Commissie
mag geheime
stukken inzien
k toch tot Irak-onderzoek
'Balkenende's Ijzeren Heinig blijven volhouden dat geen onderzoek nodig is, werd
bijna kolderiek'
PZC Dinsdag 3 februari 2009 9 -
De spanning loopt verder op wan
neer NRC Handelsblad twee weken
geleden documenten publiceert
waaruit blijkt dat juristen van Bui
tenlandse Zaken vóór de invasie ern
stige twijfels uitten over de juridi-
sche verantwoording van de inval.
Er ligt geen enkele VN-resolutie die
het geweld rechtvaardigt. De hoog-
ste ambtenaar geeft in de kantlijn
J/' van de conclusies aan dat de onwel
gevallige bevindingen van zijn amb
tenaren goed moeten worden opge
borgen in de archieven voor het na
geslacht. De discussie is wat hem be
treft 'voor dit moment gesloten'.
De storm van verontwaardiging
over het achterhouden van vitale in
formatie is nog niet gaan liggen of
RTL Nieuws meldt dat ambtenaren
zelfs al een brief naar de Tweede Ka
mer in voorbereiding hadden over
een 'militaire' bijdrage aan de oor
log. Hardnekkige twijfel steekt de
kop op. Binnen en buiten de Ka
mer. Zelfs CDA-prominenten Ruud
Lubbers en Ben Bot geven aan dat
Balkenende het beste nu openheid
kan betrachten. Vragen als: heeft Ne
derland echt alleen politieke steun
verleend of vocht het stiekem mee
in Irak, blijven nu bij het publiek
doorzeuren.
In een interview met deze krant
vorige week legt de voormalige
Amerikaanse onderminister van
Buitenlandse Zaken Armitrage uit
dat Nederland, anders dan Balken
ende beweert, wel degelijk een ver
zoek heeft gekregen om militair
mge te doen aan de inval in Irak.
De voormalige onderminister van
Defensie Feith zei dat de VS toeston
den dat coalitiepartners hun militai
re bijdrage naar de buitenwereld toe
verdoezelden.
De 'dynamiek in de beeldvorming'
is dan echt niet meer te beteugelen
en Balkenende ziet zich genood
zaakt toch een onderzoekscommis
sie op pad te sturen.
Willibrord Davids foto CPD
anders
Oud-president Willibrord
Davids van de Hoge Raad
mag recht gaan spreken
over hoe het kabinet in
2003 besloot om politieke
steun te verlenen aan de
Amerikaanse inval in Irak.
door Rudi Buis
Op verzoek van mi-
nister-president Jan
Peter Balkenende
gaat Davids een
commissie samen
stellen en leiden die de onderste
steen boven moet halen in het
Irak-dossier.
Vóór november moet de commis-
sie-Davids antwoord geven op de
hamvraag: op welke gronden be
sloot het kabinet in 2003 om poli
tieke steun te verlenen aan de
Amerikaanse inval in Irak?
In de commissie nemen mogelijk
ministers van Staat zitting. Willi
brord Davids heeft de keuze uit ne
gen oud-politici met deze eretitel.
Drie van hen spraken zich vorige
maand tijdens een door de Volks
krant georganiseerd debat uit voor
een parlementair onderzoek naar
de gang van zaken rond de inval in
Irak: Max van der Stoel (PvdA),
Hans van den Broek (CDA) en
Hans van Mierlo (D66).
Alledrie zijn oud-ministers van
Buitenlandse Zaken.
De andere zes ministers van Staat
zijn de oud-premiers Ruud Lub
bers (CDA) en Wim Kok (PvdA),
en de oud-bewindslieden Edzo
Toxopeus (WD), Frits Korthals Al-
tes (WD), Peter Kooijmans
(CDA) en Jos van Kemenade
(PvdA).
Ministers van Staat worden op
voordracht van de ministerraad
door de koningin benoemd. Het is
een eretitel die in uitzonderlijke ge
vallen wordt toegekend aan politi
ci of staatslieden die geen publieke
functie meer vervullen.
Ministers van Staat kunnen door
de koningin worden geraadpleegd,
bijvoorbeeld bij een kabinetsfor
matie. Daarnaast kunnen zij op an
dere momenten om advies wor
den gevraagd, bijvoorbeeld bij ge
compliceerde staatsrechtelijke
kwesties.
De commissie-Davids zal niet alle
gegevens boven tafel krijgen die
nodig zijn om tot volledig inzicht
te komen in de besluitvorming
rond Irak. Dat voorspelt Allard de
Rooi, de oprichter van de burger
beweging Openheid over Irak.
Volgens hem is het in de
Irak-kwestie van cruciaal belang
dat betrokkenen een opkomst
plicht hebben en onder ede ge
hoord worden. De Rooi verwijst
naar soortgelijke Irak-commissies
in Groot-Brittannië en van het Eu
ropees Parlement in Brussel.
Daar hebben deze experimenten
gefaald omdat ze deze bevoegdhe
den ook ontbeerden, stelt De
Rooi. Hij legde alle buitenlandse
onderzoeken tot nu toe naast el
kaar en analyseerde ze.
Volgens hem is een parlementaire
enquête de enige manier om zo
veel mogelijk informatie boven wa
ter te krijgen. De Rooi betreurt het
dat daarvoor geen meerderheid is
in de Tweede Kamer.
Commissie-Davids
Dit kan de commissie doen:
Geheime stukken van de ministerraad,
maar ook gespreksverslagen en andere do
cumenten opvragen.
Medewerking vragen van alle ministeries
en inlichtingen- en veiligheidsdiensten.
Alle relevante personen en instanties ho
ren.
Zelf deskundige ondersteuning inschake
len. 7
Verder geldt:
Alle door de Eerste en Tweede Kamer ge
stelde en nog opkomende vragen worden
in handen van de commissie gelegd.
Het kabinet onthoudt zich van commen
taar totdat het onderzoek is afgerond
Het rapport zou voor 1 november 2009
klaar kunnen zijn.
De regering en de Eerste en Tweede Ka
mer krijgen tegelijk het resultaat van het
onderzoek toegestuurd.
Het rapport van de commissie is meteen
openbaar maar de commissie kan zaken
over inlichtingen- en veiligheidsdiensten in
een niet openbaar deel van het rapport
opnemen.
De Tweede Kamercommissie voor inlich
tingen- en veiligheidsdiensten kan dat
deel dan wel inzien en daarover de Kamer
rapporteren.
