Robuust pianospel en veel vuurwerk
Verbluft, ontroerd en vermaakt door een
krankzinnigedocumentaire
PZC Jaarboek 2008
Talentenjacht
tien rockbands
PZC Maandag 29 december 2008 19
NADER BESCHOUWD
door Willem Nijssen
Medea. Hamlet. Nora (die van Het
poppenhuis): Allemaal helden
van het toneel, die iets gemeen
hebben. Namelijk dat ze waanzinnig wa
ren of werden. En het lijftje is niet com
pleet. Koning Lear en arme luis Poprisj-
tsjin Dagboek van een gek) en nog vele
anderen mogen er ook op. Waanzin fasci
neert kennelijk. Soms uit angst, soms uit
herkenning. Óp het witte doek ook. Psy
cho, The Shining, One Flew Over the
Cuckoo's Nest, A Beautiful Mind. Allemaal
grote films waarin de hoofdpersoon psy
chisch ziek is of dat etiket opgeplakt
krijgt.
Pe scheidslijn tussen gek of normaal is
dun. Dat probeerde het Werktheater in
de jaren van de antipsychiatrie aan te to
nen in de spraakmakende voorstelling
Toestanden (1976). En dat vóel je nog al
tijd als je rondloopt in het Guislainmu-
seum in Gent. Het is gehuisvest in de
I9e-eeuwse gebouwen van wat toen een
gesticht of een gekkenhuis werd ge
noemd. Weggestopt op een vergeten plek
je van Gent. Naargeestig plekje als het*
niet ook sprookjesachtig was. Met zalen
die vertellen over de geschiedenis van de
psychiatrie. Waar je je vooral kunt verba
zen. Met een vaste collectie 'outsider-
kunst', kunst gemaakt in de marge. Of
duidelijker gezegd: kunst van op die
scheidslijn. Waar je soms stil van wordt,
soms heerlijk om moet schateren.
Daarnaast zijn er tijdelijke tentoonstellin
gen. Op dit moment is dat Het Spel van
de Waanzin. Een tentoonstelling die de
ondertitel 'over gekte in film en theater'
meekreeg. Je krijgt er affiches te zien, film
fragmenten (ook van documentaires) en
registraties van toneelvoorstellingen. Zo
als van het bovengenoemde Toestanden.
Maar opnieuw, verspreid over heel de the
matisch geordende tentoonstelling, veel
schilderkunst, hedendaags en klassiek,
aanvaard of outsider. Met prachtig werk
van de relatief onbekende (en tamelijk
normale) Goran Djurovic en verbluffend
werk van de (toch wel verknipte) Henry
Darger, bijvoorbeeld.
Theater hoort mijn invalshoek te
zijn. Dus heb ik ruime tijd doorgebracht
voor de schermen met toneelregistraties.
Fragmenten gezien van onder andere
Woyzeck, Caligula en Cassandra. Fragmen
ten van 4 minuten gemiddeld, maar ik
heb ook ademloos gekeken naar de 14 mi
nuten uit Dodenklas van Tadeusz Kantor.
Die voorstelling uit 1977 was Pools, dus
van de tekst kan je niets verstaan. In
plaats daarvan kan je des te beter kijken
naar lichaamstaal en mimiek. Ook gezien:
indrukwekkende fragmenten uit een Kla-
ra-documentaire over Julien Schoenaerts
(met zoon Matthias). Julien was niet al
leen een groot acteur, hij was 30 jaar lang
ook manisch-depressief, bij vlagen zo
Goran Djurovic, ZE-RE-MO-NIE (2006)
goed als gek. Een ander, beetje wrang be
wijs dat theater en waanzin elkaar soms
dicht naderen.
Nooit geweten dat donkere brillen (blind
heid) en knellende schoenen in het thea
ter vaak een metafoor zijn voor (opko
mende) krankzinnigheid. En ook niet dat
het begrip melodrama een tijdlang syno
niem was met een bijzonder populair
genre. Dat was tussen 1880 en 1914, in de
dagen dat in Frankrijk honderden jonge
vrouwen werden vrijgesproken voor een
crime passionel. De zogenaamde 'grande
hystérie' die daarvoor als verklaring gold,
was het dankbare onderwerp van tiental
len fameuze grand-guignol-voorstellin-
gen. De schermen waarop al die fragmen
ten te zien zijn, hebben massieve gouden
lijsten. Het lijkt even alsof de fragmenten
daardoor al iets bijzonders krijgen. In fei
te komt dat door de rake keuzes die zijn
gemaakt. Zo werd ik verbluft, ontroerd
en vermaakt door een documentaire over
Giovanni Podesta. Een Italiaan die vocht
in de Eerste Wereldoorlog, en wiens
nooit verwerkte trauma's na de 'herha
ling' van 1940-45 naar buiten komen in
idiote (maar ongevaarlijke) gedragingen
die eigenlijk puur en verrukkelijk theater
zijn.
Nog tot 12 april 2009 is deze tentoonstel
ling te bezoeken. Trek er gerust een
mooie winterse halve dag voor uit, er valt
veel interessants te zien. (www.museum-
drguislain.be)
Deze week
is de musical Op Hoop van Zegen (van
avond nog in Middelburg) onderwerp
van mijn achterdocht. Ik ben niet zo'n
musicalfanaat, al moet ik toegeven dat ik
een paar heel mooie heb gezien. En ik
ben een bewonderaar van de sociaal be
wogen stukken van Herman Heijermans.
Wat kan een musical, dat een toneelstuk
niet kan?
Reageren kan via: willem.nijssen@jubii.nl
Een pianorecital tussen de kerstda
gen en Nieuwjaar is een aangena
me afwisseling. De uitvoering was
echt vuurwerk. Serg van Gennip is
een pianoreus, eentje met heel
veel kracht in zijn lange smalle vin
gers. Hij speelt in de stijl van de
Russische school en zijn laatste le
raar Aquiles Delle Vigne heeft
hem gekneed tot een technisch
groot talent.
Zijn toucher is robuust, zijn spel
virtuoos. De sonates De Storm en
Appassionata van Ludwig van
Beethoven werden in een vlot tem
po gespeeld. In de in eigen stijl ge
brachte interpretatie won de tech
niek het van de muzikaliteit en dat
was jammer, want het zijn twee
prachtige sonates, die een meer
muzikale invulling verdienen. Van
Gennip wisselde onstuimigheid af
BAUDELOOCONCERT
Werken van Chopin, Van
Beethoven, Moessorgski. Door
Serg van Gennip. Gehoord
zondag 28 december in de
Baudeloozaal in Hulst.
door Jeanette Vergouwen
met lyrische passages, maar per
soonlijk miste ik poëzie in zijn
spel. De zaal leek te klein voor dit
pianistiek geweld en de pianist
werd ook niet geholpen door het
instrument. De luide terugslag van
de pedaal en de storende nagalm
waren hinderlijk.
Na de pauze werden twee verha
lende werken vertolkt. Na de aan
baron Stockhausen opgedragen
Ballade in g van Chopin, vol pas
Nu verkrijgbaar
Een prachtig jaaroverzicht van het
belangrijkste Zeeuwse nieuws!
Het boek bevat honderden nieuwsfeiten,
weergegeven in prachtige foto's voorzien
van bijschrift. Voor verkoopadressen zie
www.pzc.nl/lezersextra
sie en poëzie en een bijna smarte
lijke melancholie, werd de origine
le versie van Schilderijen van een
tentoonstelling van Moessorgski
vertolkt. De delen laten steeds een
beeld van een schilderij horen.
Het zijn vooral de speciale types
en populaire beelden die met fan
tasie zijn uitgewerkt. De vinnige
Gnomus, de dartele kuikentjes, de
dialoog tussen een rijkaard en een
armoedzaaier en de meer serene
beschrijvingen van een oud kas
teel, een grote poort en het steeds
terugkerende thema van de prome
nade, vormen een bonte suite van
sprookjesachtige beelden. Het ge
heel werd technisch knap ge
speeld. Als toegift vertolkte Van
Gennip een bewerking van het Lei-
se flehen meine Lieder van Schu
bert in een romantische versie.
MIDDELBURG - Tien bands strijden
vanavond vanaf 20.00 uur in Bar
American in Middelburg voor een
plekje in het voorprogramma van
de bekende rockband Yes You Did.
Bovendien mag de winnende
band aan het einde van de wed
strijd een optreden geven. De orga
nisatie is in handen van Leisure 8c
Pleasure. Die naam staat voor vier
communicatiestudenten. De tien
deelnemende bands brengen ver
schillende muziekstijlen.
FILM
GOES
't Beest, Bienvenue Chez les Ch'tis:
20.30 uur;
Merral, Australia: 18.30 en 21.30 uur;
High School Musical 3: 13.30 en 15.45
uur; Quantum of Solace: 21.15 uur;
Madagascar 2 (ov): 18.45 uur; Oorlogs
winter: 16.15 en 19.00 uur; The Day the
Earth stood still: 21.15 uur; Wit licht:
19.30 en 22.00 uur; Madagscar 2 (nl):
12.00, 14.00 en 16.00 uur; Niko en de
vliegende bridage: 13.30 en 15.30 uur;
Piet Piraat: 12.45 en 14.30 uur;
MIDDELBURG
Schuttershof, Wall-E (nl): 14.00 uur; Un
Secret: 20.00 uur;
VLISSINGEN
CineCity, Anywhere But Home: 22.00
uur; Australia: 10.30, 16.00 en 20.00 uur;
Bedtime Stories: 10.45, 12.45, 14.45,
16.45 en 19.15 uur; Bride Flight: 14.00
uur; Changeling: 21.30 uur;
High School Musical 3(ov): 11.00, 13.00
en 15.00 uur; Madagscar 2(nl): 11.00,
13.45 en 16.00 uur; Madagscar 2: 19.00
uur; Niko en de vliegende brigade: 10.30,
12.15, 14.00 en 18.00 uur; Oorlogswin
ter: 10.45, 13.00, 15.15, 17.30, 19.45 en
22.00 uur; Piet Piraat: 10.45, 12.30 en
14.15 uur; Quantum of Solace: 16.30 en
21.00 uur; The Day the Earth stood still:
16.00, 19.15 en 21.45 uur; Twilight:
19.30 uur; Wit Licht: 17.00, 19.30 en
22.00 uur;
OOSTBURG
Ledeltheater, Brideshead Revisited:
20.00 uur;
TERNEUZEN
View, Twilight: 19.00 uur; Wit licht:
20.45 uur; The Day the Earth stood still:
21.15 uur; Australia: 16.15 en 20.00 uur;
Quantum of Solace: 21.00 uur; High
School Musical 3: 16.15 en 18.45 uur;
Madagascar 2(ov): 19.00 uur;
Piet Piraat: 14.00 en 16.00 uur; Niko en
de vliegende brigade: 14.15 uur; Mada
gascar 2 (nl): 13.30 en 15.45 uur; Anubis:
13.45 uur;
BERGEN OP ZOOM
Cinem'actueel, Oorlogswinter: 12.45 en
21.15 uur; Niko en de vliegende brigade:
14.45 uur; Quantum of Solace: 18.45
uur; Magadascar 2 (nl): 12.45, 14.30 en
16.15 uur; Australia: 15.45 en 20.45 uur;
Piet Piraat: 12.45 en 16.15 uur;
Bedtim stories: 12.45 en 14.15 uur;
Madagscar 2: 18.45 uur; Wit Licht: 21.15
uur; High School Musical 3: 14.30, 16.15
en 18.45 uur; The Day the Earth stood
still: 18.45 en 21.15 uur;
AGENDA
OP PAD
Circus
Het Groot Kerstcircus Zeeland.
Vlissingen, tent Scheldestraat, 13.00 en
16.15 uur
THEATER
Op Hoop van Zegen
Musical is gebaseerd op de uit 1900 date
rende toneelklassieker van Herman Heijer
mans over het wel en wee van de vissers
weduwe Kniertje.
Middelburg, Stadsschouwburg, 20.00 uur
De Zeeuwse Komedie
Jeugdvoorstelling Wind naar het boek
van 'De wind in de wilgen' van Kenneth
Grahame.
Vlissingen, Theater Vestzak99,15.30 en
19.00 uur
meer agendanieuws op www.pzc.nl
