Het was een lange, bange nacht die ik
Amateurmuziek trekt volle zalen op Schouwen
Herdenking watersnood brengt veel eilanders op de been
BURR
14
Maandag 2 februari 2009 pzc
Persoonlijke getuigenissen.
Herinneringen, voorzover je
die aankunt. Veel is verteld.
Sommige dingen zijn en
blijven - ook 56 jaar na dato
- onzegbaar.
WmsSSm.
Enkele honderden mensen woonden de centrale herdenking bij het Waters-
noodmuseum bij.
foto Ronald den Dekker
Jaap Kristelijn bij het rampmonument op de begraafplaats in Oosterland.
foto Ronald den Dekker
door Piet Kleemans
Oud-Oosterlander Jaap
Kristelijn - speciaal
voor de herdenking
even terug in zijn ge
boortedorp - heeft het zichtbaar
moeilijk bij de aanblik van de na
men op het rampmonument op
de Oosterlandse begraafplaats. Na
men van bij de Ramp omgekomen
dorpsgenoten. Hij wijst naar één
van de namen. „Dat was de voor
zitter van de jeugd
club. Ik heb zijn
lijk gevonden. Ik
was negentien
toen, en ik zal het
nooit vergeten.
De nu 75-jarige Kristelijn, inmid
dels alweer 56 jaar woonachtig in
Groningen, herinnert zich de
avond voorafgaand aan de fatale
nacht nog goed. Hij was als tiener
te gast op een feestje met muziek,
toneel en dans. En danste dusda
nig vaak met een meisje dat haar
ouders vonden dat hij de volgende
dag na kerktijd maar even koffie
moest komen drinken. Het is er
nooit van gekomen. Het water
kwam. Zo snel en onstuimig dat
het gezin Kristelijn hals over kop
op de vlucht moest. Moeder kreeg
een plekje in een auto, vader en
broer gingen een motor ophalen
en Jaap Kristelijn fietste samen
met zijn zus voor z'n leven. En
dreigden ingehaald te worden
door het water. „We zijn toen bij
mensen in de buurt van Nieuwer-
kerk naar binnen gevlucht. Ze
zochten een veilig heenkomen op
de zolder. „Ik ben toen via het dak
raam naar buiten gegaan, heb een
groter gat in het dak gemaakt en
zo zijn we allemaal op het dak ge
klommen. Overal om ons heen za
gen we huizen instorten. Wat mij
nog het meest bijgebleven is, was
die man die in een leunstoel op
een vlot voorbij kwam in de stro
ming.
Kristelijn sprong samen met zijn
zus en een man uit Nieuwerkerk
'We kregen bonen uit de weck en aardbeien. Nooit
hebben aardbeien lekkerder gesmaakt dan toen'
op een voorbij drijvend dak van
een boerenschuur. Uiteindelijk be
landden ze op een droog stuk dijk
bij Vianen waar al meer mensen
waren aangespoeld. „We zaten
met 17 mensen in een klein huisje.
Het eten dat er was, werd ver
deeld. Erwten uit de weck en aard
beien. Nooit hebben aardbeien lek
kerder gesmaakt dan toen."
De vluchtelingen bij Vianen wer
den later gered door vissers uit Yer-
seke. „Daar werden we opgevan
gen door het Rode Kruis en daar
vonden we ook vader, moeder en
mijn broer weer terug. Ons gezin
was weer compleet.
Kristelijn keerde zo snel hij kon te
rug naar Schouwen-Duiveland om
te helpen bij de wederopbouw. „Ik
heb aan de dijken gewerkt. Ik
kwam terecht in Bruinisse. En ik
heb ook als gids op een amfibie
voertuig gewerkt. Alles heb ik ge
daan. Ook zandzakken vullen."
Kristelijn laat ook nu nog niet alle
herinneringen aan de watersnood
ramp - die zulke diepe sporen trok
in Oosterland en in zijn leven -
toe. „De meest afgrijselijke dingen
heb ik gezien. Dingen waar je niet
over künt praten."
Op de vraag wat het hem doet om
terug te zijn in Oosterland, zijn
persoonlijke verhaal te vertellen,
getuige te zijn van de herdenkings
plechtigheid antwoordt hij met
een zwijgen. Zijn
ogen geven ant
woord. Het doet
hem meer dan hij
onder woorden
kan brengen. In Oosterland kwa
men 54 mensen om het leven bij
de Ramp. Alle namen - zaterdag
stuk voor stuk voorgelezen door
twee schoolkinderen - staan op
het rampmonument op de begraaf
plaats aan de rand van het dorp.
Namen die herinneringen op
doen wellen. Herinneringen aan
het woeste water, de angst, de be
proeving. Kristelijn: „Het was een
lange nacht, een bange nacht die
ik altijd bij me zal blijven dragen."
Ramp van 1953 voor
Schouwen-Duiveland
scharnier in de tijd.
door Piet Kleemans
ouwerkerk - Anderen van hun ge
neratie spreken van voor en na 'de
oorlog'. Op Schouwen-Duiveland
is de watersnoodramp voor oude
ren een scharnier in de tijd. De
jaarlijkse herdenkingen van de wa
tersnoodramp zijn ook anno 2009
nog steeds drukbezocht.
In Oosterland zat zaterdag het
dorpshuis vol tijdens de herden
kingsbijeenkomst en ook in Nieu
werkerk trotseerden veel mensen
de snijdende kou. „Bij elkaar wa
ren er zo'n 250 mensen op de be
graafplaats", vertelt coördinator Ar
nold Schiettekatte. „En dat zijn
niet alleen mensen die nu in Nieu
werkerk wonen, maar ook oud-in
woners. Die komen speciaal voor
de herdenking weer even terug.
De herdenking van de watersnood
ramp leeft nog steeds. Absoluut."
Dat bleek ook zondag tijdens de
centrale herdenking bij het waters
noodmuseum in Ouwerkerk.
Naar schatting enkele honderden
mensen groepeerden zich rond het
rampmonument bij het museum.
In een korte toespraak beschreef lo
co-burgemeester Wijnand Renden
de gebeurtenissen in februari 2953.
De onmacht, het gebrek aan com
municatie. Het gevoel vergeten te
zijn. Pas in de loop van die nood
lottige eerste dag van februari
drong tot de buitenwereld door
wat er in Zuid-West Nederland
'De herdenking van de
watersnoodramp leeft
nog steeds. Absoluut'
was gebeurd. En probeerden onder
anderen vissersmannen mensen
uit het door het water verzwolgen
gebied te redden. „Mensen waren
soms zo verkleumd dat het moeite
kostte ze van het wrakhout waar
ze zich aan vast klampten, los te
krijgen", aldus Renden. Hij bena
drukte het belang van het herden
ken van de Ramp, ook voor de ge
neratie die alleen de verhalen kent.
„Herdenken is ook vooruit kijken.
Honderd procent veiligheid is
nooit te geven. De overheid moet
bescherming bieden."
In Ouwerkerk werden kransen ge
legd bij het rampmonument bij
het watersnoodmuseum tijdens de
centrale herdenkingEerder op de
dag kwam een aantal Ouwerker-
kers bijeen in het dorpshuis om
vervolgens in een stille tocht naar
de begraafplaats te gaan. Ter nage
dachtenis aan de rampslachtoffers
werden kransen gelegd bij het
rampmonument op de Ouwerkerk-
se begraafplaats. Ook in Seroosker-
ke werd de watersnoodramp her
dacht. Aansluitend aan de ere
dienst in de hervormde kerk vond
een plechtigheid plaats. Hier wer
den bloemen gelegd bij het monu
ment. De plechtigheid werd door
ongeveer honderd mensen bijge
woond. Woordvoerder namens or
ganisatoren dorpsraad en dorpsge
meenschap, Ruud de Groot, riep
in zijn toespraak op tot saamhorig
heid. „Met elkaar krijg je veel meer
voor elkaar" Vandaag wordt in Sir-
jansland nog een herdenking ge
houden.
O zie ook video op
www.pzc.nl/schouwen-duiveland
Druk bij jaarconcerten
Luctor et Emergo en
Nut en Uitspanning.
door Piet Kleemans
renesse - Een medley uit de musi
cal Grease, het muzikale verhaal
van Demis Roussos en rock van
Kiss bracht muziekvereniging Luc
tor et Emergo in Renesse met ver
ve ten gehore. ïn Zonnemaire com
bineerde harmonie Nut en Uit
spanning tijdens haar jaarconcert
muziek met filmbeelden uit onder
meer Star Trek, Harry Potter en
The Chronicles of Narnia. In beide
gevallen zorgde de amateurmuziek
voor een vol dorpshuis.
Dat is altijd zo, volgens Rene Geel
hoed van Nut en Uitspanning.
„Zonnemaire heeft een bloeiend
verenigingsleven. Bij de jaaruitvoe
ring van Nut en Uitspanning is
het altijd druk." Nut en Uitspan
ning trok zaterdag ook alle regis
ters open. Met enthousiasme. Geel-
'Luctor et Emergo
is een vereniging
waar spirit in zit'
hoed: „We hebben een frisse nieu
we start gehad met onze nieuwe
dirigente Josje de Regt. En we heb
ben nu voor het eerst gekozen
voor een jaaruitvoering met een
thema. Daar is heel veel werk in
gestoken. We hebben er zelfs een
speciale commissie voor in het le
ven geroepen." Het resultaat
mocht er zijn.
Voorzitter van Luctor et Emergo
Dick Kooman had zaterdag ook
geen reden tot klagen. Het Renes-
ser dorpshuis zat bomvol en de
muzikanten hadden er zichtbaar
zin in. Kooman: „Luctor is een ver
eniging waar pit in zit." Voor het
komende jaar staat erook weer
van alles op het programma. On
der meer een strandconcert. Koo
man: „Vorig jaar is dat afgelast,
maar we gaan het nu opnieuw pro
beren."
Kooman zette zaterdag twee leden
in het zonnetje vanwege hun jubi
leum. Carla Visser speelt een
kwart eeuw bij Luctor, en colle
ga-muzikant Jaap Moerland zelfs
vijftig jaar.
'Volle bak' in het dorpshuis in Renesse bij de jaaruitvoering van Luctor et
Emergo. foto Ronald den Dekker
