Vliegje staat op menuka
I
"i'w
r
Wannéér is 't gin weer?
V
I
26 Dinsdag 20 januari 2009 PZC
\v
/m
De belangstelling voor vleesetende planten groeit wereldwijd. Verenigingen, zoals
Carnivora, zien hun ledental flink groeien. Vooral via internet is er een levendige
uitwisseling van informatie. In 2010 hoopt Carnivora in de Hortus van Leiden gast
heer te mogen zijn voor de wereldconferentie van de International Carnivorous
Society. Hoger kun je niet komen, in de wereld van de vleesetende planten.
door Ondine van der Vleuten
-
WÊÊKSmi:' iÈÊÈÊB* 4
1Ig
Drosera Capensis Alba doet zich tegoed aan een vlieg.
Egbert Nap uit
Ouddorp
kreeg zijn
eerste
vier plantjes in
de zomer van
2003, van een
collega. Inmid
dels heeft hij 22
vleesetende planten
en op zijn verlang
lijstje staat eenzelfde aan
tal. Ze staan bijna alle
maal buiten, want Nap
koos bewust voor win
terharde soorten. Het is
vooral de afwijkende ma
nier van leven van de
plant - insecten vangen om aan
voedingsstoffen te komen die niet
in de bodem zitten - die hem fasci
neerde. Met hem vele anderen.
In de film Little Shop of Horrors
wordt een vleesetende plant zo
liefdevol verzorgd, dat hij uiteinde
lijk zelfs mensen eet. Dat is een tik
keltje overdreven. De grootste
vleesetende plant, Nepenthes Ra-
ja, groeit op Borneo en een volwas
sen plant heeft bekers met een dia
meter van zo'n dertig centimeter:
genoeg om een muis of kleine ha
gedis op te slokken. Wie ze in Ne
derland wil zien, moet naar de bo
tanische tuin in Leiden. De plan
ten die daar staan, zijn echter nog
niet zo groot: het duurt vijftien
jaar voor echt grote bekers worden
gevormd.
De meeste vleesetende planten
zijn een stuk kleiner. Het blaasjes-
kruid bijvoorbeeld heeft zulke klei
ne valletjes dat ze met het blote
oog amper zichtbaar zijn.
De belangstelling voor vleesetende
planten is de afgelopen vijfjaar
enorm gegroeid. Steeds meer men
sen hebben zich verdiept in de ver
schillende soorten. Wereldwijd
zijn er 580 botanische soorten; dat
is dus nog zonder de varianten en
kruisingen mee te tellen. En ze
zijn bijna overal op de wereld te
vinden. Alleen in de meest extre
me gebieden, zoals de Sahara en
de poolgebieden, komen ze niet
voor. In Nederland kun je in het
wild verschillende soorten vinden.
Het zijn: ronde zonnedauw (zeer
algemeen, maar beschermd); klei
ne zonnedauw (idem); lange zon
nedauw (zeer zeldzaam); gewoon
vetblad (in duingebieden en kalk-
graslanden, zeldzaam); gewoon
blaasjeskruid (ondiepe sloten en
stilstaand water in moerasgebie
den); klein blaasjeskruid (vrij alge
meen, bijvoorbeeld op de Sta-
brechtse heide); Utricularia austra-
lis (zeldzaam en is bijna verdwe
nen).
Waarom eten vleesetende planten
eigenlijk vlees? Het is een overle
vingsstrategie. Ze komen namelijk
alleen voor op heel arme grond,
die zo weinig voedingsstoffen be
vat dat een vliegje op zijn tijd een
welkome aanvulling op het menu
is. Hoogveengebieden zoals je die
vindt in Brabant en Drenthe zijn
favoriet; al komen ze hier en daar
ook wel in Zeeland voor.
Wie het voorbeeld van Egbert
Nap wil volgen en een eigen collec
tie aan wil leggen, kan de planten
het beste aanschaffen via een be
trouwbare website (zie kader) of
door op de site van Carnivora of
Groei en Bloei kijken wanneer er-
V SC
door Engel Reinhoudt
Gistere was ik op een verjaerdag en toen
vroeg d'r een of a'k wist oe a ze geklust'
eiers mee doenker bier noeme en wan
neer a je dat drienkt?
Een vraag van een lezeres die de hulp inroept
van de lezers van deze rubriek. Zelf herinner ik
me dat mijn vader het dronk als hij ziekelijk
was, maar hoe het heette weet ik niet. Een vraag
dus en geen raadsel, waar het enkele weken gele
den over ging.
Op het raadsel van 'Ik bin een planke van Gods
gedanke' reageerden verschillende lezers. 'De
plank is het ijs dat in de winter over de sloten
lag, uit Gods hand gelegd', schrijft Chris Louws
uit Vrouwenpolder en is daarmee een van de in
zenders met het goede antwoord.
Dan was er nog het volgende raadsel: 'Op Baer-
land is een slot 'ebouwd, 't lei rontom in de ves
te; de op'aelbruhh' is weg en oe die man van 't
slot afkwam, dat 'ebb'ik al 'ezegd.' De ophaal
brug was weg (geworden). Antwoord: over de
weg dus.
Slot Baarland was aanleiding voor de heer Wij-
benga om te wijzen op een boek dat op internet
is gezet en dat gaat over een tuin in Zeeland, de
Moffenschans, ooit bewoond door Peter de
Hondt, maar beter bekend als Petrus Hondius.
In het boek gaat het onder andere over hofwet-
ten, zeg maar tuinadviezen. Wie er meer van
wil weten, gaat naar
http://leesmaar.nl/moufeschans/
De heer Hoste uit Middelburg vertelde dat zijn
betovergrootvader in 1829 op 19 jarige leeftijd
meer dan 50 raadsels opschreef Hij stuurde een
kopie van het schrift. De raadsels zijn in het Ne
derlands geschreven.
Ik citeer het tiende raadsel: 'Met last omhangen
kan ik loopen. Aaneengeschakeld dag en nacht.
Doch wil men mij dien last ontknopen, dan
word ik nutteloos geacht.' Het geschrift geeft he
laas niet de antwoorden. Wie het weet mag het
zeggen!
Johan Huijsen schreef: 'Vanaevend most ik even
tjes ni buten om een booschapje te doen en dl
vloog natte sneeuw om m'n óren. Rot weer dus.
Toen most ik dienke an een hrapje van m'n
voader. A't er over het weer emopperd wier zei
't um wel es: ,,'d'r is hoed weer en slecht weer,
rehenweer en sturmweer, mè wanneer is 't noe
gin weer?" Zien antwoord was dan: „a't een ram
is of een'beite.' De clou snap je als je weet dat
'weer' ook een woord (Walchers) is voor een ge
sneden ram en een beite een vrouwelijk schaap
is.
Tot slot nog enkele raadsels uit Het Zeeuwse
Volksraadsel door W. Geldof 't Groeit en bloeit
in 't out en 't lopt mie 'n stik vleês in z'n hat.
Ra, ra wat is dat? (1)
't Groeit in 't out en 't bloeit in 't out en staet in
uus te proenken. Ra, ra...(2)
Een voorbeeld van wat een 'dichterlijk raadsel'
wordt genoemd, afkomstig uit Walcheren, gaat
als volgt: Ik ben altijd zwart, maar draai je mij
om, dan ben ik nat. (3)
Een raadsel waarvan het antwoord niet wordt ge
geven en seksuele omgang doet vermoeden,
waar het natuurlijk niet echt over gaat:
Ik wat ezie en ik wil het zegge:
Ik d'r tweê op mekaare zie legge.
Van die twe'ê kwaeme T drie.
't Is gin leugen, wan ik 't het ezie.
De antwoorden van de genummerde raadsels:
(1) klompe, (2) meubels (3) neger.
Reacties naar: cn.zeeuws@zeelandnet.nl of Wer-
rilaan 214453 CA 's-Heerenhoek.
