maar in hoe je het samen oppakt
3 spectrum
hard roep, hoort pappa dat dan?
PZC
Zaterdag 13 december 2008
Arnemuiden was vorig jaar in rouw nadat bij een brand in een Chinees restaurant in de Noordstraat vier jonge kinderen om het leven kwamen. Mensen lieten op de stoep
voor het restaurant knuffels en bloemen achter als teken van medeleven. archieffoto Lex de meester
komt van de kast als het nodig is, als een
kind zijn huisdier verliest, als er een klas
genootje ernstig ziek is, of als er een opa of
oma is overleden. Soms is de koffer langer
nodig: als er een ouder van een leerling
sterft of als één van de leerkrachten zelf
een ernstige ziekte krijgt. „Dit boek", zegt
ze. „Dat is prachtig voor bovenbouwers."
Het is het prentenboek Verdriet van Mi
chael Rosen over een vader die zijn zoon
tje heeft verloren. „Het geeft de sfeer zo
mooi aan. Bovenbouwers zoeken het snel
ler in een leesboek, zoals Achtste groepers
huilen niet van Jacques Vriens, maar dit
beeldt het gevoel zo mooi uit."
„Als we op school te maken krijgen met
een sterfgeval, kijken we of er een boek of
een voorwerp in de koffer zit dat we kun
nen gebruiken bij de les. Omgaan met de
dood hoort bij de opvoeding van een kind.
Als volwassene moet je de dood bespreek
baar maken. Hoe vaak we het niet hebben
meegemaakt dat een kind niet aan de re
kenles toekwam omdat het konijn 's och
tends dood in de tuia lag.... Een kind moet
verdriet kunnen uiten, als hij dat heeft ge
daan, dan heeft hij verdriet in zijn rugzak
je zitten. Al die kleine verdrietjes bij elkaar
bereiden een kind voor op een groot ver
driet. En dat komt, want iedereen krijgt op
een dag te maken met de dood." De koffer
helpt kinderen om zich te uiten. „Het to
verstokje bijvoorbeeld; ik vraag een kind:
als jij nou eens een toverstokje had, wat
zou je dan willen dat er gebeurt. Laat een
kind maar zeggen dat hij wil dat pappa te
rug komt. En dit herinneringsdoosje: kin
deren kunnen een doosje maken met spul
letjes die ze aan een overledene doen den
ken. Het horloge van pappa of iets met de
geur van mamma. Al doende ben je bezig
om over de overleden persoon te praten.
Een voorwerpje kan een opening voor een
gesprek zijn."
Elk kind vraag om een eigen benadering,
al was het alleen maar omdat kinderen op
verschillende leeftijden anders tegen de
dood aankijken. „Een vierjarige denkt dat
iemand die dood is weer op kan-staan, dat
spelen ze ook wel eens op het schoolplein.
Maar een achtjarige heeft al het besef dat
de dood echt onomkeerbaar is. Die interes
seert zich echt voor het lichamelijke aspect
van de dood. Die wil weten Waarom ie
mand een bril op heeft als hij onder de
grond gaat, of ze vragen: als ik-nou heel
hard roep, kan pappa me dan nog horen?
Of ze willen precies weten hoe dat gaat
met een begrafenis of een crematie."
Het is belangrijk om het onderwerp niet
uit de weg te gaan, vindt Verburg, vooral
niet bij kinderen.
„Vroeger werd er niet over gepraat. Maar
het is belangrijk voor kinderen om af
scheid te nemen, als is het maar door iets
symbolisch, het oplaten van ballonnen
met een boodschap eraan, of door een
plekje op school. Een school moet voorbe
reid zijn op zulke ernstige zaken. Als het je
overkomt, is het altijd onverwacht. Je hebt
maar een paar dagen om het heel goed te
doen."
Michael Rosen Quentin Blake, Verdriet.
ISBN: 9789076766935, Uitgeverij Fontein.
€13,50
De verdrietkoffer helpt de dood bespreekbaar te maken op school.
foto Ruben Oreel
