spectrum 12
PZC
Zaterdag 24 januari 2009
Opgegeten worden door een dier
is een huiveringwekkende
manier om te sterven. Alleen al
in Tanzania overkwam het sinds
1990 ruim zeshonderd mensen.
Dat kan het draagvlak voor het
behoud van bedreigde roofdieren
als leeuwen ondermijnen.
door Chris Halkes
versiteit van Minnesota gaf de schokkende
conclusie dat leeuwen tussen 1990 en 2005
in Tanzania ongeveer zeshonderd mensen
hebben gedood en nog eens driehonderd
verwond. Bovendien bleek het aantal
slachtoffers jaarlijks in rap tempo toe te ne
men. In 2006 zijn vervolgens talloze leeu
wen afgeschoten, verklaart Kushnir de for
se daling van het aantal slachtoffers sinds
dien. „Maar dat geeft geen garantie dat ko
mend jaar niet ineens weer tientallen men
sen worden gedood. Leeuwenaanvallen ko
men in golfbewegingen. Zodra een groep
leeuwen doorheeft dat mensen eetbaar
zijn, krijg je direct een bloedbad."
Mozambique is een ander Afrikaans land
waar iets bekend is over de schaal waarop
de leeuw een gevaar is voor om- en inwo-
nenden van de reservaten. Volgens een on
derzoek in opdracht van het Mozambi-
kaanse wildbeheer hebben leeuwen in het
Niassa fark, aan de grens met Tanzania,
tussen 2001 en 2007 elf mensen gedood en
zeventien verwond. Kenmerk van Niassa
is dat in het park ook zo'n 20.000 mensen
leven, verspreid over kleine dorpjes. Het
verslinden van twee vrouwen door een of
meer leeuwen buiten een dorpje in het
Mozambikaanse Quirimbas Nationaal Park
Zwijnen veroorzaken
confrontatie leeuw met mens
Hadas Kushnir onderzocht waarom in het
ene Tanzaniaanse dorpje tientallen slachtof
fers vallen, terwijl een dorpje iets verderop
nergens last van heeft. Dat moet leiden tot
goede maatregelen om mensen én leeuwen
te kunnen beschermen.
Het onderzoek wees uit dat aanvallen meer
voprkomen waar huizen van slechtere kwali
teit zijn, waar mensen langere afstanden
(moeten) lopen, waar ze buiten hun dorpjes
slapen bij hun akkers en waar de leeuwen
minder keuze aan prooidieren hebben.
Dé laatste factoren hebben te maken met
wilde zwijnen. Bij gebrek aan betere prooi,
gaan leeuwen op zwijnen jagen. Die vernie
len zelf - op zoek naar voedsel - de akkers.
Boeren blijven 's nachts bij hun akkers om
daar zwijnen te kunnen verjagen. Hierdoor
is het risico groot dat een leeuw op zwijnen
jacht 's nachts op een mens stuit.
Hadas Kushnir in Tanzania
Boven: Leeuw
Onder: Leeuw in Zuid-Kenia
foto ANP
Zijn twee voeten, dat was het
enige dat de politie terug
vond van Juma Mohamedi.
De 31-jarige Tanzaniaan kon
worden geïdentificeerd dank
zij een stuk textiel, afkomstig van de zak
meel die hij meedroeg. Mohamedi was
's middags te voet uit zijn dorpje, Isuna in
het district Singida, vertrokken om elders
een zak graan te laten vermalen. In het
donker kwam hij teruggewandeld. Een
leeuw kreeg hem te pakken.
De politiechef van Singida kondig
de in de lokale krant aan dat poli
tiemannen op de savanne op het
gevaarlijke dier zouden gaan ja
gen. Maar gezien het gebrek
aan mankracht in het politiedis
trict kon daar niet al te veel van
worden verwacht.
Mohamedi was afgelopen jaar,
voor zover bekend, de enige Tanza
niaan die werd verslonden door een
hongerige leeuw. Voor wat het waard is,
dan. Aanvallen door leeuwen worden in
Afrika slecht bijgehouden. „Als ze al wor
den. geregistreerd, is dat alleen op districts
niveau", vertelt de Amerikaanse biologe
Hadas Kushnir van de Universiteit van
Minnesota. „Het is zelfs nauwelijks nieuws
voor de lokale pers. Mensen gaan aan zo
veel dingen dood in Afrika. Elders in Tan
zania weet niemand van zo'n geval."
Voor de nabestaanden van het slachtoffer
is het wel een traumatische gebeurtenis,
vertelt Kushnir. „Dat merk je in eerste in
stantie niet. Ze praten er ontspannen over.
Maar ze herinneren zich alle details, zelfs
als het vijftien jaar geleden is gebeurd."
Kushnir is net terug van een bezoek aan
Tanzania, waar ze de afgelopen drie jaar in
totaal dertien maanden heeft doorgebracht
voor onderzoek naar mensenetende leeu
wen. De karige berichtgeving verhult na
melijk dat de 200 kilo zware katten in Tan
zania en Mozambique wel heel veel men
sen opeten. Eerder onderzoek door de Uni-
