- De bitterheid van het Molukse kamp
Studio Sanérie
Koert Davidse maakte
documentaire over
incident Westkapelle.
1
■iM Figuurcorrectie- en afslankcenter
6RATIS
OPEN DOEbAG
h
door Rolf Bosboom
J WESTKAPELLE - Frits Sahertian was
nog maar een jongetje van zes
Tv toen hij getuige was van het schiet-
-•/ incident in het Molukse kamp in
Westkapelle, in 1956. De gebeurte
nissen hebben zijn verdere leven
bepaald, getekend, zo blijkt uit de
documentaire Zijn verloren land,
die Koert Davidse'over hem heeft
gemaakt. De film is morgenavond
te zien bij Omroep Zeeland.
Sahertian is 'het individu dat de ge
il schiedenis een gezicht geeft', zoals
de ondertitel van de documentaire
aangeeft. In dit geval is die geschie
denis de 'Molukse kwestie'. Na de
onafhankelijkheid van Indonesië
in 1949 werden de Molukse solda
ten van het Koninklijk Neder
lands-Indisch Leger gezien als
bondgenoten van Nederland. Daar-
'Alles was gebaseerd op
geweld. Als ik een uniform
zie, dan maakt me dat blind'
door belandden zij met hun gezin
nen - in totaal zo'n 12.000 mensen
- voor 'tijdelijk verblijf in Neder
land en werden ondergebracht in
voormalige woonoorden en con-
I centratiekampen.
Het gezin Sahertian kwam eerst in
Vught terecht en werd later overge
bracht naar het Ambonezenkamp
Westkapelle. De problemen ont
stonden nadat de Nederlandse re
gering bepaalde dat de bewoners
voortaan in hun eigen onderhoud
moesten voorzien. Als protest gin
gen de Molukkers proletarisch win
kelen in het dorp ('Stuur de reke
ning maar naar Samkalden'). Het
gevolg was dat het kamp werd afge
sloten en streng bewaakt.
De gespannen situatie escaleerde
in een incident, waarbij de politie
schoot op de bewoners, waarbij ge
wonden vielen. Alle mannen in
het kamp belandden voor enkele
maanden in de gevangenis. De
vrouwen en kinderen bleven al
leen achter.
Het was Leo Hannewijk van Film
by the Sea die de in Goes geboren
Koert Davidse enkele jaren gele
den wees op de gebeurtenissen.
„Volgens hem zat er een goed ver
haal in", zegt Davidse. „Via-via
ben ik in contact gekomen met
Frits Sahertian. Wat ik zo fascine
rend vond is dat hij het als kind al
lemaal heeft gezien en daarover
kan vertellen. Aan de hand van
zijn leven kun je het verhaal over
de Molukse geschiedenis in Neder
land weergeven. Veel mensen den
ken dat die begint in de jaren ze
ventig, maar het was al lang daar
voor. Dat hele verhaal zit mooi in
Frits' leven besloten."
Sahertian vertelt in de documen
taire over zijn vader ('militair sol
daat zijn was alles voor hem') en
diens frustraties. „Die reageerde
hij op mij af. De opgekropte agres
sie heeft hij nooit kunnen uiten.
Ik heb de bitterheid van mijn va
der meegenomen. Dat heeft me ge
vormd. Jaren liep ik rond met haat
naar de Nederlanders."
Hij raakte herhaaldelijk betrokken
bij rellen. „Alles in mijn leven was
gebaseerd op geweld. Als ik een
uniform zie, dan maakt me dat
blind." Eind augustus 1970 was hij
Frits Sahertian en - de inmiddels overleden
oud-burgemeester Tydeman bij het voormalige kamp in Westkapelle.
een van de 33 bezetters van de
dienstwoning van de Indonesische
ambassadeur in Wassenaar. Daar
bij kwam een agent om het leven.
Zijn vader, zo zegt hij, was verdrie
tig maar ook trots. „Omdat ik de
RMS-strijd oppakte. Waarmee hij
is begonnen, heb ik doorgezet." Sa
hertian heeft in totaal acht jaar in
de gevangenis gezeten wegens ge
welddadigheden.
In Zijn verloren land komt, behalve
enkele inwoners van Westkapelle,
ook Meinard Tydeman aan het
woord. Hij was in 1956 burgemees
ter van Westkapelle en bagatelli
seert de gebeurtenissen van toen.
Volgens hem viel er slechts één ge
wonde. „Hij had niks. ]a, een oog
verloren, dat wel." Het leidt tot
een prachtige confrontatie in het
vroegere kamp, waar Sahertian
probeert duidelijk te maken hoe
zeer het incident zijn verdere le
ven heeft bepaald. Tydeman - ver
in de negentig - wil op zijn beurt
de kwestie niet al te zeer oprake
len. „Het hoort bij de geschiede
nis. Het is wel pijnlijk, maar het
haalt niets meer uit." Over het ge
weld dat Sahertian later pleegde,
zegt hij: „Ik kan het niet billijken,
maar wel begrijpen."
De oud-burgemeester, die enkele
weken geleden is overleden, geeft
wel aan dat veel leed te voorko
men was geweest als de Neder
landse regering de Molukse kwes
tie meteen goed had aangepakt.
„Dat is wel de tragiek van deze ge
schiedenis", vindt ook Koert Da
vidse. „Het is niet echt opgelost.
De overheid heeft later wel wat po
gingen gedaan, maar de pijn is
nooit goed weggenomen."
'Zijn verloren land' wordt morgen
avond vanaf 18.00 uur uitgezonden
door Omroep Zeeland.
ACENOA
OP PAD
ZATERDAG 3 JANUARI
p Salsa
Nieuwjaarsparty.
Oost-Souburg, café Karolingenburcht,
22.00 uur.
p Circus
Het Groot Kerstcircus Zeeland.
Vlissingen, tent Scheldestraat, 13.00 en
16.15 uur;
p Kraaijertwandeltocht
Wandeling en hardloopwedstrijd in en
rond Nieuwdorp.
Nieuwdorp, sportkantine Prinses Mar
grietstraat, 13.30 en 14.30 uur
FiLM
BERGEN OP ZOOM
Cinem'actueel, Oorlogswinter: za en zo
12.45 en 21.15 uur; Niko en de vliegen
de brigade: za en zo 14.45 uur; Quantum
of solace: za en zo 18.45 uur; Yes Man:
za 21.15 uur; Madagascar 2 (nl) za en zo
12.45, 14.30 en 16.15 uur; Madagascar 2
(ov) za en zo 19.00 uur; Australia: za en
zo 16.00 en 20.45 uur; Piet Piraat en het
zwaard van Zilvertand: za en zo 12.45 en
16.15 uur; Bedtime stories: za en zo
12.45 en 14.15 uur; Wit licht: za en zo
21.15 uur; High School Musical 3: za en
zo 14.30, 16.30 en 18.45 uur; The day
the earth stood still: za en zo 18.45 uur,
zo ook om 21.15 uur;
GOES
Merral, Escape 2 Africa (nl): za en zo
12.00,14.00 en 16.00 uur; Escape 2 Afri
ca (ov): zo 181.45 uur; Niko en de vliegen
de brigade: za en zo 13.30 en 15.30 uur;
Piet Piraat het zwaard van Zilvertand:
za en zo 12.45 en 14.30 uur; Australia: za
en zo 18.30 en 21.30 uur; High School
Musical 3: za en zo 13.30 en 15.45 uur;
Quantum of Solace: za 18.45 uur, zo
ZONDAG 4 JANUARI
p Vogelbeurs
Nieuwjaarsbeurs Sluiskilse Vogelvrienden.
Sluiskil, Meulengat, 10-12.30 uur.
p Otto de Kat
Lezing door schrijver Otto de Kat.
Middelburg, De Drukkerij, 15-16 uur
p Circus
Het Groot Kerstcircus Zeeland.
Vlissingen, tent Scheldestraat, 14.00;
p Strandjutten
Op pad met de strandjutter van Terra Ma-
ris, Oostkapelle, 12.30-14.30 uur
MUZIEK
ZATERDAG 3 JANUARI
21.15 uur; Oorlogswinter: za en zo 16.15
en 19.00 uur; The day the earth stood
still: za en zo 21.15 uur; Wit licht: za en
zo 19.30 en 22.00 uur; Yes Man: za
21.15 uur;
MIDDELBURG
Schuttershof, YoungOHeart: za 19.30
üur; Un Secret: za 22.00 uur; Brideshead
Revisited: zo 20.00 uur;
TERNEUZEN
View, Piet Piraat: za en zo 13.15 uur; Ni
ko en de vliegende brigade: za en zo
14.00 en 16.00 uur; Madagascar 2 (nl):
za en zo 13.30 en 15.45 uur; Madagascar
2 (ov): za 18.15 uur, zo 18.45 uur; Ana-
bus: za en zo 13.45 uur; Australia: za
15.15 en 21.00 uur, zo zo 16.15 en
20.00 uur; High School Musical 3: za
16.15 en 19.15 uur, zo 16.15 en 18.45
uur; Twilight: za en zo 18.30 uur; Wit
licht: za 19.00 en 21.30-uur, zo 20.45
uur; The day the earth stood still: za
20.00 uur, zo 21.00 uur; Quantum of
Solace: za 22.00 uur, zo 21.00 uur; Yes
Man: za 22.00 uur;
p Nieuwjaarsparty
Bad Hair Day speelt werk van Anouk.
Zierikzee, Brogum, 21.30 uur.
p Dwarsfluitiste
Nieuwjaarsconcert dwarsfluitiste Danielle
van Laar met musicus Peter Wildeman.
Kapelle, hervormde kerk, 19.45 uur
p Deo Volente
Nederlandstalige poëziepop.
Middelburg, De Drukkery, 15.00 uur
p Big Chief Sugar
Vlissingse bluesband.
Axel, The Rattlesnakes, 21 uur
ZONDAG 4 JANUARI
p Nieuwjaarsconcert
VLISSINGEN
CineCity, Australia: za en zo 10.30,
16.00 en 20.00 uur; Bedtime stories: za
en zo 10.45, 12.45, 14.45, 16.45 en
19.00 uur; Bride Flight: za en zo 14.00
uur; High School Musical 3: za en zo
10.30, 12.30 en 14.45 uur; Madagascar 2
(nl): za en zo 11.00,13.45 en 16.15 uur;
Madagascar 2 (ov): za en zo 19.00 uur;
Niko en de vliegende brigade: za en zo
10.45,12.30,14.15 en 18.00 uur;.Oor
logswinter: 10.45, 13.00,15.15, 17.30,
19.45 en 22.00 uur; Piet Pieraat en het
zwaard van Zilvertand: za en zo 10.45,
12.30 en 14.15 uur; Quantum of Solace:
za 16.30, 21.00 en 23.15 uur, zo 16.30
en 21.00 uur; The day the earth stood
still: za en zo 16.00,19.30 en 22.00 uur;
Twilight: za en zo 19.30 uur; Wit licht: za
en zo 16.45, 19.15 en 22.00 uur;
Anywhere but home: za en zo 22.00 uur;
Changeling: za en zo 21.30 uur; Saw V:
za 23.30 uur;
ZIERIKZEE
FiZi, Bride Flight: za 20.30 uur, zo 14.00
uur.
Muziekvereniging Euterpe.
Heinkenszand, De Stenge, 15.00 uur
Tango
Nieuwjaars-tangoconcert.
Oost-Souburg, De Zwaan, 16.00-21.00
uur.
p Kings of Cool
Concert met blues, jazz en soul.
Brouwershaven, Tonnenmagazijn, 16 uur
p Rocksessions
Optreden van De Band met gastzanger.
Middelburg, 't Schuttershof, 17.00 uur
THEATER
ZATERDAG 3 JANUARI
p Zeeuwse Komedie
Jeugdvoorstelling Wind.
Vlissingen, Theater Vestzak 99,15.30 en
19.00 uur
p Op hoop van zegen
Musical gebaseerd op de toneelklassiek-
kervan Herman Heijermans.
Terneuzen, Scheldetheater, 20.00 uur.
p Scrooge Marley
Kerstmusical.
Middelburg, Spiegeltheater, 20.00 uur.
ZONDAG 4 JANUARI
p Scrooge Marley
Kerstmusical.
Middelburg, Spiegeltheater, 14.30 uur.
EXPOSITIES
ZONDAG 4 JANUARI
p Nieuw Holland
Een filmproject van Emmely van Mierlo
en Jos Meijers.
Deze expositie wordt zondag 4 januari
om 15.00 uur officieel geopend.
Haamstede, De Bewaerschole, wo t/m zo
14.00-17.00 uur (t/m 7/2);
meer agendanieuws op www.pzc.nl
Dames, Slank en Gezond het nieuwe jaar in!
10-01-2009
Kennis maken met onze methode? Als u het digekt wilt
ervaren dan graag sokken, t-shirt, sportbroek (lang) en
een gastendoekje meenemen
bent van harte welkom op zat. 10 januari 2009
vanaf 10.30u. t/m 14.30u.
Bent u enthousiast geworden, dan kunt zich in laten
schrijven voor een gratis en vrijblijvende figuuranalyse
Fort de Haakweg 15A
Vrouwenpolder
Tel. 0118-594098 www.gtudiosqnerie,n|
