Vergeet de economische crisis
van de jaren tachtig. Volgens
premier Jan Peter Balkenen
de is een vergelijking met de zwarte
jaren dertig meer op zijn plaats. De f
economische vooruitzichten voor
Nederland zijn uiterst somber met
een economische krimp van 3,5 pro-
cent en 425.000 werklozen dit jaar.
En de werkloosheid neemt in 2010
alleen maar toe, tot 675.000. Tenmin
ste: als het beleid van dit kabinet
blijft zoals het is.
Nederland staat aan de vooravond
van de hevigste crisis sinds de Grote
Depressie van de jaren dertig, aldus
het Centraal Planbureau. De consument
merkt er vooralsnog weinig van.
Tenzij je werkloos wordt.'
Wie wel flink meer personeel aanneemt: het UWV
8 Woensdag 18 februari 2009 PZC
Inktzwarte
voorspelling
door Thomas Olivier
Illustratie Ruud Willems
foto's David van Dam
Vooruitblik CPB
•- prognose december 2008
prognose februari 2009
Werkloosheid in
beroepsbevolking
9 8,75%
Begrotingsoverschot/
tekort in BBP
2008 2009 2010
2008 2009 2010
2008 2009 2010
infographic: ANP/bron; centraal planbureau
Goednieuwsbericht: de koop
kracht stijgt dit jaar 2,25
procent. Einde bericht. De
toename van de koop
kracht was het enige licht
puntje in de verder inkt
zwarte ramingen die het
Centraal Planbureau (CPB) gisteren presen
teerde. De werkloosheid vliegt dit en volgend
jaar omhoog, de financiële huishouding van
de overheid loopt spaak en de economie
krimpt 3,5 procent, de grootste teruggang
sinds 1931 toen het cijfer nog eentiende pro
centpunt beroerder was.
De economie kromp voor het laatst in 19S2.
In de winkelstraten is nog weinig te zien van
een crisis in de geest van de Grote Depressie
uit de jaren dertig. De cijfers leveren een merk
waardig beeld op voor de consument, merkte
CPB-directeur Coen Teulings dan ook op. Ter
wijl berichten over ontslagen toenemen, heb
ben de meeste Nederlanders dit jaar juist
meer te besteden - met dank aan de sterk ge
daalde olieprijs, die de kosten van energie en
transport doet dalen, en de tijdelijke afschaf
fing van de WW-premie.
Dat het dit jaar gaandeweg rustiger wordt in
de winkelstraten is onvermijdelijk, meent
Charles Kalshoven, hoofdeconoom van het
economisch bureau van ING. „Maar wie niet
werkloos wordt, voelt nog niet zo veel van de
crisis."
Belangrijker zijn de zorgen bij de grote groep
consumenten die gewoon aan het werk blijft.
Zij schroeven hun bestedingen terug. „Dat zie
je al gebeuren: de autoverkopen zijn ingestort
en in de horeca wordt minder besteed."
De kern van het probleem ligt volgens CPB-di
recteur Teulings bij de wereldhandel. Die zakt
dit jaar in en dat heeft grote gevolgen voor
handelsnatie Nederland. De export van eigen
producten en de doorvoer - het 'dozenschui-
ven' via de haven van Rotterdam - zijn de kur
ken waarop de Nederlandse economie drijft.
Nu de crisis in alle grote economische blok
ken van de wereld wordt gevoeld, valt een be
langrijke inkomstenbron droog.
De ineenstorting van de wereldhandel zorgt
voor een schokgolf op de arbeidsmarkt. Tot
en met 2010 loopt de werkloosheid op tot
675.000. In de transportsector en industrie
zijn de gevolgen al zichtbaar. 'Mannenberoe
pen' in industrie en bouw worden harder ge
raakt dan traditionele vrouwenberoepen in
bijvoorbeeld zorg en onderwijs.
Werknemers die wel hun baan houden, zijn
ook niet meer zeker van de koopkrachtstij -
ging die het CPB voorrekent. Die is onder
meer gebaseerd op de loonstijgingen van 3
procent die in veel cao's voor dit jaar zijn vast
gelegd.
Kalshoven: „Daarbij is uitgegaan van een hoge
inflatie. Nu de inflatie is gedaald, is het niet
ondenkbaar dat bedrijven die moeten bespa
ren de vakbonden de keus voorleggen: min
der loonsverhoging of meer ontslagen."
In minder dan een jaar tijd heeft het Centraal
Planbureau de voorspellingen voor 2009 drie
keer naar beneden bijgesteld. Gingen de reken
meesters van het kabinet in maart vorig jaar
nog uit van een groei van 1,75 procent, inmid
dels raamt het Planbureau een krimp van 3,5
procent. Over de afgelopen veertig jaar zat het
Planbureau er gemiddeld een procentpunt
naast. Dat betekent dat de krimp best eens 2,5
procent kan zijn, maar evengoed op 4,5 pro
cent kan neerkomen. Door de grote onzeker
heden rondom de kredietcrisis zou die voor
spelfout dit keer nog een stuk hoger kunnen
uitvallen. Het CPB maakt nu eenmaal model
len op basis van gebeurtenissen in het verle
den en het verloop van een kredietcrisis als de
huidige is nog niet eerder in de geschiedenis
boekjes beschreven.
In al die ellende is er nog een lichtpuntje. De
cijfers van het Planbureau gaan uit van onge
wijzigd beleid. Met andere woorden: dit zijn
de uitkomsten als het kabinet geen enkele
maatregel neemt om de economische neer
gang en de stijgende werkloosheid te bestrij
den. Als de regeringspartijen over hun eigen
schaduw heenstappen, kunnen ze mogelijk
voorkomen dat de sombere voorspellingen
van het CPB uitkomen.
DEN HAAG - Per 1 maart zal het aantal mobiliteits
centra van het UWV in Nederland verhoogd zijn
van tien naar 33. De ontslaggolf betekent voor UWV
WERKbedrijf, het vroegere CWI, een flinke uitbrei
ding van de werkzaamheden. „We nemen nu perso
neel aan om werklozen te begeleiden naar een nieu
we baan. Maar we hebben ook mensen nodig in de
administratie en in onze callcenters. Ais het weer be
ter gaat met de economie, ontslaan we weer men
sen", aldus een woordvoerder.
UWV besloot al in december het aantal mobiliteits
centra te verdrievoudigen. Toen voorspelde het CPB
een werkloosheidscijfer van 6,5 procent in het jaar
2010. Volgens de woordvoerder kijkt het UWV naar
aanleiding van de nieuwe prognose opnieuw of de
maatregelen voldoende zijn. Er zou genoeg tijd zijn
om deze uit te breiden als dat nodig is. „De
CPB-prognose is een voorspelling op lange termijn",
aldus de woordvoerder.
Tof Thissen, voorzitter van de belangenvereniging
voor sociale diensten Divosa, voorziet ook meer
werk in zijn sector. „We moeten alle zeilen bijzetten
om mensen van werk naar werk te begeleiden. De
groep die toch in de bijstand terechtkomt of er al in
zit, moeten we actief houden zodat ze direct inzet
baar zijn als het economisch weer meezit." De Divo-
sa-voorzitter ziet voor de sociale diensten nog geen
noodzaak om extra mensen aan te nemen. „Mensen
die hun baan verliezen komen eerst in de WW. Dat
is het terrein van UWV. Ik verwacht meer druk in
2010 als de werklozen in de bijstand terechtkomen.
Als dan blijkt dat we het werk niet aankunnen, zijn
minister Donner en staatssecretaris Klijnsma de eer
sten die het horen."
door Laurens Kok
en Lianne Sleutjes
Daar is de coalitie, met de neus op
de dramatische feiten gedrukt, ook
achtergekomen. Sinds een week is er
