t Is mooi geweest, zegt Sjaak
Koud ee, zonder jas
26 Dinsdag 13 januari 2009 PZC
door Ondine van der Vleuten
Laat alle winden waaien
Laat alle molens draaien
Laat alle wateren vloeien
Laat elk zich met zijn zaak bemoeien.
Het rijmpje staat op een balk in ko
renmolen De Lelie in Koudekerke
en prijkt op de openingspagina van
het boek 't Is Mooi Geweest. Volks
krant-journaliste Wil Thijssen reisde heel
het land door voor deze verzameling ge
schreven portretten van uitstervende be
roepen.
Ze nam er ruim de tijd voor en liep ver
schillende dagen of diensten mee, om één
dag uit hun (beroepsleven te beschrijven.
Thijssen kwam ook naar Zeeland, om een
molenaar te interviewen. Dat werd de Bras
sersmolen in Biggekerke, waar vader en
zoon Brasser 'van de wind leven'. Ze staat
er met haar neus bovenop als de mannen
aan het werk zijn. Niets ontgaat haar als de
mannen hun werk doen: '...het kraken van
het houtwerk, het schuren van de molen
stenen, het tikken van de draaiende ko-
Gezocht: volhouders
Kent u nog Zeeuwen die hun brood ver
dienen met een uitstervend beroep?
Dijkwerkers, melkboeren, ambulante
handelaren, de scharensliep en de petro-
lieman, de coupeuse en de dienstbode -
bestaan ze nog?
Laat het ons weten:
lezersredacteur@pzc.nl
of postbus 91, 4330 AB Middelburg
ningsspil tegen de houten schuddebakken
.vol rammelend graan.'
't Is Mooi Geweest leest door al die tot de
verbeelding sprekende details en door de
mooie fotografie als een documentaire.
Een van het type Het is een schone dag ge
weest, waarin regisseur Jos de Putter het
laatste oogstjaar filmde op de boerderij
van zijn ouders in Zeeuws-Vlaanderen,
aan de vooravond van de sluiting van het
bedrijf.
'Een grote haas rent door de wei, in de verte
klinkt het gerommel van naderend onweer.
De lucht kleurt donker, 't Is mooi geweest,
zegt Sjaak.'
(uit: De Molenaar)
Wil Thijssen verdiepte zich in het werk
van de barometerbouwer, de rietsnijder,
de koster en de textiélagent. Ook een vuur
torenwachter, paardenslager, parlevinker,
sigarenmaker, tolbrugwachter, een klom
penmaker en de laatste beroepsimker van
Nederland werden met een bezoek ver
eerd. Ook tekende zij op hoe een ansjovis-
ser zijn brood verdient. Daar komt dan
Zeeland weer terug, want ansjovisser Cor-
né van Dort woont weliswaar in Bergen
op Zoom, maar zijn sloep vaart vanuit Tho-
len de Oesterdam door, via de Bergsediep-
sluis de Oosterschelde op. En daar wacht
dan de platbodem waarmee Corné en zijn
vader Cor naar het Verdronken Land van
Reimerswaal varen, om te vissen op de
scholen ansjovis die daar zes weken per
jaar hun kuit verschieten.
't Is Mooi Geweest. Uitstervende beroepen.
Door Wil Thijssen, uitgeverij Atlas, Amsterdam.
Gebonden uitgave, 350 pagina's, 29,95 euro.
ISBN 978-90-450-1349-7
De molenaarsfamilie Brasser uit Biggekerke. foto Ruben Oreel Ansjovisser Corné van Dort uit Bergen op Zoom. foto Tjitske Sluis
<3 V.
door Rinus Willemsen
Tegenwoordig zitten d'r nie zó vee mêêr
op de bóót, van die joengers en meisses
uut Bresjes. De mêêste gaon toch tegen
woordig nao 't Zwin in Öósburg. 'n Paor
jaor geleejen zaoten d'r nog a wat Bressiaonders
in Vlissiengen op de middelbaore schoole. Mao
da's de leste jaoren veranderd.
„A je hie nao de zeumer in Vlissiengen nao 't
schoole gaot, dan wil ik toch wel 's weten 'oe dat
zit mee de bóótkosten", zegt een moeder tegen
d'r dochtertje als we in Vlissiengen op de bóót
staon te wachten. „Wan as de bus nao Öósburg
vergoed wór en de bóót ni, dan gaon me dao
nog 's goed over praoten as de Cito is gewist." 't
Is net nao nieuwjaor en dan staon d'r ni vee pas
sagiers te wachten in Vlissiengen. Meschiens 'n
man of tiene, dan is 't op. Het frietkraom is ge
sloten. „lao, die binnen altied gesloten toet 'alf
jannewaorie", hoor ik moeder in d'r Bressiaons
dialect zeggen. „Die nemen 't 'r nog even van."
Het wachten duurt langer dan andefs, vandaar
dat het meisje begint te zeuren, dat er eigenlijk
toch niks te zien is.
En niks te kóópen. 't Is 'iere eigenlijk best wè
saoi 'óór", zegt ze tegen d'r moeder. „En nie lek
ker. Wa staoje noe 'iere te doen? 'n Bitje kouw-
blekken." Ze begint wat op en neer te lóópen. 't
Inderdaod, wèrm is anders, 'n Paor mêêuwen zit
ten verdwaosd op een paole wa roond te kieken.
Ook vo die béésten is t'r ni vee te doen. Anders
was t'r nog wa friet dat op straote viel. Wan da
moe gezeid wórren: A je dao friet kocht, dan
kreeg j'r ni 'n klein bitje. Je bakje was vol, eigen
lijk boorndevol en dan vielen d'r altied wel 'n
paor af En nog vo da je 't in de gaoten ao,
kwaom één van die brutaole mêêuwen en dan
pikkende die veugel da frietje op en vloog d'r
mee weg.
En altied was t'r wel ene die d'r achteran vloog,
'n Bitje vèder wier tie dan angevallen en dan be
gonnen ze vechten. En de brutaolste won.
'Oevee kêêren 'èn 'k daor a ni op zitten kieken.
Wel 'onderd kêêr. „Alli, schiet op, dao komt de
bóót", zegt het meissen, binst a ze de d'r 'óófd
schudt en d'r blond 'aor nog 's op een stèèrtje
doet. 't 'Öör, tied, 'k bin 't zó beug as gespogen
spek."
Moeder zegt niks, rftaor as me bie d'ekkens kom
men, 'óór ik ze nog zeggen: „Dienk t'r maor 's
goed over nao." Wat 't kind d'r op zei, kon 'k nie
verstaon, mao moeder zei, dat ze d'r toch nog 's
over zou praoten in februari, op de nieuwe
schoole.
Toen 'k gistermorgen de bóót opgieng, zat 'r wee
zö'n groepje van die Bressiaonders op. Zo van 'n
jaor of dèrtiene, vêêrtiene.
Best aordige kèreltjes 'óór. lao, ze maoken nog a
wa lawaoi, ee. Mao dao wén je an in de lóóp van
't schooljaor.
Êèn vintje stoeng vanaf september toet decem
ber alsmao te rienkelen mee z'n fietsbelle. En
nie zó'n bitje ook. Jao, je kan d'r wa van zeggen,
mao me binnen ook joenk gewist ee? „Judder
binnen mao kuufels ee?" zeien d'ouwe ménsen
vroeger en ze 'aolden udder schouwers 's op.
Mao den dezen bleef mao bellen, net as vroeger
die bóóten in de mist. Eind december is 't
opg'ouwen. 'n Oudere Bressiaonder eit 'm 's toe
gesproken.
En nie zo zachtjes ook!
Toen ik'da vintje van dien belle gistermorgen 'n
èndje van 't station de weg zag oversteken, rits
ende diez'n jas open en gooiende die in de
lucht, binst a tie kufelachtig nao me riep: „Koud
ee, zonder jas?" Dan stak tie nog 's z'n 'and op
en 'k dachten bie m'n eigen: „Die zit nog in z'n
aopejaoren, da gao wel over."
