'Friesenthal'
houdt de jacht
voor gezien
'Nog een of twee jaar en we zijn allemaal dood. En hetzelfde geldt voor de oud-nazi's'
Jack Kooistra gelooft niet
meer in berechting van
bejaarde Nederlandse nazi's.
Wim de Bruijn, voorzitter voormalig verzet
PZC Vrijdag 23 januari 2009 I 9
Klaas Care! Faber (Haarlem 1922) Zoon van NSB-ouders, broer van oorlogsmisdadiger Pieter
Johan Faber. Vader werd in 1944 geliquideerd door verzetsstrijdster Hannie Schaft. Klaas werkte
voor de Sicherheitsdienst, was lid van de Waffen-SS, de lijfwacht van NSB-voorman Mussert en
het Feldmeijer-Sonderkommando. Beide broers werden in 1947 ter dood veroordeeld. Pieter Jo
han kreeg de kogel. De straf van Klaas werd omgezet in levenslang.
Hij ontsnapte in 1952 uit de Koepelgevangenis in Breda en vluchtte naar Duitsland, waar hij
door zijn SS-lidmaatschap het staatsburgerschap verwierf. Justitie maakte in 2007 bekend af te
zien van vervolging. Tegen die beslissing is beroep mogelijk door direct nabestaanden van slacht
offers van Faber. Inmiddels heeft één familie een procedure gestart.
Ferdinand
aus der Fünten
Joseph Kotalla
Willy Lages
lelijk voor de deportatie
veroordeeld. Hij werd in
j zijn. Dat hij na een ope
nlijke beroering.
beul van Amersfoort,
sfoort, plaatsvervangend
In 1948 veroordeeld tot
lang. Stierf in 1979 in de
;er. Hield zich bezig met
opsporing en deportatie van ondergedoken joden. Hij kreeg in 1949 le
venslang, maar werd in 1950 in cassatie tot de doodstraf veroordeeld.
Een jaar later kreeg hij gratie, wat betekende dat de doodstraf omgezet
werd in levenslang. Op 27 januari 1989 kwam hij vrij. Acht maanden la
ter stierf hij.
SS-Hauptsturmführer Ferdinand aus der Fünten. Had de dagelijkse lei
ding over de Zentralstelle fïir jüdische Auswanderung en was verantwoorde
lijk voor deportatie van joden. Zijn doodstraf werd omgezet in levens
lang. Op 27 januari 1989 kwam hij vrij. Drie maanden later kwam hij te
overlijden.
door Joost de Poel
H ij bezocht undercover nazi-bijeen
komsten, was betrokken bij twee
'bijna-ontvoeringen' en traceerde
honderd 'foute' Nederlanders die genoten
van een zorgeloze oude dag. Jack Kooistra,
Neerlands laatste nazi-jager, hield het drie
jaar geleden voor gezien. Voor Hunting
Jack viel er 'geen eer meer te behalen'.
„Bijna alle Nederlandse nazi's hadden be
zoek gehad van magere Hein en de kans
dat er een ooit nog achter de tralies zou
belanden, was nihil", zegt de nu 78-jarige
Fries.
'De laatste kans op gerechtigheid', zag hij
deze maand in rook opgaan. Voormalig SS'
er Heinrich Boere mocht naar huis. Te
ziek om nog terecht te staan voor de
moord op drie burgers. „Verbijstering is
niet eens'meer het goede woord", zegt
Kooistra. „Het is al zo vaak gebeurd. Het
zoveelste bewijs dat justitie vooral grote
woorden heeft, maar te weinig daden. De
opsporing na de Tweede Wereldoorlog
was een grote wassen neus. Het blijft on
verteerbaar dat zoveel mensen vrijuit zijn
gegaan."
Door de vrije aftocht van Boere beleefde
Kooistra een déja vu. In 1993 maakte de
nazi-jager internationaal naam toen hij sa
men met tv-programma Reporter oud-SS'
er Herbertus Bikker opspoorde in Duits
land. Maar ook de Beul van Ommen werd
door de rechter unfahig erklart.
„Nog nooit zo'n grote toneelspeler ge
zien", briest Kooistra nog na. „Volgens
zijn buurvrouw deed hij nog zelf bood
schappen. Toen we Bikker met de came
raploeg benaderden, hadden we afgespro
ken dat we ons waardig zouden gedragen.
Maar op een gegeven moment begon hij
te slaan. Zijn vuist ging rakelings langs
mijn kin. Als-ie me had geraakt, had ik
hem 'm verrot geschopt. Ik laat me toch
zeker niet mishandelen door een oud-SS'
er."
Kooistra, Indië-veteraan en nog altijd
rechtbankverslaggever voor het Friesch
Dagblad, kwam nadat Bikker vrijuit ging
met een opmerkelijk plan. „We wilden
hem ontvoeren in een lijkkist en die op
de Nederlands-Duitse grens zetten. Met
zijn voeten in Duitsland, met zijn hoofd
in Nederland. We zouden de politie bei-
Reageren? nieuwsredactie@wegener.nl
len: 'Kom hem maar halen'. Een joodse
arts zou hem eerst een verdovende spuit
geven. Prima, maar ik wilde per se de ga
rantie dat Bikker niet aan die verdoving
zou overlijden. Die garantie kon hij me
niet geven. Het plan is afgeblazen. Ik denk
dat die dokter hem had doodgespoten."
Bikker was Kooistra's bekendste prooi.
Maar zijn persoonlijke hoogtepunt was de
opsporing, in 1992, van de tot levenslang
veroordeelde collaborateur Jacob Luitjens.
Na zijn ontmaskering verloor hij zijn Ca
nadese nationaliteit. Hij werd in Assen ver
oordeeld tot ruim twee jaar cel. „Hij is
nog altijd stateloos."
De smaak van voldoening mocht Kooi
stra, 'kind uit een verzetsnest', zelden
proeven. Van de naar eigen zeggen hon
derd landgenoten in wie hij zich vastbeet,
heeft een handvol juridisch verantwoor
ding moeten afleggen. „In de oorlog zei
premier Gerbrandy dat geen gevluchte
misdadiger ermee weg zou komen. Maar
volgens mij is er veel te weinig onderno
men. Vlak na de oorlog had .Nederland
geen geld en andere prioriteiten. Later wer
den de banden, ook economisch, met
Duitsland beter. Opsporing stond goede
verhoudingen in de weg. Tot de jaren ze
ventig had Nederland niet eens een specia
le officier van justitie voor oorlogsmisdadi
gers. En als je ook ziet hoeveel gratie er is
verleend."
Voor Kooistra kwam de voldoening soms
op een onverwachte manier. „Ooit belde
zo'n boef me op dat hij met me wilde pra
ten. In de oorlog had hij een jongetje om
gebracht en daar had hij het moeilijk mee.
Toen hij begon fe vertellen, barstte hij in
tranen uit. Hij zei: 'ik geloofde nooit in
God, maar nu wel. Ik word gestraft voor
mijn daden'. Bleek dat recent in korte tijd
zijn zoon en vrouw waren gestorven."
Kooistra mag dan de jacht op nazi's opge
heven hebben, de oorlog blijft zijn leven
domineren. Op 1 april verschijnt zijn
nieuwste boek, over liquidaties door het
verzet. De titel Recht op wraak verwoordt
exact wat 'Friesenthal' decennia dreef Op
rechtsextremistische sites wordt hij stee
vast aangeduid als 'jodenknecht'. „Ik ben
vaak bedreigd. Dan hing er een zak stront
aan mijn voordeur of ging er een steen
door de ruit. Maar bang ben ik nooit ge
weest. Mijn grootste vijand was altijd de
klok. Was er iemand opgespoord, bleek-ie
terminaal te zijn. Er zal nooit meer een ge
vluchte, Nederlandse nazi worden be
recht. De klok zal nu de rest doen."
