeten dat be
leggers vorig jaar al heel veel
somberheid voor hun kiezen
hebben gehad. En als we ook
daar een vergelijking maken, be
looft dat veel goeds. In de perio
de 1929-1932 waren onder presi
dent Hoover, net als Bush een
Republikein, de koersen al 81
procent gedaald. In 1933 hadden
beleggers daarom grote behoefte
aan hoop op herstel. Toen Roose
velt die hoop bood, gingen de
koersen dan ook flink omhoog.
Roosevelt werd op 4 maart geïn
stalleerd en in de 100 dagen daar
na gingen de koersen flink om
hoog. Op de dag dat Roosevelt
werd geïnstalleerd, stond de
Dow Jones index op 53,84. Toen
het Amerikaanse Congres met
zomerreces ging, stond de Dow
op 105,04. Bijna het dubbele.
Daar lijkt de vergelijking mank
te gaan. De koersen zijn tot op
heden alleen nog maar gedaald.
Maar gelukkig zijn Obama's 100
dagen nog niet voorbij. We blij
ven dus hopen.
Jaarlijks geven Nederlanders per
huishouden ruim 300 euro aan
goede doelen. Die vrijgevig
heid komt niet alleen voort uit
liefdadigheid of compassie met
charitatieve instellingen. De fiscus
betaalt in veel gevallen mee en een
gift kan al gauw helpen om het be
lastbaar inkomen behoorlijk om
laag te brengen.
In het meest gunstige geval wordt,
op een drempelbedrag na, 52 pro
cent van alle giften aan bijvoor
beeld het Rode Kruis, Artsen Zon
der Grenzen of andere doelen
door de fiscus betaald. Hoe gaat
dat precies in zijn werk? Het tover
woord bij giften en fiscale aftrek is
tegenwoordig ANBI. Het aftrekken
van donaties is in principe alleen
mogelijk op het moment dat een
organisatie door de Belasting
dienst is aangemerkt als Algemeen
Nut Beogende Instelling (ANBI).
Zoals bijna altijd is er een belang
rijke uitzondering. Periodieke gif
ten aan een vereniging die niet als
ANBI geregistreerd staat, kunnen
in veel gevallen toch worden opge
voerd als aftrekpost.
Niet geheel zonder toeval is de af
trek van giften dit jaar gekozen als
thema waarop de Belastingdienst
extra de aandacht gaat vestigen.
Sinds 1 januari van vorig jaar is de
regeling die toeziet op het meebe
talen van de Belastingdienst aan ca
deautjes voor goede doelen ver
scherpt. „Mede daarom vonden
wij het een goed idee om er me
teen maar goed op te controleren",
aldus een woordvoerster van de fis
cus. „Door de focus hierop te leg
gen, informeren we iedereen nog
eens extra over de regels."
Hoofdregel bij de aangifte van
2008 is dat alleen de bedragen kun
nen worden afgetrokken die door
belastingbetalers zijn geschonken
aan door de fiscus -goedgekeurde
instellingen. Belastingbetalers kun
nen alle giften aan ANBI-instellin-
gen in 2008 optellen en die vervol
gens aftrekken van de totaalsom
die uit box 1,2 en 3 rolt. Op de in
ternetsite van de Belastingdienst is
een 915 pagina's tellend overzicht
geregistreerd van die ANBI's. In to
taal gaat het om vele duizenden in
stellingen.
Een van de belangrijkste voorwaar
den bij aftrek van giften aan een
goed doel is dat door de belasting
betaler minstens 1 procent van het
drempelinkomen is weggegeven.
Dat drempelinkomen is het totaal
van alles wat u in box 1,2 en 3
heeft opgegeven aan inkomen,
zonder de zogenoemde persoons-
Belasting 2008
De fiscale aftrek van
giften is dit jaar door de
Belastingdienst
uitgekozen als thema
waarop extra
gecontroleerd wordt.
door Rik Elfrink
illustratie Jos Diender
gebonden aftrekposten.
In het elektronische aangiftepro
gramma van de belastingdienst
wijst zich dat vanzelf Het pro
gramma rekent automatisch de af
trek uit. Afgezien van de 1 pro-
Wanneer is een gift een gift
De periodieke gift die u wilt af
trekken van het drempelinko
men, moet aan een aantal ei
sen voldoen. In de eerste
plaats moet deze vastgelegd
zijn bij de notaris. Mede daar
door kan deze functionaris bij
het geven aan goede doelen
een belangrijke rol als adviseur
spelen.
De giften moeten ook écht pe
riodiek zijn, de Belastingdienst
stelt als criterium dat voor een
aftrekbare gift regelmatig (min
stens jaarlijks) bedragen naar
een vereniging overgemaakt
moeten worden en dat deze
steeds ongeveer gelijk zijn aan
elkaar.
Tenslotte geldt dat de gift mi
nimaal vijfjaar achter elkaar ge
daan moet worden en dat de
ze uiterlijk bij overlijden ein
digt. Voor de periode waarin
de gift is gedaan, geldt dan
geen drempelinkomen of maxi
maal aftrekbaar bedrag.
Voor periodieke giften aan ver
enigingen die geen ANBI-instel-
ling zijn, gelden nog aanvullen
de eisen. Zo moet de betrok
ken vereniging minstens 25 le
den hebben, via een notariële
akte opgericht zijn en inge
schreven staan bij de Kamer
van Koophandel.
Zo'n vereniging heet in de
praktijk een vereniging met
volledige rechtsbevoegdheid.
De vereniging mag geen ven
nootschapsbelasting betalen.
cent-regeling geldt dat minimaal
een bedrag van 60 euro (de zoge
noemde drempelwaarde) moet
zijn geschonken. Pas over het
meerdere kan recht op belastingaf
trek bestaan. Om het nog wat inge
wikkelder te maken: de bedragen
die geschonken zijn aan ANBI-in-
stellingen mogen alleen van het in
komen afgetrokken worden zolang
de giften de grens van 10 procent
van het drempelinkomen niet
overschrijden.
Belangrijk is dat de grens van het
drempelinkomen van 10 procent
niet geldt voor periodieke giften
aan ANBI-instellingen. Bovendien
geldt voor deze periodieke giften
dat ze niet per se hoeven te zijn ge
daan aan een ANBI-instelling. Als
ze gedaan zijn aan verenigingen,
kunnen ze onder bepaalde voor
waarden volledig aftrekbaar zijn,
zonder dat rekening hoeft te wor
den gehouden met het drempelin
komen.
Giften van belastingbetalers hoe
ven niet altijd in geld te worden ge
daan om ook daadwerkelijk als gift
te worden aangemerkt. Onder
meer een kwitantie kan in dat ge
val als bewijs dienen. „Om teleur
stellingen te voorkomen, is het
goed bij twijfel vooraf contact met
de inspecteur op te nemen. Daar
voor hebben we capaciteit beschik
baar, dus maak er gebruik van", al
dus de woordvoerster van de fis
cus.
Voor bedragen in geld kan een
bankafschrift als bewijs dienen.
Wie kosten maakt voor een ANBI
of vereniging die aan de eisen vol
doet en daarvoor geen vergoeding
heeft gekregen, kan de kosten ook
als gift opvoeren. Denk daarbij bij
voorbeeld aan de vergoeding van
autokilometers, waarvoor per kilo
meter 20 cent mag worden afge
trokken. Ook de werkelijke kosten
van bijvoorbeeld een taxirit kun
nen gelden als kosten voor een
ANBI en zijn om die reden moge
lijk aftrekbaar.
Bij alle giften geldt volgens de Be
lastingdienst dat nooit sprake mag
zijn van een tegenprestatie van de
ontvanger. „Zodra er een tegen
prestatie tegenover staat, is geen
sprake van een gift. Als je bijvoor
beeld een boek koopt waarvan de
opbrengst ten goede komt aan een
goed doel, bestaat er geen recht op
aftrek meer", stelt de woordvoer
ster van de Belastingdienst.
www.belastingdienst.nl
Reageren? geld@wegener.nl
Corné van Zeijl is fondsmanager bij SNS Asset Management.
President Roosevelt gaf in de jaren dertig de Amerikanen de hoop waar
ze behoefte aan hadden. foto ANi
