crisis in
'Het wordt een zwarte kerst'
Wachten op de uitverkoop
m
Crisis waart door Eu
ropa. Banken wanke
len, bedrijven sluiten,
de werkloosheid
stijgt snel. Vandaag
en morgen buigen de
Europese regerings
chefs hun hoofd over
de vraag hoe de ellen
de te pareren. De
voortekenen zijn niet
gunstig want de grote
drie - Duitsland,
Frankrijk en Engeland
- zijn het niet eens.
Barroso lijkt
nu verworden
tot schoothondje
:2 i TT
12 I Donderdag 11 december 2008 PZC
Handjeklap zit
Europa dwars
door Hans de Bruijn
foto Bruno Stock
Schmidt-Giscard
d'Estaing. Kohl-Mitte-
rand. Schröder-Chirac.
Sarkozy-Brown. Welk
duo hoort in dit rijtje
niet thuis? Het antwoord (het laat
ste natuurlijk) geeft aan hoeveel
de laatste maanden aan de top van
'Europa' is veranderd. Want wat
doet de Britse premier Gordon
Brown daar en waar is de Duitse
Bondskanselier Angela Merkel ge
bleven?
Chefsache. Als in Brussel dat
woord valt, is er iets ernstigs aan
de hand. Dan kunnen de lidstaten
het over de hoofdlijnen van het be
leid niet eens worden in hun vele
overlegfora en moeten de rege
ringsleiders bijeenkomen om kno
pen door te hakken. Die chefs
gaan dan niet zelden 'tot het gaat
je', zoals dat zo fraai heet.
Niet elke Europese topconferentie
leidt tot grootse besluiten. Maar
voorzitter José Manuel Barroso
van de Europese Commissie noem
de de top die vandaag in Brussel
begint niet ten onrechte de belang
rijkste uit de vijfjaar dat hij aan
het roer staat van de EU. Een top
waarvan de uitkomst nog aller
minst zeker is.
De regeringsleiders moeten beslui
ten over de aanpak van de econo
mische crisis, over het ambitieuze
pakket maatregelen tegen de kli
maatverandering én proberen om
het Verdrag van Lissabon te red
den uit de klauwen van de recalci
trante Ieren. Zij hebben het voor
waar wel eens makkelijker gehad.
Zo'n top is - zeker sinds er 27 chefs
aanzitten - een fijnzinnig spel van
geven en nemen, van handjeklap
in achterkamertjes en van goede
persoonlijke verhoudingen of juist
het gebrek daaraan. Daarbij is de
stem van de grote landen beslis
send over de weg die Europa op
economisch en klimaatgebied in
slaat.
Decennialang maakte de Frans-
Duitse motor in de EU de dienst
uit. Vorig jaar kreeg bondskanse
lier Merkel als EU-voorzitter de lof
voor haar geduldige optreden bij
het bereiken van een klimaatak-
koord, nog met bakken over zich
uitgestort. Een jaar later lijkt zij Eu
ropees terzijde geschoven.
Franse en Duitse leiders konden
het altijd goed met elkaar vinden,
maar tussen wervelwind Nicolas
Sarkozy en de bedachtzame Mer
kel klikt het gewoon niet. Terwijl
de flamboyante 'Sarko' en de dood
saaie Britse premier Brown juist
opvallend goed door één deur kun
nen.
Dat heeft gevolgen voor de aanpak
van de economische crisis. De
Frans-Britse (en nu ook door Bar
roso omarmde) plannen om de
economie te stimuleren met belas
tingverlagingen en miljardensteun
voor het - vooral noodlijdende
Franse - bedrijfsleven, vallen in
Berlijn niet in goede aarde.
Merkel wil geen spilzucht in tijden
van crisis. Belastingen die je nu
verlaagt, kun je later moeilijk ver
hogen. Staatssteun weer intrekken
wordt lastig. Ook in crisistijd staat
budgettaire en fiscale voorzichtig
heid voor de Duitsers (die in Ne
derland traditiegetrouw een goede
bondgenoot vinden) voorop.
De rol van Barroso is daarbij op
merkelijk. De Europese Commis
sie was - als toezichthouder op het
financiële gedrag van de lidstaten
- altijd het meest strikt in de leer
als het om begrotingstekorten
ging. Maar Barroso lijkt nu verwor
den tot schoothondje van de lan
den die zich een weg uit de reces
sie willen kopen.
Het is een zaak van 'voor wat
hoort wat'. Barroso wil volgend
jaar herkozen worden als Commis
sie-voorzitter en dan kun je de lan
den die het voor het zeggen (lij
ken te) hebben, beter niet tegen
de haren in strijken. Dus omarmt
ook hij nu de Frans-Britse miljar
denplannen waarvan het effect on
zeker is.
In Brussel wordt verhaald over de
manier waarop Barroso zelfs com
missaris Neelie Kroes (Mededin
ging) de voorbije weken subtiel on
der druk zette toch maar akkoord
te gaan met de plannen voor
staatssteun aan de Franse banken.
Kroes, die ook een nieuwe termijn
zou ambiëren, zwichtte.
De benoeming van de nieuwe Eu
ropese Commissie speelt pas eind
2009, maar het debat over 'wie
krijgt wat' zal niet lang meer op
zich laten wachten. Kiest het kabi
net voor een ander dan Kroes, dan
is het onzeker of Nederland weer
zo'n zware post krijgt. En als
Kroes (68) wél in Barroso II
mag blijven, dan is het wijs
niet te zeer uit de pas te lo
pen, want de president be
slist over de portefeuille
verdeling.
Dit alles voorspelt wei
nig goeds voor lan
den die ook in crisis
tijd een gezond
huishoudboekje
kunnen overleg
gen door tijdig
de tering naar ne
ring te zetten. Als
zelfs de Commissie be
zwijkt onder de druk
van landen die het niet zo
nauw nemen met de begro
tingsdiscipline, wordt het
ook voor landen als Neder
land moeilijk de rug recht te
houden, al probeert Wouter Bos
dat nog zo manhaftig.
Barroso weet als geen ander wie
hij straks nodig heeft. Zijn aanwe
zigheid bij het onderonsje van Sar
kozy en Brown, maandag in Lon
den, was veelbetekenend. Tsjechië
mag dan vanaf r januari het stokje
van Frankrijk overnemen, het lijkt
er op dat de roergangers van de
EU ook het komende halfjaar niet
in Praag of Brussel, maar in Parijs
en Londen zullen zitten.
w> H1
"SI lil
et wordt een zwarte kerst voor
ons. De chef zal wellicht gezel-
02 -3L. j*. lig champagne drinken, terwijl
m wij amper de eindjes aan elkaar kunnen
knopen."
Vader Patrick is een verbitterd man. Na
dat hij en zijn oudste dochter in septem
ber waren ontslagen door een strijkate-
lier in het Oost-Vlaamse Aalter, kreeg vo
rige week ook zijn vrouw de bons. Ze
moeten thuis voor vijf kinderen zorgen.
Sinds oktober verdwijnen er elke dag ge
middeld tweehonderd banen in België.
Dat leidt tot schrijnende situaties. Zoals
in Aalter. Het ontslag van de moeder
werd uiteindelijk ongedaan gemaakt, na
dat de rest van het personeel van de
strijkcentrale in staking was gegaan.
De Belgen zijn, nog meer dan andere Eu
ropeanen, bang voor de economische cri
sis die hun land in de greep houdt, stel
de bureau Deloitte onlangs vast. Politiek
is het land al langer vastgelopen, maar
economisch gaat het nu ook beroerd. De
teloorgang van de ooit zo machtige bank
verzekeraar Fortis heeft: het negatieve
sentiment verder aangewakkerd.
Nog maar de helft van alle werknemers
in België voelt zich zeker over zijn baan,
blijkt uit onderzoek. Nadat staalreus Ar-
celor Mittal achthonderd Belgische werk
nemers had ontslagen, zei vakbondslei
der Werner de Pauw: „Ik vermoed dat
dit een eerste fase is."
Dat hebben zijn landgenoten inmiddels
ook begrepen. De beheerder van de Bel
gische geldautomaten maakte deze week
bekend dat er tot en met november
een miljoen keer minder was gepind dan
in dezelfde periode vorig jaar.
foto HDC Media
:a>
C
C
re
O
O
Carl London-Maxted dacht vorig
jaar snel - 'binnen twee jaar' -
winst te kunnen maken met zijn
nieuwste aankoop: een flat in Londen.
Maar zijn handtekening was nog niet ge
zet, of de huizenmarkt begon te kraken
en stortte vervolgens langzaam in. „Nu
ben ik bang dat ik er nog wel tien jaar
aan vast zit."
Kerstuitgaven doet hij heel voorzichtig.
„Met een aantal dingen wacht ik tot ja
nuari, als er uitverkoop is." Hij heeft net
gehoord dat zijn verwarming het heeft
begeven en de reparatie kost meer dan
200 euro. Hij is niet de enige die de hand
op de knip houdt: in het zuidoosten van
Engeland, de hoofdstad incluis, zijn de
detailhandelverkopen in de maand no
vember met 9,4 procent gedaald, vergele
ken met november 2007.
Voor miljoenen Engelsen zijn de econo
mische jubeljaren onder Tony Blair nu al
een verre herinnering. De Britse econo
mie is in rap tempo in een zware recessie
beland. Dat gaat gepaard met de val van
decennia oude iconen. Zoals de winkelke
ten Woolworth, voor de doorsnee Brit al
honderd jaar wat voor ons de HEMA is.
'Woollies' was niet met zijn tijd meege
gaan. Weg traditie.
„Het is een heel angstige tijd", zegt Devi-
ka Sen-Gupta, werkzaam bij Mobile
News Magazine in Londen. De crisis
heeft haar vriendenkring al lang bereikt,
en het is een kwestie van tijd voor ze er
zelf mee te maken zal krijgen. „Verschil
lende vrienden zijn hun baan kwijt. Ook
op mijn kantoor zijn al collega's bovental
lig verklaard. Het komt allemaal op een
heel ongelukkig moment."
foto Phil Nijhuis/GPD
