Noord-Korea vereist een listige Obama
De crisis gewoon laten uitzieken is geen optie
Aziatisch land bezit vier
tot vijf atoombommen
en verrijkt al uranium.
Pleidooi verbod banken
op tijdelijke verkoop
pakketten leningèn.
10 I Vrijdag 23 januari 2009 PZC
door Carel Coseling
DEN HAAG - Op 26 juni 2008 was
Barack Obama heel stellig. Alleen
door directe en agressieve diploma
tie was er in de relatie met
Noord-Korea iets te bereiken. Het
doel was een compleet en contro
leerbaar einde van alle Noord-Ko-
reaanse nucleaire programma's.
Obama gaf destijds aan dat er vol
strekte helderheid moest komen
over plutoniumproductie door
Noord-Korea, over uraniumverrij
king en over nucleaire activiteiten
van Noord-Korea in het buiten
land, zoals in Syrië.
Het intrekken van sancties tegen
het regime in Pyongyang was vol
gens Obama afhankelijk van het
gedrag van Noord-Korea. Hielden
de communisten zich niet aan ge
maakte afspraken dan moest op
nieuw naar het sanctiewapen ge
grepen worden. „Wij moeten deze
gevaarlijke bedreiging tenietdoen
en een blijvende vrede op het Ko-
raanse schiereiland waarborgen",
aldus Obama.
Nu is Obama president van de Ver
enigde Staten en moet hij zijn
woorden in daden omzetten. De si
tuatie is echter ingrijpend gewij
zigd. Onderhandelingen tussen de
VS, China, Rusland, Japan, Zuid
en Noord-Korea over veiligheidsga
ranties en economische hulp voor
Noord-Korea in ruil voor ontman
teling van het kernprogramma lig
gen sinds december stil.
Noord-Korea beweert dat de 'part
ners' zich niet aan de in 2007 ge
maakte afspraken houden. De VS
claimen juist dat Pyongyang dat
niet doet. Volgens Washington
houdt Noord-Korea bewust infor
matie over nucleaire activiteiten
achter.
Onlangs maakte Selig Harrison, di
recteur Azië van het Center for in
ternational policy in Washington,
na een bezoek aan Noord-Korea
bekend dat het land inmiddels
zo'n dertig kilogram plutonuim be
Wat zal de Amerikaanse president Barack Obama doen met Noord-Korea? In een stadion in Pyongyang vormt het publiek met gekleurde kaarten het sym
bool voor een atoom. foto David Guttenfelder/GPD
zit, vervat in vier tot vijf. atoom
bommen. Tegenover de Financial
Times onthulde Stephen Hadley,
vertrekkend adviseur nationale vei
ligheid van de Amerikaanse presi
dent, dat Noord-Korea bezig was
met uraniumverrijking. Daarvan
waren sporen gevonden op dos
siers die de Noord-Koreanen de
VS ter beschikking hebben gesteld.
Op 17 januari gaf het Noord-Kore-
aanse ministerie van Buitenlandse
Zaken een verklaring uit waarin
werd gesteld dat het land kernwa
pens nodig heeft om zichzelf te be
schermen. Aangegeven werd dat
Noord-Korea die wapens pas op
geeft als de VS hun vijandige hou
ding ten opzichte van Pyongyang
herzien.
„We zitten met een land dat zijn
nucleaire ambities niet heeft opge
geven", aldus Christopher Hill, die
voor de regering-Bush de onder
handelingen met Noord-Korea
voerde. Volgens de diplomaat zal
de regering-Obama er nu alles aan
moeten doen het probleem niet
groter te laten worden.
Obama's minister van Buitenland
se Zaken, Hillary Rodham-Clin
ton, heeft laten weten de gesprek
ken met Noord-Korea te willen in
tensiveren. Zij maakte ook duide
lijk dat het regime in Pyongyang
eerst volledig moet stoppen met
nucleaire activiteiten voordat er
van een normale diplomatieke rela
tie sprake kan zijn.
Dat Noord-Korea de laatste maan-
'We zitten met een land
dat zijn nucleaire ambities
niet heeft opgegeven'
den op nucleair terrein weer na
drukkelijk de trom roert zou mede
te maken hebben met de tanende
macht van de zieke leider Kim
Jong-il en de opkomst van nog
dogmatischer krachten, met name
binnen het leger. Een combinatie
van beide is ook denkbaar. Moge
lijk moet Obama een uitspraak
waarmaken om een doorbraak te
bereiken. „Ik ben bereid tot directe
gespekken met Kim Jong-il als dat
nodig is om de nucleaire spanning
op het Koreaanse schiereiland tot
een einde te brengen."
Het regime in Pyongyang heeft la
ten weten met de regering-Obama
te willen praten, mits de Verenig
de Staten radicaal breken met het
tot nu toe gevoerde beleid gericht
op confrontatie.
door Anita de Haas
TILBURG - De Royal Bank of Scot
land (RBS) verraste deze week
met een historisch verlies van 31
miljard euro. Voor een groot deel
veroorzaakt door de afboeking op
slechte Amerikaanse hypotheekle
ningen die de bank in handen
heeft gekregen door de overname
van een deel van ABN Amro. En
het einde is nog niet in zicht, want
RBS-topman Stephan Hester kon
digde al aan belangrijke kredietver-
liezen te verwachte.
De grote ongewisheid bij de ban
ken over de omvang van hun
'slechte leningen' is typerend voor
deze crisis en maakt de kredietcri
sis ook zo onvoorspelbaar. Dat
heeft volgens de Tilburgse hoogle
raar Accountancy prof dr. Jan Bou-
wens alles te maken met het bij de
banken ingeburgerde systeem om
leningen tijdelijk aan derden, zoals
pensioenfondsen, te verkopen.
Met de verkoop van pakketten le
ningen krijgen de banken geld in
kas om weer nieuwe leningen te
verstrekken.
Dat is op zich efficiënt, zegt Bou-
wens, maar het grote probleem zit
hem in de tijdelijkheid van die ver
koop. Die is korter dan de looptijd
van de leningen. Als de verkopen
de bank geen nieuwe koper kan
vinden, is de bank verplicht de le
ning weer terug te nemen. Dat
kan na drie maanden zijn, na ne
gen of twaalf maanden of zelfs
twee jaar. Zolang niet alle wereld
wijd uitstaande leningen opnieuw
gefinancierd zijn, blijven banken
dus voor verrassingen staan; ook
wel aangeduid als 'nieuwe lijken
in de kast'.
Voor zover de' terugvallende pak
ketten, zoals bij RBS, besmette le
ningen bevatten, zullen deze on
middellijk als verlies worden afge
boekt. De teruggevallen onbesmet
te leningen moet de bank herfi
nancieren uit eigen middelen of te
verkrijgen middelen.
Het begon met de Amerikaanse
'rommelhypotheken' en waar het
eindigt, weet niemand. „Hoe lan
ger de recessie duurt", zegt hoogle
raar Bouwens, „hoe meer leningen
afgeboekt moeten worden omdat
het onderpand ontoereikend blijkt
te zijn of omdat rente- en aflos
sing uitblijven. Men moet dus met
ondersteunende maatregelen en fi
nanciële injecties uit de crisis zien
te klimmen. Dat betekent welis-
'Als je tien jaar zonder
rimpeling zo geld kunt
verdienen, zie je geen risico'
waar een hypotheek op de toe
komst, maar de toekomst is daar
door zekerder dan nu de boel de
boel laten. De crisis gewoon laten
uitzieken en banken laten omval
len is geen optie."
De hoogleraar en hoofd van de
vakgroep Accountancy aan de Uni
versiteit van Tilburg bepleit een an
dere systematiek voor de verkoop
van leningen. „Het tijdelijke moet
eraf Verkopen mag, maar dan al
leen voor de volledige looptijd van
de lening, zodat de lening defini
tief bij de bank van de balans gaat.
De huidige suggestie dat risico's
zijn verkocht en van de balans
gaan, is onzin als je weet dat ze te
rug kunnen vallen naar de bank.
Heel ondoorzichtig en onlogisch
en in tijden dat 'risicoloos' ineens
risicovol blijkt te zijn, zeer onvoor
spelbaar." Hoe is het toch mogelijk
dat RBS niet heeft gezien dat het
met ABN Amro ook heel wat
slechte leningen overnam? Bou
wens: „Als zaken tien jaar goed
gaan, lijkt het alsof het niet meer
fout kan gaan. Als je tien jaar zon
der rimpeling zo geld kunt verdie
nen, ben je blind voor de risico's.
In de hele geschiedenis van de VS
was het nog nooit voorgekomen
dat de huizenprijzen in alle staten
tegelijk daalden. Een risico dus
waarmee niemand bij het doorver
kopen van leningen rekening had
gehouden. Partijen die de tijdelijke
leningen kochten in de veronder
stelling geld te verdienen tegen
een verwaarloosbaar risico zijn
dus bedrogen uitgekomen en dan
is de vertrouwensbreuk com
pleet." In Europa is het probleem
van de niet-zichtbare leningen op
de balans overigens minder erg
dan in de VS, omdat Europese ban
ken onder de strengere boekhoud
kundige IFRS-regels vallen. De Ne-
derlandsche Bank bijvoorbeeld
weet volgens Bouwens goed welke
pakketten leningen er uitstaan.
De overgang naar een systeem van
permante verkoop van leningen
maakt volgens Bouwens een einde
aan de Russische roulette van nu.
„Het huidige systeem werkt specu
latie bij de overnemende partij in
de hand. Het risico dat precies in
die korte tijd de leningen verloren
gaan is klein. Als je dan toch be
taald wordt om het risico over te
nemen lijk je veel winst te maken.
Als een derde partij definitief een
lening overneemt, zal die nauwge
zetter zijn afwegingen maken. De
bank zal er dus voor zorgen dat ze
betere pakketten aanbiedt."