O
r
'STERVEN IS HET
LEVEN LOSLATEN'
hun moeder te drinken. An
deren beginnen onmiddel
lijk te huilen en houden het
eerste uur niet meer op. Ik
herken ze soms meteen: da's
een drakenkopje! Ik blijf
kalm en adviseer ouders na
tuurlijk dat ook te doen.
Maar ik ben vaak opgelucht
als ik dan de deur achter me
dicht kan trekken."
Karin van Montfort,
thuiszorgster voor
terminale patiënten.
•'mSÜfi';
Paula Deelen Bekkers,
verloskundige.
KARIN VAN MONTFORT
(52) uit Tilburg werkt in
de terminale thuiszorg.
„Ik ben pas op mijn 38e moe
der geworden. Voordien ben
ik nogal eens bij bevallingen
van zussen en vriendinnen
geweest. Dat is net zo'n in
tense gebeurtenis als overlij
den. De wereld om je heen
staat even stil.
Sinds vijfjaar begeleid ik
's nachts mensen die naar
het inzicht van de arts nog
maximaal drie maanden te
leven hebben. Soms duurt
het nog een of twee nach
ten, soms weken. Heel in
tiem werk. ]e mag bij men
sen zijn die niks meer op te
houden hebben. Ze kijken te
rug op hun leven en zijn
vaak heel open.
Sterven is loslaten van het le
ven. Dat valt mensen vaak
zwaar, zelfs als ze uitkijken
naar de dood. Ik kwam bij
een boerenvrouw van in de
80 die aan hartzwakte leed.
Ze was tot de slotsom geko
men dat haar leven goed was
geweest en dat ze haar man
zou gaan weerzien, die al
tien jaar geleden was overle
den.
Toen ik de eerste keer
kwam, werd al bij haar ge
waakt. Maar ze was nog ge
heel het natuurlijke middel
punt van haar gezin; acht
kinderen en veel kleinkinde
ren. Alles wilde ze nog van
hen weten, ze bleef zó alert.
Een jaar later was ze er nog.
Ik ging met vakantie. Toen ik
terugkwam, wilde ze op de
kaart zien waar ik was ge
weest. Goh, dat had ze ook
nog wel willen zien.
En toch had ze er genoeg
van; alsmaar op bed, niets
meer kunnen. Ze besloot ri
goureus met alle medicijnen
te stoppen. Ook toen heeft
ze nog drie maanden ge
leefd. Kort voor ze insliep,
werd er nog een achterklein
kind geboren, tot het laatst
volgde ze het precies.
Nee, het moment van overlij
den went niet. Het laat zich
ook niet pakken. Je bent er
met zijn allen op gefocust en
dan komt het op een onver
wacht moment. Vaak in alle
rust, soms heel abrupt.
Palliatieve sedatie, mensen
hebben het vaak al gegoog-
led. Iemand wordt op het
eind in slaap gebracht, maar
pas op, het natuurlijke ster
ven gaat gewoon door. Soms
wordt iemand plots toch
wakker of heel onrustig. Het
begin van het leven is niet
maakbaar, het einde even
min. Ook de keuze voor
euthanasie is een worsteling,
net als het bepalen van het
moment.
Mij komt het beeld voor
ogen van een man van nog
maar 33, met een hersentu
mor. Zijn vrouw was 26. Ze
was erg bij hem betrokken.
Op een dag haalde ze nog
een paard in huis, daarmee
had hij altijd gewerkt.
De afspraak was: euthanasie
als het zover was. Maar het
werd een pijnlijk proces.
Door de medicijnen was hij
'DE DOOD
KWAM ALS
EEN WARE
VERLOSSING'
enorm opgeblazen en soms
in de war. 's Nachts werd hij
vaak onrustig, dan gilde hij:
'je zou me toch helpen?'
Maar als dan de dokter
kwam, gaf hij geen lijden
aan en had hij soms zelfs iets
euforisch. Heel moeilijk, het
was op het laatst niet mense
lijk meer. De dood kwam als
een ware verlossing, het
meest voor haar.
Maar overlijden is zeker niet
alleen lijden en verdriet. Je
ziet families soms helemaal
één worden. De band wordt
versterkt, zeker als het thuis
gebeurt. Ik werd onlangs let
terlijk apart in een kamertje
gezet in een gezin waar de
vader op sterven lag. Ik ben
er alleen even bij geweest
om hem pijnstilling in te
spuiten. De zoon, zijn drie
zussen en hun moeder heb
ben het helemaal met elkaar
gedaan, zelfs de verzorging
na het overlijden. Heel mooi,
die liefde en saamhorigheid
kom ik veel tegen.
Ja, mensen maken vaak echt
de balans op en dat kan ook
verkeerd uitpakken. Ik ben
bij een vrouw van 50 ge
weest die zó boos was. Toen
ik kwam, had ze al een colle
ga van me buitengezet. Ze
had longkanker. Slechte
jeugd gehad, een ex die haar
mishandelde, geen baan kun
nen houden, ze was in de
psychiatrie beland. Nou, als
dit het dan was: waar had ze
dat aan verdiend!?
's Nachts was ik vaak op met
haar, maar ik heb niks an
ders gedaan dan meekijken
met griezelfilms en opletten
dat ze niet in brand vloog.
Want ze kreeg zuurstof en
rookte tot het laatste mo
ment stevig door. En pesten,
we hebben volop gekaart.
Meestal liet ik haar winnen,
want teveel verliezen kon ze
niet hebben.
Toch is ze in redelijke vrede
overleden. We hebben het er
samen over gehad. Ze had
twee mooie zoons en twee
prachtige kleindochters. De
ene zoon is overdag nog veel
bij haar geweest. Zelfs met
sommige broers en zussen
heeft ze zich nog verzoend.
Ze plande haar euthanasie
uiteindelijk tussen Sinter
klaas en Kerstmis. Het een
wilde ze nog meemaken - de
cadeautjes stonden al weken
ingepakt op de kast - het an
der wilde ze beslist niet
Voor meer informa
tie over zorg in de
laatste levensfase:
www.netwerkpallia-
tievezorg.nl
PZC
24 DECEMBER 2008
