Muzikale Zodiacspannend en verrassend
Geen enkel toekomstverhaal heeft mij
ooit in mijn kern kunnen raken
PZC Maandag 23 februari 2009 1 9
Als twaalf musici van
twee totaal verschillen
de ensembles samen
een concept uitwerken
en hun kennis en kunde loslaten
op de twaalf sterrenbeelden van
de Zodiac, dan mag je iets spe
ciaals verwachten. De muzieklief
hebbers van Walcheren hadden
waarschijnlijk niet door dat het
concert 12 maal 12 zo bijzonder,
was, de publieke belangstelling
was dan ook beschamend laag. En
dat, volgens Douwe Eisenga, voor
toppers uit de eredivisie van de
muziek.
Karlheinz Stockhausen schreef
twaalf korte melodieën waarin tel
kens een specifieke karakteristiek
van een sterrenbeeld uit de Dieren
riem (Tierkreis) wordt verbeeld.
De originele versie bestaat uit 12
muziekdoosjes en het is aan de
musici om hier een aanvaardbare
interpretatie van te maken. Deze
avant-garde compositie vermen
gen met werken uit de Ars Nova
en Ars Subtilor (meerstemmige
harmonieën uit de 14de eeuw,
voorlopers van de polyfonie) is
een vondst. Het levert schokken
de, angstaanjagende, momenten
van pure schoonheid, verrassingen
en humor op en vooral een heerlij
ke spanning. Tijdens het concert
werden beelden van de Zodiac ver
toond, fragmenten van de oerver
sie van Stockhausen en miniatu
ren uit het getijdenboek van le
Due du Berry. Het concert begon
en eindigde met het tinkelende
12 MAAL 12
Tierkreis van Stockhausen en
werken uit de veertiende eeuw.
Door Capilia Flamenca en Het
Collectief.
Gehoord op vrijdag 20 februari in
de Zeeuwse Concertzaal in
Middelburg.
door Jeanette Vergouwen
melodietje van een speeldoosje.
De muzikale invulling van de ster
renbeelden en vooral de ascendan
ten bleef boeien. De afwisseling
tussen de hypermoderne en oude
muziek verliep vloeiend. Het was
een perfecte symbiose, omdat de
twee ensembles voortdurend in el
kaar haakten. Zo zongen de oude
muziekspecialisten speciale vocali
ses bij de moderne muziek en wer
den oude liederen soms begeleid
door moderne instrumenten. De
uitvoering dwong respect af Zo
klonken: prachtige vocale composi
ties waarin de pure schoonheid
van harmonieën indruk maakten,
improvisatieachtige muziek met
een jazzy sausje, snerpende klari-
nettonen bij de Steenbok, pizzicati
en flageolet bij de Maagd, een drif
tig hamerende piano en snerpen
de piccolo bij de Ram en een over
tuigende volledige vermenging
van alle stijlen en instrumenten
bij de Tweeling. Dit concert was
muzikaal overtuigend en vooral
ongelooflijk spannend. De uitvoe
renden waren Capilia Flamenca,
bestaande uit Marnix De Cat (con
tratenor en artistiek concept), Tore
Denys (tenor), Lieven Termont
(bariton), Dirk Snellings (bas), Jan
Van Outryve (luit), Liam Fennelly
(vedel) en Patrick Denecker (flui
ten), en Het Collectief, bestaande
uit Wibert Aerts (viool), Martijn
Vink (cello), Toon Fret (fluiten),
Benjamin Dieltjens (klarinet) en
Thomas Dieltjens (piano en artis
tieke leiding).
AGENDA
OP PAD
Carnaval
Optocht Hulst en Nieuw-Namen: 14.00
uur.
FILM
GOES
Merral, New in Town: 19.15 en 21.45
uur; Oorlogswinter: 13.30 uur; Spion van
Oranje: 15.45, 19.00 en 21.00 uur; The
curious case of Benjamin Button: 21.15
uur; Valkyrie: 19.30 en 22.00 uur; Yes
man: 18.45 uur; Bolt (nl): 14.00 en 16.00
uur; Hondenhotel (nl): 14.15 en 16.15
uur; Kikkerdril: 14.00 en 16.00 uur;
MIDDELBURG
Schuttershof, Oorlogswinter: 14.00 uur;
Cherry Blossoms, Hanami: 20.00 uur;
OOSTBURG
Ledeltheater, Oorlogswinter: 20.00 uur;
Madagascar 2 (nl): 15.00 uur;
TERNEUZEN
View, New in town: 19.30 uur; Spion van
Oranje: 21.15 uur; The curious case of
Benjamin Button: 20.15 uur; Valkyrie:
20.30 uur; Oorlogswinter: 15.45 uur; Des-
pe.reaux, de dappere muis: 14.15 en
16.15 uur; Bolt (nl): 14.00 en 16.15 uur;
Kikkerdril: 14.00 en 16.00 uur Madagas
car 2 (nl): 13.45 uur;
VLISSINGEN
CineCity, Pink Panther 2: 13.45 en 19.00
uur; Slumdog Millionaire: 11.00, 16.15
en 21.30 uur; Australia: 21.00 uur; Bolt
(nl): 11.00, 14.00 en 16.15 uur; De maan-
prinses en het geheim van het witte
paard: 11.00 en 14.15 uur; Despereaux,
de dappere muis: 11.00, 14.00 en 16.15
uur; Doubt: 19.30 uur; Friday the 13th:
22.00 uur; Hondenhotel: 11.00, 14.00 en
16.15 uur; Kikkerdril: 11.00, 13.30 en
15.15 uur; New in town: 19.00 uur; Oor
logswinter: 19.15 uur; Spion van Oranje:
17.00, 19.15 en 22.00 uur; The curious
case of Benjamin Button: 10.45, 15.45 en
21.15 uur; Valkyrie: 16.30, 19.00 en
21.45 uur; Yes man: 14.00 en 19.15 uur;
Sneak: 22.00 uur.
meer agendanieuws op onze website
NADER BESCHOUWD
door Willem Nijssen
Dat ik gek ben op poppenspel,
hoefik wellicht niet meer te zeg
gen. Ik was en bén een groot be
wonderaar van Neville Tranter, maar ik
moet eerlijk bekennen dat ik door zijn
nieuwste voorstelling Cuniculus niet zó ge
boeid werd als vroeger. Ik zoek dat altijd
eerst bij mezelf. Dan pas bij de grote
meester en zijn werk. En toch durf ik be
weren: het lag niet aan mij. Ik was open
en nieuwsgierig genoeg, meer dan bereid
om mij in vervoering te laten brengen.
Ik kan wel een aantal redenen bedenken
waarom de poppen mij deze keer minder
boeiden. Om te beginnen was het (voor
zover ik zijn werk ken) voor het eerst dat
een verhaal van Tranter zich in de toe
komst afspeelt. En ik heb weinig met de
toekomst. Geen enkel verhaal dat in de
toekomst speelt, heeft mij ooit in mijn
kern kunnen raken. Van 1984 van George
Orwell tot A Space Odyssey. Van Vechten
voor overmorgen tot Niemand houdt mij
tegen van Evert. Ik noem die jeugdboe
ken expres, omdat die toegankelijker zou
den kunnen zijn. Maar altijd ben ik in al
die verhalen teleurgesteld. En nu dus
weer. Want Cuniculus speelt zich afin
'een duistere toekomst, waarin de aarde
woest en leeg is'. 'Onder de oppervlakte
bevinden zich gangen met talloze vertak
kingen. In deze schemerige wereld wo
nen de konijnen. Alleen Moeder Konijn
verlaat af en toe het hol om voor eten te
Een van de poppen uit Cuniculus van Stuffed Puppet Theatre.
line du Pré, een veelbelovende celliste die
MS krijgt en haar carrière moet afbreken.
(Maar let u niet teveel op details, dit 'wa
re leven' is een aangrijpingspunt, maar
verder zijn er weinig overeenkomsten.)
Het is bijna een monoloog, die 'therapie',
vandaar de toevoeging 'for one'. Nogal sta
tisch bij momenten, dus. Maar op andere
momenten heel aangrijpend. Je voelt van
op afstand dat de luchtigheid een vlucht
is, en het cynisme een flauwe afspiegeling
van het grote verdriet. Het verzet zal moe
ten breken, en de ware kwetsbare vrouw
zal even van achter dat masker tevoor
schijn komën. Het wachten is op dat har-
tenbrekende ogenblik. En op de wanhopi
ge leegte van daarna. Het komt (stom dat
het juist daarna pauze is, nu wil ik ver
der...). De psychiater blijft een eendimen
sionale figuur, zoals ook bedoeld. Alle
aandacht gaat naar die jonge vrouw, naar
haar lijden. Naar haar ontwijken daarvan.
Naar het buigen daaronder. Wel of niet?
Een mooie, geloofwaardige rol. Nog op
verschillende plaatsen in Zeeland te zien.
Deze week
speelt op woensdag in De Mythe nog
eens de voorstelling die ik enkele weken
terug enthousiast (dat was althans de be
doeling) heb beschreven: Koffiehuis De
Ooievaar van Sjaak Bral en Fred Delf-
gaauw. Zelf ga ik op donderdag (Stads
schouwburg Middelburg) naar Johanna de
Waanzinnige van Theatergroep De Kern.
De roman die Johan Brouwer ooit over
deze veelgeplaagde, onzekere en gevoelige
vrouw schreef zwerft nog in een uithoek
van mijn geheugen, en ik herinner mij
ontroering. Ik hoop dat De Kern mij dat
gevoel nog één keer geven kan.
Reageren kan niet meer via het hier vroe
ger genoemde mailadres. Dat is plots op
geheven, eventuele mail van de laatste we
ken heb ik niet meer ontvangen. Binnen
kort een nieuw adres?
zorgen. Voor de rest is het te gevaarlijk.
Niemand weet waarom. Tot Moeder
sterft.'
Tranter speelde ook altijd met levensgro
te poppen, hijzelf was eigenlijk één van
hen en aan hen gewaagd. In Cuniculus is
er nog één pop van dat formaat, de oerva
der-konijn, wiens gestalte mythische pro
porties heeft aangenomen. De overige ko
nijnen zijn kleiner, en dat vermindert
kennelijk de intensiteit waarmee ik met
mijn gevoel in die poppen kan kruipen.
Hun fonkelende ogen, hun typische konij-
nen'gebaren', hun snauwende en vleien
de bekken blijven betoveren, maar ze zijn
minder indrukwekkend, machtig en boos
aardig dan vroegere personages. Als laat
ste dan het slot. De eindes van Tranters
-stukken zijn nooit heel duidelijk, en ze
ker niet al te vrolijk. Ook het einde van
Cuniculus is erg open, maar voor mij toch
nog té hoopgevend: 'Hij kwam zijn naam
nooit te weten, maar hij besloot dan
maar, om zichzelf mens te noemen.' Te
mooi? Te braaf? Of snap ik het niet? Ach
teraf werpt dat brave slot een schaduw
van onvrede over heel de voorstelling.
Veel verrassender was het slot van Duet
(eigenlijk Duet for one), het theatrale ver
slag van de worsteling van een jonge
vrouw met haar lot, hier verpersoonlijkt
in de gedaante van een psychiater. Naar
het authentieke levensverhaal van Jacque-
Repetitie van Capilia Flamenca en Het Collectief in Middelburg.
foto Lex de Meester
