Paspoort voor kinderen mogelijk goedkoper
„Dankzij een
waterdicht
registratiesysteem
ging de
jodenvervolging
nergens zo effectief
als hier. Nu is.de
overheid opnieuw
bezig een waterdicht
systeem te maken."
Bart Jacobs,
Hoogleraar
computer- en
veiligheidssystemen
'De overheid helpt een handje mee met een gevoel van bedreiging te creëren.'
Corien Prins, hoogleraar recht en informatisering
PZC Vrijdag 16 januari 2009 11
Wie zijn vinger geeft,...
Binnenkort moet iedereen
die een paspoort aanvraagt,
zijn vingerafdrukken laten
nemen. De greep van de
overheid op haar burgers
wordt zo weer een beetje
groter.
door Chris Hatkes
illustratie Jos Diender
Tot nu waren in Ne
derland alleen vin
gerafdrukken gere
gistreerd van crimi
nelen, of in ieder
geval van diegenen
die ooit met justi
tie in aanraking zijn gekomen. Van
af juni echter moet iedereen, om
een paspoort te kunnen krijgen,
zijn vingerafdrukken laten nemen.
Die vingerafdrukken worden niet
alleen digitaal opgeslagen in de
chip in het paspoort, maar ook in
een database van het ministerie
van Binnenlandse Zaken. De zoge
noemde reisdocumentenadmini
stratie herbergt namelijk alle gege
vens die paspoorten en identiteits
bewijzen bevatten, vertelt woord
voerster Mireille Beentjes van het
ministerie. Zo bevinden zich daar
ook pasfoto's, gelaatsscans en be
schreven kenmerken van de pas
poorthouders.
„Sommige mensen vinden dat
eng, met een beeld erbij dat justi
tie er uitgebreid in rondsnuffelt.
Maar tal van regels en bepalingen
verbieden dat. De administratie
dient alleen de identificatie van
personen. Zo mag justitie er niet
zeifin zoeken. Ze kunnen een ver
zoek doen om informatie. Dus als
de politie vingerafdrukken heeft
aangetroffen, kan ze straks niet la
ten opzoeken welke persoon daar
bij hoort." Wel kan opgezocht wor
den of een opgepakt persoon dege
ne is die hij beweert te zijn, door
zijn vingerafdrukken te vergelijken
met de voor die identiteit opgesla
gen afdrukken in de administratie.
Vrees dat deze regels worden ver
ruimd, hoeft er niet te zijn, verze
kert Beentjes. „Binnen de wet zijn
die niet aan te passen. En wie
vreest dat de wet zal worden veran
derd, moet_ook geloven dat er een
einde komt aan de democratie."
Dat is precies de reden dat Bart Ja
cobs, hoogleraar computer- en vei
ligheidssystemen aan de Radboud
Universiteit in Nijmegen, kritisch
is over een centrale database met
vingerafdrukken. „Die kan voor
heel andere doeleinden worden ge
bruikt. Zie dat in historisch per
spectief Voor de Tweede Wereld
oorlog had Nederland een water
dicht registratiesysteem. Dankzij
dat systeem ging de jodenvervol
ging door de nazi's nergens zo ef
fectief als hier. Nu is de overheid
opnieuw bezig een waterdicht sys
teem te maken. De machtverhou
ding tussen overheid en burger
verschuift daardoor. Maar je weet
nooit wie het op een gegeven mo
ment voor het zeggen krijgt. De
politieke wind kan heel wisselval
lig zijn."
Zogenoemde 'function creep' - het
voor andere doeleinden gebruiken
van een systeem dan dat waarvoor
het is bedoeld - ligt bij ict-syste-
men op de loer, zegt lacobs. Dat
speelt bijvoorbeeld ook bij het toe
komstige rekeningrijden, waarmee
in theorie ieders gangen bijna vol
ledig zijn na te gaan. „)e kunt je
ict-architectuur wel zo ontwerpen
dat function creep niet mogelijk is,
maar dat is wel ingewikkelder en
duurder. Bovendien is de vraag of
de opdrachtgever dat ook echt
wil."
Corien Prins, hoogleraar recht en
informatisering aan de Universi
teit van Tilburg en lid van de We
tenschappelijke Raad voor het Re
geringsbeleid, maakt zich zorgen
over het gemak waarmee Neder
landers zich al deze aantastingen
van hun privacy laten aanleunen.
Dat was dertig jaar geleden wel an
ders. „De wereld is sindsdien be
dreigender geworden. De overheid
helpt een handje mee met een ge
voel van bedreiging te creëren. Ver
volgens biedt de technologie
hoop; hoop op een oplossing voor
die onveiligheid. Wie zou dan nog
tegen kunnen zijn?"
Prins is ook niet 'tegen' technologi
sche veiligheidsmaatregelen, maar
dan moeten die wel het gevolg
zijn van een goede afweging tus
sen veiligheid en privacy. „Die is
er nu niet en is niet mogelijk, door
dat de burgers slecht zijn geïnfor
meerd over wat er allemaal speelt
op dit terrein. Dus wordt te gemak
kelijk voor veiligheid gekozen."
Daarnaast vindt ook geen evalua
tie plaats van genomen maatrege
len. Bijvoorbeeld van de in 2004
ingevoerde identificatieplicht is
nooit nagegaan of die ook effect
heeft. „Hoeveel extra verdachten
zijn er daardoor opgespoord en
verooordeeld? We weten het niet."
Zowel Prins als Jacobs meent dat
voor de vingerafdrukken de over
heid nodeloos heeft gekozen voor
een vergaande registratie. „Bij bio-
metrische gegevens kun je kiezen
tussen identificatie - waarbij je
door alle gegevens aan elkaar te
koppelen iemand identificeert - of
voor verificatie. Daarbij wordt ter
plekke gecheckt of de gegevens in
het paspoort kloppen bij die van
de houder. Daarvoor is geen data
bank nodig en dat is in dit geval
voldoende", zegt lacobs. De be
langrijkste reden voor de vingeraf
drukkenchip is namelijk het tegen
gaan van misbruik van gestolen of
'geleende' paspoorten.
Het gebruik van een ander sys
teem dan identificatie, geeft bij op
sporing van misdrijven de politie
meer werk, geeft Prins toe. „Maar
het is goed mogelijk en de recht
staat mag ook moeite kosten."
Europa wil dat alle
reizenden een paspoort
bij zich hebben.
DEN HAAG - Staatssecretaris Ank
Bijleveld van Binnenlandse Zaken
gaat kijken of het paspoort voor
kinderen goedkoper kan. Door
een nieuwe Europese regel moe
ten alle Nederlanders (ook baby's
en kinderen) die naar het buiten
land willen reizen binnenkort zelf
een paspoort hebben. CDA'er Ray
mond Knops wil niet dat gezin
nen met kinderen op kosten wor
den gejaagd.
Het kinderpaspoort wordt ingezet
in de strijd tegen kinderhandel.
Als ieder kind een eigen paspoort
heeft, kunnen zij minder makke
lijk over landsgrenzen worden ge
smokkeld, zo redeneert het Euro
pees Parlement. Nu kunnen kinde
ren tot zestien jaar nog worden bij
geschreven op het paspoort van
hun ouders. Dat kost zo'n negen
euro. Een nieuw paspoort kost
rond de vijftig euro. CDA-Kamer-
lid Knops vindt dat onacceptabel.
„Dat gaat gezinnen met veel kinde
ren veel geld kosten." Hij diende
gisteren, tijdens het debat over de
wijziging van de Paspoortwet, een
motie in waarin hij staatssecretaris
Bijleveld vraagt maatregelen te ne
men. Het paspoort van mensen
zonder kinderen duurder maken,
ziet Knops als 'één van de moge
lijkheden'. Op die manier zouden
zij kunnen meebetalen aan pas
poorten voor kinderen. D66-leider
Alexander Pechtold heeft daar
geen goed woord voor over.
„Alleenstaanden, ouderen en men
sen zonder kinderen moeten niet
opdraaien voor de kosten van ge
zinnen met kinderen."
Europa wil dat iedereen die naar
het buitenland gaat een pas
poort heeft. Staatssecretaris Bijle
veld wil het nieuwe paspoort
voor kinderen goedkoper maken.
PvdA-Kamerlid Pierre Heijnen
roept ouders op om hun kinderen
nog voor de invoering van de nieu
we regel bij te laten schrijven op
hun eigen paspoort. Die blijven
geldig. Zo kunnen zij de extra kos
ten nog even uitstellen, aldus Heij
nen.
Bijleveld gaat zich inspannen om
de kosten voor het kinderpaspoort
zo laag mogelijk houden. Hoe ze
dat gaat doen, moet ze nog overleg
gen met haar collega-bewindsper
sonen in het kabinet. „Het pas
poort zou voor kinderen goedko
per kunnen worden." Ook is het
mogelijk dat het Rijk het eerste
paspoort voor een kind gratis ver
strekt. Die regeling zou dan in
plaats van de gratis identiteitskaart
komen, die het Rijk nu eenmalig
aan een vêertienjarige verstrekt.
Omdat het paspoort voor kinde
ren wordt opgelegd door Europa,
wordt het niet vermeld in de nieu
we Paspoortwet.
De identificatie per vingerafdruk
maakt het mogelijk om bij een wil
lekeurige gemeente een nieuw pas
poort aan te vragen. Zo hoopt de
staatssecretaris dat gemeenten het
paspoort zo goedkoop mogelijk
gaan produceren.
Het eerste paspoort met biometri-
sche kenmerken moet op 1 juli
van dit jaar worden uitgegeven.
