'Naar gezochten kijken
is toch een vorm
van lekker griezelen'
1 O Donderdag 8 januari 2009 PZC
Zestien miljoen spc
De ogen en oren van heel Nederland. Daar wil de politie
natuurlijk graag gebruik van maken bij het opsporen van
criminelen. Internet is een ideaal medium om die
'burgerpolitie' te activeren. Maar foto's en filmpjes van
verdachten of veroordeelden op een website zetten kan
niet zomaar. Het moet geen heksenjacht worden.
door Miriam van den Brand en Joep Trommelen
illustratie Jos Diender foto HH
e Amsterdam
se politiewebsi-
te veroordeel-
dengezocht.nl
was pas een
paar uur te be
kijken toen de
eerste tip al tot resultaat leidde. De
politie pakte een man op die nog
negentig dagen de cel in moest,
luidde het trotse bericht uit Am
sterdam. Gisteren meldde de poli
tie nóg een aanhouding.
De politie zet steeds vaker nieuwe
media in om boeven te vangen.
Sms-jes, internet, het kan helpen.
Vooral het gebruik van dat laatste
medium levert discussie op. Want
fouten zijn zo gemaakt en is zo'n
opsporingssite geen schandpaal?
Criminologe Judith van Erp van
de Erasmus Universiteit in Rotter
dam ziet geen onoverkoombare be
zwaren tegen de nieuwe Amster
damse site. „Er zijn in Nederland
meer opsporingssites, zowel van
de politie als privaat. Deze nieuwe
onderscheidt zich door de zorgvul
digheid. Ik zie weinig bezwaren,
want het opsporingsbelang staat
er voorop en het gaat om al veroor
deelde, zware criminelen."
Volgens haar is er bij het publiek
volop belangstelling voor misdaad
en criminaliteit. „Naar gezoChten
kijken is toch een vorm van lekker
griezelen."
Van Erp heeft meer moeite met de
website van het bekende tv-pro-
gramma Opsporing Verzocht. Daar
staan ook verdachten op.
„Als die uiteindelijk niet veroor
deeld worden of als er later ver
zachtende omstandigheden blij
ken mee te spelen, zijn deze men
sen al wel maatschappelijk veroor
deeld. Je moet altijd het belang
van de opsporing tegen dat van de
privacy afwegen. Een jongere die
een winkeldiefstal heeft gepleegd
op internet zetten, gaat weer een
stap verder en mag ook niet vol
gens de richtlijnen van justitie,"
zegt Van Erp.
Ook privacydeskundige Geert
Munnichs yan het Rathenau Insti
tuut is positief kritisch. „Er moet
duidelijkheid zijn over de voor
waarden. Voor welke doeleinden
dient een site? Als mensen een ge
vaar voor de samenleving zijn, heb
ik daar niet zoveel problemen
mee. Dat wordt anders als het om
een tasjesdief gaat. Waar ligt de
grens? De Amsterdamse hoofd
commissaris Weiten wil het aantal
van 42 veroordeelden dat nu ge
noemd wordt uitbreiden. Er lopen
in Amsterdam 1.700 veroordeelden
rond, zegt hij ook. Dat maakt me
bezorgd. Hoe ver wil hij gaan?"
Van Erp vindt het een pre dat de
Amsterdamse site niet vermeldt
voor welke delicten mensen zijn
veroordeeld. „Dat is niet relevant
voor de opsporing. Op boevenvan-
gen.nl staan verdachten in catego
rieën ingedeeld: inbrekers, winkel
dieven, zakkenrollers, enzovoort.
Daar heb ik wel moeite mee."
Onno Vos van Bonovox Produc
ties, het bedrijf achter boevenvan-
gen.nl, zegt heel zorgvuldig te zijn.
„Er zijn alleen opsporingsberich
ten te vinden zijn die door justitie
zijn 'goedgekeurd'. We plaatsen
geen foto van een inbreker die
door particulieren is gemaakt. Het
is een startpagina, waarop berich
ten van onder meer politiekorp-
sen worden verzameld. En die zijn
met justitie afgekaart."
De site ging eind november de
lucht in. Er zijn nu 3.000 bezoe
kers per dag. Volgens Vos heeft
zijn site al tips opgeleverd.
Criminologe Van Erp: „Burgers we
ten veel over criminaliteit, maar
melden dat vaak niet omdat ze
denken dat hun informatie toch al
bekend is bij de politie of dat ande
ren dat al wel gedaan zullen heb
ben. Zulke websites kunnen hen
er op attent maken dat ze wel dege
lijk bruikbare informatie voor de
politie hebben."
Het politiekorps Holland-Midden
probeert een nieuwe groep tipge
vers aan te boren door filmpjessite
YouTube in te zetten. Renate den
Elzen, medewerkster nieuwe me
dia van het korps: „We weten dat
OpsporingVerzocht werkt, we we
ten dat een bericht in De Telegraaf
werkt. Maar daarmee bereik je
toch niet de jonge mensen. Terwijl
de daders vaak jong zijn. Via inter
net lukt dat beter."
Het eerste filmpje had gelijk suc
ces. Binnen twee weken werd een
overvaller gepakt die gezocht werd
voor een overval op een tanksta
tion in Leiden. Sinds november
staat het tweede filmpje online.
Onder de titel Gesnapt! wordt kij
kers gevraagd of ze twee inbrekers
in Gouda herkennen.
Volgens Munnichs liggen bij de op
sporingssites fouten wel op de
loer. „Er kan zomaar een verkeer
de foto bij een veroordeelde wor
den geplaatst, dat gebeurt." Websi
tes moeten ook duidelijk melden
welke regels gehanteerd worden.
Alleen dan kan er een publieke dis
cussie ontstaan die volgens hem
'sowieso noodzakelijk'* is.
Er zijn wel regels,
de Aanwijzing Opsporingsbericht
geving van het Openbaar Ministe
rie (OM), maar die zijn verouderd,
zegt Elke Kool, beleidsmedewer
ker opsporingsberichtgeving. „Er
staat wel iets in over internet,
maar niet veel. Dat moet echt aan
gepast worden." Het OM gaat zelf
ook mee met de-trend en komt
binnenkort met een eigen
'most-wanted'-site.
Munnichs wil plaatsing van ie
mand op internet onderdeel van
de strafmaat laten zijn. Zo van:
als u uw straf niet uitzit, komt u
op internet. Want plaatsing op in
ternet is natuurlijk een extra
straf"
Van Erp zag laatst al iemand die
een via marktplaats.nl gekochte
fiets niet had betaald, pontificaal
op YouTube staan. „Burgers en
ook winkeliers zijn niet zo terug
houdend. Er zijn al sites waar men
sen iemand als oplichter kunnen
aangeven. De politie zal zulke ont
wikkelingen willen volgen. Daar
om is het van belang dat de over
heid voor waarborgen gaat zorgen
om misstanden te voorkomen."
O Reageren?
nieuwsredactie@wegener.nl
