spectrum 13 Tot 2003 gold Ernst Jansen Steur als een uitmuntend neuroloog. In binnen- en buitenland. En als een arts met het hart op de juiste plek. Nu is hij in opspraak als klungelarts. Zijn val kon niet dieper. Toch blijft hij voor veel patiënten 'een superneuroloog'. 4 Hij stond letterlijk dag en nacht klaar voor zijn patiënten' PZC Zaterdag 31 januari 2009 door Lucien Baard Neuroloog Jansen Steur na zijn ontslag bij de privékliniek in het Duitse Bad Laasphe. foto Marco Stepniak Ernst Jansen Steur, de Enschede- se specialist van het Medisch Spectrum Twente (MST), beleef de misschien wel zijn finest hour toen het met Prins Claus bergaf waarts ging. De echtgenoot van de konin gin leed aan Parkinson, een ziekte waar van Jansen Steur alles wist. Een actualitei tenprogramma haalde hem voor de came ra's, om hem in de huiskamers tekst en uit leg te laten geven. Het is ergens in 2001, een jaar voordat de prins zou overlijden. De kijkers zien een magere, wat grijzende neuroloog met enigszins holle ogen. Soms komen de zinnen niet vloeiend uit zijn mond - het kan de spanning zijn van een wat onwennig optreden voor de camera's. Maar kwade tongen beweren achteraf, dat daar het verval al zichtbaar is. Nu is de 63-jarige neuroloog, specialist op het terrein van Alzheimer, Parkinson en MS, aangeschoten wild. In 2004 werd hij door de Raad van Bestuur van het MST ge dwongen het ziekenhuis te verlaten. Jan sen Steur was, zo stelde bestuurslid Tom Zijlstra vorige week, verslaafd aan medicij nen. In elk geval Dormicum, een middel dat zwaar verdovend is. Het wordt ge bruikt om ernstig gewonde mensen in een kunstmatige coma te brengen. De medicus slikt er in 2004 ongeveer 6 tot 8 tabletten per dag van om 'in een roes te komen'. Om aan zijn pillen te komen, vervalst hij recepten van collega's. Maar nog veel be langrijker: hij blijkt tientallen patiënten ten onrechte verteld te hebben dat ze onge neeslijk ziek zijn. Met name Alzheimer. Hij doet dat zonder deugdelijk onderzoek. Om de diagnose te rechtvaardigen, verzint hij zelfs onderzoeksresultaten. Patiënten slikken onnodig jarenlang zware medicijnen met veel bijwerkingen, zoals Exelon, het eerste medicijn dat het verlies aan geheugen zou kunnen remmen. Jansen Steur is een van de eersten in Ne derland die met de veelbelovende geheu- genpil aan de slag gaat. Hij dankt die voor sprong aan zijn deelname aan een Ameri kaans onderzoek om het middel in de VS als werkzaam geneesmiddel te kunnen re gistreren. Als een ten onrechte ziek ver klaarde patiënt zich na jaren zich verwon dert, dat hij niet achteruitgaat, is Jansen Steur lyrisch over de 'geheugenpil'. „U bent een van de patiënten bij wie het mid del wonderen doet", zegt hij dan. Maar pa tiënten met een foute diagnose, die het nooit hadden mogen slikken, zeggen nu van de bijwerkingen blijvende gezond heidsklachten te hebben. Waarom de arts dit deed, blijft gissen. De weg kwijt door zijn verslaving, winstbejag, nieuw we tenschappelijk onderzoek? De arts en zijn vrouw - een gepensioneerd kinderarts - hullen zich in stilzwijgen. Tegen de arts is afgelopen week onder meer aangifte ge daan wegens het opzettelijk toebrengen van lichamelijk letsel (mishandeling) en valsheid in geschrifte. De medicus hangt vervolging boven het hoofd. Hoe anders is zijn toekomst in mei 1978. De in 1971 afgestudeerde arts wordt aange nomen als neuroloog in het Enschedese ziekenhuis. In 1994 promoveert Jansen Steur tot 'dr'. Jaren daarna volgt de ene we tenschappelijke publicatie na de andere. Niet alleen in Nederland, maar OVer bijna de hele wereld worden studies met zijn naam mede-ondertekend. Jansen Steur is een gewild arts en wordt als spreker ge vraagd op talrijke belangrijke symposia voor vooraanstaande neurologen. „In Nederland kun je hem toch wel zien als de ontdekker van Alzheimer onder jon ge patiënten", zegt Anjo Strik, die momen- MST is de 68-jarige Hongaarse vluchteling Stefan Kovacs - een man zonder verblijfs vergunning - overleden. Omdat geen en kel verpleeghuis de statusloze man wilde opnemen, ligt de vluchteling twee jaar lang in het MST. Moederziel alleen. Er komt nooit bezoek. Alleen Jansen Steur be kommert zich om hem, staat elke dag bij zijn bed. Hij is er bij als de man moeder ziel alleen overlijdt. Boos plaatst de arts een rouwadvertentie. 'Het is mild van de Heer dat hij een eind heeft willen maken aan deze lijdensweg'. Zo kritisch kennen ze hem ook in die tijd bij de Vereniging van Dystoniepatiënten en de Parkinson Patiëntenvereniging, waar hij een adviestaak had. In die laatste vereni ging was Jansen Steur 25 jaar actief. Hij wordt min of meer als grondlegger be schouwd. In april 2004 werd hij daarvoor beloond met de Mies Rijksenprijs. De men sen die hem in die tijd meemaakten, spre ken over een bevlogen arts. 'Waren er daar maar meer van'. Zijn plotselinge vertrek in 2004 is volop betreurd, maar was onvermij- teel onderzoek doet naar wetenschappelij ke fraude met medisch onderzoek. De aan doening geldt toch vooral als ziekte van hoogbejaarden. Jansen Steur ontdekt de ontkiemende ziekte bij mensen die nog in de bloei van hun leven zijn: vijftigers.Jan- sen Steurs ster blijft rijzen. Het is wel een 'rare vogel', zeggen collega's en zijn patiënten. Maar wel een goed be doelende rare vogel. Een inspirerende man. Patiënten lopen met hem weg. Om dat hij zo gewoon doet, zonder kapsones, en altijd een luisterend oor heeft. Ze be schrijven hem als 'prettig gestoord'. Om dat hij 'alles deed voor zijn patiënten', de den ze graag wat terug. Typerend was bij voorbeeld de verstrekking van wiet aan pa tiënten, zeer omstreden in die tijd. Via een patiënt uit zijn praktijk kocht hij het in en deelde uit. „Hij liep er niet mee te koop, maar zorgde wel dat je het kreeg toen het eigenlijk nog niet mocht", aldus een van zijn MS-patiënten. Dat hij leeft voor zijn patiënten blijkt in al le openheid in 2001. Jansen Steur komt dan merkwaardig in het nieuws door een uiterst kritische rouwadvertentie. In het delijk. Want dan is het inmiddels helemaal misgegaan met de 'briljante arts'. Hij moet vertrekken. Het ziekenhuis gunt hem van wege zijn eerdere verdiensten een stil ver trek. Er wordt geen aangifte gedaan, geen melding bij het Tuchtcollege. Mits hij niet meer.aan het werk gaat, beweert de toen malige MST-bestuurder Tom Zijlstra. De zaak wordt ook naar buiten toe stilgehou den. Zijlstra: „Zijn rol was uitgespeeld. Moet je iemand dan nog verder de grond in trappen?" Zo voelen ook veel oud-patiënten dat. Ook als deze maand via de krant helder wordt hoe groot de puinhoop is die Jansen Steur heeft achtergelaten, dan nog komt er veel 'fanmail' binnen. 'Mijn echtgenote was in de jaren 2001-2002 patiënte bij hem. Hij was altijd zeer vriendelijk. Hij nam tijd voor je, was altijd vriendelijk, stel de je gerust en was niet ongeduldig. Mijn herinneringen aan deze dokter zijn buiten gewoon sympathiek', mailt G. Meddeler uit Haaksbergen. Ondertussen ligt die grote vraag onbeant woord bij de gedupeerden op tafel. Waar om ontspoorde hij zo? Was het echt zijn verslaving? Of speelden er andere zaken, bijvoorbeeld financieel gewin? Een ant woord is er nu nog niet. Volgens ziekenhuismedewerkers en enke le patiënten moet de kiem voor zijn versla ving worden gezocht in een ongeluk in 1990. Fonds Laagland, een van de tevreden patiënten: „Op terugreis van wintersport in Zuid-Duitsland heeft hij een auto-onge luk gehad. Hij liep mank toen hij weer aan het werk ging. Mogelijk is morfinegebruik na herstel doorgezet om aan het werk te kunnen blijven." Maar onderzoeker Anjo Strik heeft zijn twijfels of het geknoei werkelijk helemaal te wijten is aan dat ongeluk en de versla ving. „Meestal zijn foute diagnoses en slecht onderzoek terug te leiden tot twee drijfveren. Financieel gewin. Of roem en eer. Dat laatste lijkt in de affaire Jansen Steur in zijn ogen aannemelijk. „Naam wil len maken in Alzheimerbehandelingen. Hij maakt de indruk van 'de snelle dokter' die voorop wilde lopen." Strik, die onder zoek doet naar wetenschappelijke fraude, begint nu zelfs twijfels te zetten bij alle on derzoeken van Jansen Steur. „Als iemand geen goede diagnose kan stellen, kan hij dan wel goed onderzoek doen?" Voor de Enschedese onderzoeker Rob de Vos is dat niet aan de orde. Hij was tot voor enkele jaren neuropatholoog van het Laboratorium voor Pathologie Oost Neder land. Zijn naam staat als co-auteur onder tal van publicaties, waaraan ook Jansen Steur meewerkte. De Vos zegt dat hij met verbazing de ontwikkelingen volgt. Hij legt uit dat samenwerken aan publicaties niet betekent dat de mensen elkaar ook persoonlijk kenden. Ieder leverde zijn bij drage aan een coördinator. Hij gaat echter wel uit van de expertise van Jansen Steur. „Maar het is ook een vertrouwenskwes tie", zegt hij. In 2006 blijkt dat het bloed kruipt waar het niet gaan kan. Jansen Steur is weer aan het werk gegaan. In Duitsland, eerst in een privékliniek in Bad Fredeburg, waar de ge schiedenis zich herhaalt: hij stelt foute dia gnoses. Ook daar rijst het vermoeden van een verslaving. Hij wordt op staande voet ontslagen. Daarna traceren verslaggevers van de Twentsche Courant Tubantia en RTV Oost hem bij een privékliniek in Bad Laasphe. Twee uur na het bezoek van de journalisten wordt hij op straat gezet. reageren? spectnjm@wegener.nl

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2009 | | pagina 35