14
wem
E
L.
EE
Ontsnappingen spreken tot de verbeelding.
Aan elkaar geknoopte lakens, doorgezaagde tralies,
ondergrondse tunnels: wie is er niet gevoelig voor?
Prachtige boeken en talloze liedjes zijn erover
geschreven. In Hollywood weten ze dat een goede
ontsnappingsfilm veel geld in het laatje brengt. Neem
de op feiten gebaseerde films Escape from Alcatraz
(1979) en Papillon (1973). Zelfs de 'serieuze' Europese
filmers houden van het onderwerp. Robert Bresson's
Un condamné a mort s'est échappé (1956) is misschien
wel de beste ontsnappingsfilm aller tijden. Uitbraken
uit gevangenissen zijn altijd goed voor een spannend
verhaal.
Op deze pagina's belichten wij vijf wereldberoemde
ontsnappingen. Drie daarvan zijn nog niet verfilmd.
TEKST GEERT NIJLAND
FOTO'S HOLLANDSE HOOGTE/EPA/ANP
ALCATRAZ
Het gevangeniseiland Alcat
raz is nog altijd een eye
catcher in de San Francisco
Bay. Ook al is het eiland niet
meer in gebruik voor het
herbergen van Amerika's
zwaarste criminelen. Ooit
was het streng bewaakte Al
catraz de schrik van elke ver
oordeelde die een zware
straf had gekregen. Onder
ling praten was verboden en
de boeien moesten buiten
de cel vrijwel altijd om.
Voor een kleinigheidje be
landde je in de isoleercel.
In de jaren dertig zat de be
ruchte gangster Al Capone
op het eiland vast. Hij ging
er dementeren. Na een paar
jaar deed hij niets anders
meer dan onzin uitkramen.
Geen wonder dus dat de
broers John en Clarence
Anglin samen met Frank
Morris in 1962 van Alcatraz
wilden ontsnappen. Het ge
vangenisregime was dan mis
schien niet meer zo zwaar
als voorheen, Alcatraz was
ook in die tijd onleefbaar.
Nooit eerder was iemand
van het piepkleine eilandje
ontsnapt, maar de heren
hadden daar geen bood
schap aan. Op 11 juni lieten
zij zich wegdrijven op een
vlot dat bestond uit aan el
kaar gelijmde regenjassen.
Het drietal was over de ge
vangenismuren geklommen
na een kruiptocht door de
ventilatieschachten van het
cellencomplex. Sommige
spullen van de mannen zijn
de volgende dag teruggevon
den op Angel Island, op een
kilometer afstand van Alca
traz, maar van de mannen
zeifis nooit meer iets verno
men.
De politie ging er lang van
uit dat het drietal is verdron
ken. Een logische gedachte,
want rond het eiland is de
stroming sterk, wat de over
tocht tot een levensgevaar
lijk avontuur maakte. Moge
lijk dat haaien zich tegoed
hebben gedaan aan hun li
chamen. Het duurde tot
1979 voordat de FBI het on
derzoek naar de ontsnap
ping sloot. In datzelfde jaar
ging de beroemde verfil
ming van Don Siegel in pre
mière. Clint Eastwood speel
de de rol van Frank Morris.
HUGO DE GROOT
Wie een beetje bekend is
met de vaderlandse geschie
denis, kan deze wereldbe
roemde ontsnapping zo op
lepelen. Op 22 maart 1621
ontsnapt de Nederlandse ju
rist Hugo de Groot, met
hulp van zijn dienstmeisje
PZC
24 DECEMBER 2008
n(0
Els, uit slot Loevenstein. Hij
verstopt zich in een lege boe
kenkist, die terug moet naar
een bevriende familie. Solda
ten leveren de kist in Gorin-
chem af in de overtuiging
dat de inhoud louter bestaat
uit literatuur. Maar als de sol
daten weg zijn, springt De
Groot uit de kist. Hij wordt
door Els voorzien van een
metselaarsoutfit en vlucht
vervolgens naar Antwerpen.
Hugo de Groot zat in de ge
vangenis vanwege zijn om
streden wens vrede te slui
ten met Spanje, waar Neder
land destijds mee in oorlog
was. Hij ontsnapte vlak
voor het einde van het
twaalfjarige Bestand. De
oorlog barstte even later
weer in volle hevigheid los.
De Groot was ook voorstan
der van een duidelijke schei
ding van kerk en staat en
ook dat was tegen het zere
been van prins Maurits. Hij
liet De Groot en zijn grote ri
vaal Van Oldenbarnevelt op
pakken. In tegenstelling tot
de raadspensionaris (een
soort minister-president)
werd De Groot niet ont
hoofd, maar gedetineerd in
slot Loevenstein.
MARC DUTROUX
Een recent voorbeeld van
een beroemde ontsnapping
is die van de Belgische kin
dermoordenaar Mare Dut
roux, op 23 april 1998, uit
het gerechtsgebouw van het
Waalse Neufchateau. Dut
roux zat daar vast in afwach
ting van zijn proces, dat pas
in 1999 zou plaatsvinden. In
1996 was hij aangehouden
op verdenking van het ont
voeren, verkrachten en ver
moorden van zes meisjes in
België. Zijn ontsnapping
baarde wereldwijd opzien
en kostte de kop van gelou
terde politici als Johan Van-
de Lanotte (minister van
Binnenlandse Zaken) en Ste-
faan De Clerck (minister
van Justitie).
Hoe kon België dit monster
later ontsnappen? Heel sim
pel, blijkt uit de reconstruc
tie. Dutroux vraagt die be
wuste donderdag in april
zijn dossier te mogen in
zien. Een van de twee rijks
wachters die hem bewaken,
gaat het dossier ophalen in
de kelder van het gerechtsge
bouw. Dutroux overmees
tert in een aparte stilteka
mer de overgebleven rijks
wachter, slaat hem neer,
pakt diens pistool en gaat er
vandoor. In de gangen van
het gebouw loopt hij en pas
sant een rechter omver. De
rijkswachters achtervolgen
hem nog wel, maar Dutroux
weet zich te verstoppen ach
ter een muurtje in de stad.
Vervolgens vlucht hij de bos
sen van de Ardennen in
waar hij vier hectische uren
later door een boswachter
