Bankroet en verdeeld
Tot 2012 kan Rusland elke winter dit spel spelen'
Cyril Widdershoven, energiedeskundige
OEZBEKISTAN
Q gastoevoer gedeel-
telijk afgesloten
PZC Woensdag 7 januari 2009 9
Infographic: Anke Arts, Chantal van Wessel, ANP, Graphic News
Bron: UE, Gazprom et oil Gas Review/foto: EPA, KINA
Oekraïne moet van Rusland de 'gewone' Westerse prijs voor gas
gaan betalen.
door Carel Coseling
Het Russische staatsgasbedrijf Gazprom en
het Oekraïnse Naftogaz konden eind 2008
geen akkoord bereiken oVer de door Oekraïne
in 2009 te betalen prijs voor Russsisch gas.
Gazprom wilde die prijs van 120,50 euro per
duizend kubieke meter gas verhogen naar
167,82 euro. Naftogaz wilde niet verder gaan
dan 134,93 euro. Bovendien eiste Gazprom dat
Naftogaz een schuld van 1,4 miljard euro voor
1 januari betaalde. Naftogaz weigerde dat. Op
last van de Oekraïnse president Viktor Joesjtsj-
enko brak Naftogaz de onderhandelingen met
Gazprom op 31 december af Gazprom draai
de als reactie daarop op 1 januari de gaskraan
voor Oekraïne dicht.
Door Oekraïne lopen vier gasleidingen die de
verbinding vormen tussen Rusland en de rest
van Europa. Via die leidingen krijgen Polen,
Slowakije, Tsjechië, Oostenrijk, Kroatië, Duits
land, Italië, Hongarije, Roemenië en Bulgarije
gas. Door diezelfde leidingen levert Rusland
ook gas aan Oekraïne. Als Rusland de gastoe
voer voor Oekraïne beperkt maar dat land ge
woon gas uit de leidingen blijft halen, krijgt
de rest van Europa minder. Dat gebeurde afge
lopen zaterdag en gisteren opnieuw.
Oekraïne verkeert in een politieke crises om
dat president Joesjtsjenko en premier Joelia Ti-
mosjenko al een jaar lang alleen maar ruzie
maken. Bovendien is het land feitelijk bank
roet. Het overleeft door een krediet van het In
ternationaal Monetair Fonds (IMF) van elf
miljard euro.
Die zijn er. Daarin staat niet alleen de hoeveel
heid gas die Oekraïne krijgt, maar ook dat de
prijs jaarlijks stapsgewijs omhoog gaat tot het
niveau van de 'normale' West-Europese prijs
is bereikt. Naftogaz heeft zich ook verplicht
Russisch gas door te voeren naar de rest van
Europa. Voor die doorvoer krijgt het bedrijf
een vergoeding van Gazprom. Overigens
heeft een rechtbank in Kiev maandag het con
tract over die vergoeding nietig verklaard. Dat
gebeurde opvallend genoeg op verzoek van de
minister van Energie.
Naftogaz, gesteund door de president van
Oekraïne, drijft het conflict bewust op de
spits. Door gas af te tappen en de rest van Eu
ropa met het probleem op te zadelen hoopt
Kiev op sympathie en hulp van de Europese
Unie en op een terechtwijzing van Rusland.
Olie en gaswinning in het plaatsje Novyj Oerengoj, Rusland.
Gasreserves
Drie landen hebben ruim 60% van de gasreserves in handen:
(in triljard kubieke meter)
Saoedi-Arabië: 7,2
Verenigde Arabische Emiraten: 6
Verenigde Staten: 5,9
Nigeria: 5,2
Venezuela: 4,7
Algerije: 4,5
Irak: 3,2
pijpleiding tussen Rusland en West-Europa via de Baltische
Zee. Ook zijn er plannen voor een zuidelijke pijpleiding
over de bodem van de Zwarte Zee. 'Lastige' landen worden
daarmee omzeild. „Maar daarmee krijgt Rusland meer direc
te invloed op West-Europa", zegt Widdershoven. Hij vindt
dat Europa zich veel te veel focust op Rusland. Hij pleit
voor gasimport uit landen als Iran, Algerije en Nigeria. „Die
hebben ook niet allemaal frisse regimes, maar hun impact
is kleiner dan die van Rusland. Olie, gas en democratie
gaan nou eenmaal slecht samen."
Van de Linde vindt niet dat het Westen Rusland moet om
zeilen. „Dat zal niet eens lukken. Rusland is een grote en re
latief goedkope bron van gas. Vloeibaar gas importeren uit
bijvoorbeeld Qatar is duurder voor landen die relatief ver
van de bron liggen en dichter bij Rusland. Maar Europa
moet wel meer inzetten op nieuwe leidingen, ook uit Alge
rije, zodat er meerdere routes en leveranciers ontstaan." Dat
is handig in tijden van conflicten, maar ook bij technische
mankementen.
Tijdens eerdere gasconflicten in het oosten hebben de
EU-lidstaten afgesproken elkaar te helpen in tijden van
energienood. Verder dan plannen zijn die goede voorne
mens nog niet gekomen. Het ligt daarom niet voor de hand
dat Nederland de Zuid-Europese landen die nu getroffen
worden door het Russisch-Oekraïënse conflict van gas zal
voorzien. „Die vraag verwachten wij niet. We hebben geen
contracten met die landen", zegt een woordvoerder van
Gasterra.
Gaspijpleidingen vlakbij het plaatsje Bojarka in de buurt van Kiev,
Oekraïne.
Rusland: 47,5
Overige landen:
38,3
