2e moet in jezelf
lijven investeren'
iissalmeer-xLakaatiilzen
8 Woensdag 4 februari 2009 PZC
Wie controle
Er gaat bijna geen maand voorbij of ergens blijkt
een zorginstelling of woningcorporatie door
wanbeleid in financiële problemen te zijn
gekomen. Enkele recente voorbeelden.
ROCHDALE
De Raad van Commissarissen bracht zondag zelf het pijnlijke
nieuws: woningcorporatie Rochdale in Amsterdam ontslaat Hu-
bert Möllenkamp. De directeur wordt verdacht van dubieuze
vastgoedtransacties en zou zichzelf hebben verrijkt met een vil
la en een Maserati met chauffeur. Mogelijk komt er vervol
ging. Ook ligt de RvC onder vuur bij Kamer en minister: was
er voldoende toezicht? De rol van de RvC wordt inmiddels on
derzocht. Interne gedragscodes zijn al aangepast, zegt be
stuursvoorzitter Erents. „Mensen kunnen nu minder alleen be
slissingen nemen."
IJSSELMEERZIEKENHUIZEN
De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) maakte maandag bekend
18 miljoen euro uit te geven voor de Ijsselmeerziekenhuizen.
Daarmee is het ziekenhuis gered van de ondergang. Door wan
beleid belandde 'IJsselmeer' met een schuld van 40 miljoen eu
ro aan de rand van de afgrond. Toezicht had hopeloos gefaald,
vond de NZa. In de Raad van Toezicht komt nu een vertegen
woordiger van de overheid. Deze zal vooral kijken naar de con
tinuïteit van zorg en financiën. Ook is nu zeker dat bij een ver
koop van delen van het ziekenhuis de opbrengsten terug
vloeien naar de zorg. Ook de ondernemingsraad en patiënten-
raad krijgen een zetel.
De Kamer liet tijdens een debat vorige maand geen spaan heel
van de Stichting Philadelphia Zorg. Net als het College sane
ring zorginstellingen, dat voor staatssecretaris Bussemaker het
verval van de gehandicapteninstelling onderzocht. Het be
stuur, dat opstapte, wordt wanbeleid verweten. Met zorggeld
schafte de stichting onder meer kloosters, een kasteel en hore-
caondernemingen aan. Ze stortte zich op grootschalige pro
jectontwikkeling, terwijl kennis en ervaring ontbraken. Het de
bat was de directe aanleiding voor Bussemaker om de wet aan
te passen. Het wordt makkelijker om falende zorgbestuurders
voor de rechter te slepen. Voorzitter Elco Brinkman van de
Raad van Commissarissen zei na het vernietigende rapport van
het College sanering zorginstellingen al op te zullen stappen.
Het toezicht in de (semi-)
publieke sector ligt onder vuur.
De afgelopen weken bleek dat
verschillende Raden van
Commissarissen tekort zijn
geschoten bij hun controle van
directies. Deskundigen waken
voor een teveel aan
overheidsbemoeienis. „Het
systeem is goed, maar het is
geen waarborg
voor het voorkomen van
ongelukken."
door Niek Opten en Joost de Poel
illustratie Jos Diender
en directeur van een
woningcorporatie
die zich in een dure
Maserati laat rondrij
den, zonder dat daar
een haan naar kraait.
Een zorginstellling
waarvan het eigen vermogen van
zo'n 24 miljoen in een paar jaar
tijd is verdwenen in vastgoedprojec
ten.
Twee voorbeelden van onderne
mingen die deels werken met belas
tinggeld. 'Hoe kon dit gebeuren?',
is de belangrijkste vraag die over
blijft na de verbazing over zoveel
geldverspilling.
Bestuurders zijn de eerstverant
woordelijken voor misstanden,
maar de betrokken instellingen, res
pectievelijk woningcorporatie
Rochdale en zorginstelling Philadel
phia, hebben ook nog een Raad
van Commissarissen die toezicht-
Minstens hbo-denkniveau, een stevige dosis ervaring, grote
maatschappelijke betrokkenheid, geen strafblad, goed ont
wikkelde sociale vaardigheden, in het bezit van een netwerk
én communicatieve vaardigheden. Wie de gemiddelde ad
vertentie leest waarin een commissaris wordt gezocht, zou
bijna denken dat de toezichthouder een superman moet zijn.
Maar het valt reuze mee, zegt John van der Steen, voorzitter yan de Raad
van Commissarissen van woningcorporatie R&B Wonen in Heinkenszand.
R8dB heeft een vacature uitstaan. Het imago van het vak staat onder druk,
maar het aantal reacties is als vanouds. „Een stuk of dertig. Bij de vorige va
cature kregen we vijftig reacties. 70 procent viel direct af vanwege het ont
breken van de juiste achtergrond."
Volgens Van der Steen is het commissariaat 'een dankbare rol', al beseft hij
dat die lang niet altijd op de juiste manier wordt ingevuld. „Net als een
huisarts die constant de ontwikkelingen op zijn vakgebied bijhoudt, zou el
ke commissaris dat ook moeten
'Een club van felle
mannen en vrouwen.
Geen jaknikkers'
doen. Ontwikkelingen volgen elkaar
snel op. Net als wet- en regelgeving.
Een heikel punt is dat de politiek N
vaak niet verder dan vier jaar vooruit
denkt terwijl binnen de corporatie
plannen worden ontwikkeld met
een langere looptijd. Onverwachte
heffingen en belastingen kunnen daar een negatieve invloed op hebben.
Voor commissarissen is het onontbeerlijk dat ze in zichzelf investeren en
cursussen volgen om op de hoogte blijven. Ze zijn - gevraagd en onge
vraagd - raadgever van de directie. Misschien hebben wij het als relatief klei
ne corporatie makkelijker, maar als je er bovenop zit, is de rol van toezicht
houder altijd goed te vervullen. Wat je nodig hebt, is een club van felle
mannen en vrouwen. Geen jaknikkers."
Volgens Van der Steen ontstaan bij woningcorporaties soms toezichtspro-
blemen omdat 'er te lang wordt gewacht als er signalen zijn die kunnen dui
den op problemen'. Zijn boodschap: „Laat de directie niet maanden worste
len."
Hij vindt het niet altijd terecht dat de politiek bij misstanden direct wijst
richting RvC. „Die is verantwoordelijk, maar dat een baas van een woning
corporatie in een Maserati rijdt, moet toch ook de accountant opvallen. Die
moet dat rapporteren aan zijn opdrachtgever: de RvC."
Fusies maken het toezicht er niet makkelijker op. „Directies van corporaties
zijn vaak onervaren in fusies. Soms zie je dat een hele RvC samenvloeit
met een andere. Mijn tip: maak de RvC niet te groot. Je moet als commissa
ris afscheid durven nemen als dat beter is voor de organisatie."
houden als taak heeft. Hebben zij
gefaald?
Ja, zeggen Mark van Twist, hoogle
raar bestuurskunde aan de Eras
mus Universiteit, en Frank Bee-
mer, managing director van advies
bureau Berenschot, beiden co-au
teur van het boek Toekomst voor ra
den van toezicht? Bovenstaande
voorbeelden zijn volgens hen wel
incidenten. Van Twist: „De meeste
commissarissen vullen hun toe
zichthoudende taak goed in."
Op papier is volgens hen alles goed
geregeld ten aanzien van Raden
van Commissarissen in de publie
ke sector, ook wel Raden van Toe
zicht genoemd. „Het systeem is
goed, maar het is geen waarborg
op het voorkomen van ongeluk
ken", aldus Beemer. „Doorslagge
vend is hoe de Raad van Toezicht
opereert. Dat is niet uniek
voor de publieke sector,
STICHTING PHILADELPHIA ZORG
