Prooi buizerd maakt tongen los
Strooptochten, vuur
en watersnood
troffen Zaamslag
PZC Dinsdag 10 februari 2009 27
De PZC sponsort stichting Het
Zeeuwse Landschap. In Natuur-
journaal gaat hoofd ecologie
Chiel lacobusse wekelijks in op
wat er aan de orde is in de
Zeeuwse natuurgebieden.
De prooi van de buizerd die
vorige week werd afgebeeld
riep hier en daar wat twijfels
op. Was het wel echt een wa
terhoen? Dat was het inder
daad.
Theoretisch klopt het alle
maal opvallend goed, maar
vaak trekt de natuur zich
niet al te veel van onze ge
dachtespinsels aan.
door Chiel Jacobusse
De buizerdfoto van vorige week heeft heel wat ton
gen losgemaakt. De prooi van de buizerd was geen
waterhoen, maar een (hout-)duif zo werd ons van
verschillende kanten verzekerd. Een foutje bij het
herkennen van een dier is zo gemaakt en wie zichzelf daar
boven verheven acht is domweg te weinig buiten geweest.
Dus was er alle reden om nog eens goed na te denken en
nog eens extra naar de bijna honderd gemaakte foto's te kij
ken. Beelden terug halen in je herinnering kan bedrieglijk
zijn, maar de groene poten met de lange tenen, de rood
met gele snavel... Die sluiten toch wel iedere twijfel uit, en
beide kenmerken waren op mijn netvlies gegrift. Boven
dien zitten er tussen de vele foto's een aantal waar je onmis
kenbaar kunt zien dat het een waterhoen en geen duif was,
waar de buizerd zich aan tegoed deed. In dit geval was het
de leigrijze kleur die veel lezers op het verkeerde been zette.
Daardoor kan het verenkleed van een waterhoen onder een
bepaalde belichting erg op dat van een duif lijken. Water
hoentjes zijn vaak erg honkvast. Ze hebben zo hun vaste
plekken waar ze zich ophouden. Twee slootjes die voor het
menselijk oog volstrekt gelijk zijn, zijn in het oog van de wa
terhoentjes kennelijk zo verschillend dat ze het ene nooit
bezoeken, terwijl het andere permanent bevolkt wordt.
Waarschijnlijk een kwestie van aanwezigheid van voedsel...
De plek waar de buizerd zijn prooi plukte was zo'n echte
waterhoenplek. Je kunt er niet langs komen of je ziet ze
wel. Schuchter sluipend langs de slootkantbegroeiing of
juist heel prominent paraderend door het weiland.
Maar er is nog een saillant detail. Een klein jaar geleden had
ik op exact dezelfde plaats waar de buizerd zich ophield
(nou ja, enkele tientallen meters er vandaan wellicht) iets
gruwelijks meegemaakt. Een waterhoen was tegen het prik
keldraad aan gevlogen en hing daar in doodsnood te sparte
len toen ik passeerde. Ik ging op de vogel af, en toen ik hem
beet pakte waren mijn handen meteen rood van het bloed.
Het kostte gelukkig weinig moeite om het dier uit zijn be
narde positie te bevrijden en snel gaf ik de vogel de vrij
heid. Nog wat slepend met zijn vleugel rende het water
hoen weg om zich te verschuilen onder een meidoorn in
de slootkant.
Het waterhoentje dat bevrijd was uit het prikkeldraad moet
daar iets aan over gehouden hebben. Een hangende vleugel;
een wat verminderd vliegvermogen; die dieren zijn als eer
ste de klos als er een natuurlijke vijand opduikt. Was dit wa
terhoentje hetzelfde als het dier dat ten prooi viel aan de
buizerd? Het is een aardige gedachte, maar zulk soort toeval
is te mooi om waar te zijn Anderzijds is het allemaal per
fect volgens het boekje. Exemplaren die gewond of ver
minkt zijn vallen als eerste ten prooi aan vijanden. Het feit
dat het waterhoen voor een buizerd eigenlijk een "boven
maatse" prooi is, ondersteunt de veronderstelling dat het
dier niet in optimale conditie was. Wie vaak in de vrije na
tuur vertoeft verbaast zich er regelmatig over hoe veel din
gen volgens het boekje verlopen. Evenals trouwens het om
gekeerde. Juist daardoor verveelt de natuur nooit.
illustratie Adri Karman
Het Oude Zaamslag komt men al rond het jaar tooo tegen,
maar waarschijnlijk was er ter plaatse al eerder bewoning. Et-
zijn vondsten rondom het dorp gedaan die van Romeinse af
komst zijn. Het dorp 'Zaemslacht' bestond in de Middeleeu
wen waarschijnlijk uit boerderijen en simpele huizen met
het kasteel De Torenberg (1193) ernaast. In de kern van het
dorp stond een kapel. In de Tachtigjarige Oorlog kwamen vij
andige troepen tegenover elkaar te liggen, met strooptochten
als gevolg. Daardoor woedde in februari 1584 in Zaamslag
een felle brand.
In 1586 werd de Torenberg verwoest toen het gebied rond
Zaamslag als strategische handeling onder water werd gezet.
Nu bestaat alleen de heuvel, de Torenberg, nog. In 1648 ver
leenden de Staten octrooi voor het herinpolderen van Zaam
slag aan Gerard van der Nisse, heer van Zaamslag. Op de
plaats van het oude dorp verrees een nieuwe dorpskern.
Waterhoentje. Op deze foto valt de 'duifachtige' kleur van de vogel op.
foto Chiel Jacobusse
