Lichte wapens maken van
een kind een 'echte' soldaat
l
WAR
C li/lol
Half miljoen kinderen onder de wapenen
'Wit Licht gaat over iets waarvan ik echt verstand heb. Mijn ambitie is die kennis
met zo veel mogelijk mensen te delen.' MarcoBorsato
PZC Zaterdag 6 december 2008 1 3
msM - l
Tot 1996 dienden ook
16-jarigen in het
Nederlandse leger.
door Clhró Halkes
Kindsoldaten zijn van alle tij
den. Ridders hadden hun
schildknapen; scheepsjon
gens sleepten het kruit naar de ka
nonnen van Michiel de Ruyter; bij
Waterloo marcheerden 'drummer
boys' voor de troepen uit; en 14-ja-
rigen bemanden in 1945 het af
weergeschut in de Duitse steden.
De massale en afschuwelijke inzet
van kinderen, van vaak nog geen
12 jaar, in de frontlijn van oorlo
gen in Afrika, Azië en Zuid-Ameri-
ka is echter pas van de laatste de
cennia. Kleine kinderen kunnen
nu als 'volwaardig' soldaat mee
vechten dankzij moderne technie
ken. Kunststof en lichte metalen
hebben ook 'zware' handwapens
voor kinderen hanteerbaar ge
maakt. Woog een volautomatisch
aanvalsgeweer bij het begin van de
Tweede Wereldoorlog nog bijna 9
kilo, tegenwoordig spuwen wapen
fabrieken aanvalsgeweren uit van
2600 gram.
Voor rebellenbewegingen, maar
ook in de ogen van sommige rege
ringslegers, zijn kinderen ideale re-
cruten. Ze zijn goedkoop, gehoor
zaam en manipuleerbaar. Hun on
volwassenheid maakt dat ze vaak
nog geen volledig ontwikkeld mo
reel besef hebben. Ze kennen nau
welijks vrees voor de dood, en zijn
dus onvoorstelbaar roekeloos.
Ugandese kinderen in het Leger
van de Heer wordt zelfs wijsge
maakt dat God hen onkwetsbaar
maakt voor kogels.
Afgezien nog van de grote kans op
sneuvelen, zijn de gevolgen voor
de kinderen dramatisch. Recrute-
ring gaat meestal niet vrijwillig.
De kinderen worden uit hun dor
pen weggeroofd. Soms laten hun
ontvoerders hen verschrikkelijke
dingen doen om hen aan de nieu
we werkgever te binden: geen uit
zondering is dat ze moeten mee
helpen ouders, kennissen en fami
lieleden te vermoorden. Vervol
gens nemen ze deel aan en zijn ze
getuige van alle misdrijven waar
mee de conflicten in landen als
Congo en Colombia gepaard gaan:
moord, verkrachting, marteling en
verminking. Meisjes die als kind
soldaat worden ingelijfd, slijten
hun dagen vaak als seksslavin van
de commandanten te velde.
Twee internationale verdragen
moeten de inzet van kindsoldaten
aan banden leggen. Het VN-Kin-
derrechtenverdrag uit 1989 ver
biedt inzet van kinderen jonger
dan 15 jaar bij gewapende conflic
ten. Daarnaast is er het zogenoem-
Marco Borsato en Warchild
Marco Borsato is al zo'n vijftien
jaar Nederlands meest succes
volle zanger.
Sinds 1998 is Borsato ambassa
deur voor Warchild Nederland.
In het kader daarvan bezocht
hij onder meer Afghanistan,
Sierra Leone en Kosovo.
Warchild is een internationale
organisatie die kinderen helpt
bij het verwerken van oorlogs
trauma's. Dat gebeurt met psy
chosociale programma's en
sporttherapieën.
Zowel wegens zijn muzikale
prestaties als voor zijn inzet
voor Warchild, werd Borsato in
2004 benoemd tot officier in
de Orde van Oranje Nassau.
de 'Kindsoldatenprotocol' uit 2000
dat de grens legt bij 18 jaar. Ook
stelt dat protocol dat officiële le
gers mensen jonger dan 18 jaar al
leen op vrijwillige basis mogen re-
cruteren (maar niet mogen laten
meevechten). Andere gewapende
organisaties (beveiligingsfirma's,
rebellenbewegingen) mogen sowie
so niemand in dienst hebben die
nog geen 18 is.
Nederland heeft dat laatste proto
col wel getekend, maar nog niet ge
ratificeerd. Defensie had ook moei
te met eerdere voorstellén voor
een absolute recruteringsgrens van
18 jaar. Dat zou het, zeker in een
periode van arbeidskrapte, te moei
lijk maken de rangen te vullen. Nu
kunnen jeugdigen -mits er toe
stemming is van ouders - op hun
17de het leger in, al worden zij dan
nog niet uitgezonden. Om echter
te voorkomen dat 16-jarige school
verlaters maar een ander baantje
zoeken, mogen zij van Defensie al
met 161/2 solliciteren.
JDe onderhandelingen over het
Kindsoldatenprotocol, maakten
dat Nederland in 1996 de leeftijds
grens voor recrutering verhoogde.
Tot die tijd liet het leger wel 16-jari
gen toe tot de rangen. Tijdens de
Tweede Wereldoorlog, en later in
Indië, vochten dan ook wel eens
16-jarige jongens in Nederlands
uniform mee; volgens de maatsta
ven van nu dus kindsoldaten.
De kansen van de huidige kindsol
daten in de Derde Wereld om ooit
een normaal leven te gaan leiden,
zijn slecht. Ze volgen geen onder
wijs, raken vaak verslaafd, worden
besmet met ziekten als aids en lo
pen ernstige trauma's op. Organisa
ties als Unicef, Save the Children
en Warchild pogen zoveel moge
lijk het leven van bevrijde en gede
mobiliseerde kinderen weer rich
ting te geven; zoals bij de 18.000
kindsoldaten die de conflicten in
Sierra Leone en Liberia hebben
overleefd. Afgezet tegen de hon
derdduizenden kindsoldaten in de
wereld kan hun inspanning niet
meer zijn dan een druppel op een
gloeiende plaat. De meeste
ex-kindsoldaten wacht een leven
als crimineel, als prostituee of als
soldaat in een volgende oorlog.
wens in vervulling. Nu is het af
wachten of de grote schare Marco-
fans hem ook als acteur accepteert.
Hij heeft in elk geval geprobeerd de
drempel zo laag mogelijk te maken,
t Door een deel van de winst van zijn
tl. concertserie in het Arnhemse Gel-
i- redome 'weg te spelen', kunnen de
t bezoekers van die optredens met
in hun concertkaartje gratis naar de
bioscoop. Ook zijn gage heeft hij in
n- het budget gestopt.
2k „Ik wil hier zuiver en helder inzit-
t ten. Wit Licht gaat over iets waarvan
ik echt verstand heb. Mijn ambitie is
I die kennis met zo veel mogelijk
mensen te delen; zodat het grote pu-
L bliek een beter beeld krijgt van wat
kindsoldaten zijn. Daarvan mag
n- straks iedereen iets vinden. Wit
Licht is en blijft mijn medicijn tegen
t het cynisme."
I Wit Licht beleeft maandagavond een ko
ninklijke première in het Tuschinski Thea
ter in Amsterdam. Vanaf donderdag is de
le film in de bioscoop te zien.
ATLANTISCHE
OCEAAN
Palestijnse,fiak
Afghanistan
Tsjaacl
Uganda Somalië
Landen waar op dit moment kindsoldaten
worden ingezet bij een gewapend conflict.
GROTE
OCEAAN
Filipijnen
Wereldwijd zijn snaar
schatting meer dan eest
half miljoen kinderen
ingelijfd in (rebellen-)
legers en milities.
Ruim 300.000 vechten
daadwerkelijk mee in
gewapende conflicten.
Soms zijn ze slechts 7 jaar
oud. De afgelopen tien jaar
zouden twêe miljoen
kinderen zijn gesneuveld.
Soedan, Somalië en
Tsjaad: Alle partijen in
deze conflicten, zowel
milities, clans als
regeringslegers, gebruiken
kindsoldaten.
Uganda: De rebellenmili-
tie Leger van de Heer heeft
de afgelopen 20 jaar
30.000 kinderen ontvoerd
en als strijders ingezet.
Congo: Alle milities
gebruiken kindsoldaten.
Nkunda'sTutsi-militie
recruteert ook kinderen in
vluchtelingenkampen in
Rwanda.
Birma: Het Birmese leger
dat ingezet wordt tegen
opstandige etnische
groepen, ronselt al
kinderen vanaf 12 jaar.
Zimbabwe: De regerings
partij ZANU-PFvan Robert
Mugabe houdt er een
gewapende jeugdmilitie
op na die zij inzet om
politieke dissidenten te
intimideren.
India: Gewapende
separatisten in Kashmir
tellen kinderen in de
gelederen.
Irak en Afghanistan:
Opstandige milities en
groepen recruteren
kinderen als strijder en
gebruiken kinderen om
zelfmoordaanslagen te
plegen.
Palestijnse gebieden:
Palestijnse groeperingen
zetten kinderen in bij
gewelddaden tegen het
Israëlische leger of
gebruiken hen als
menselijk schild.
Colombia: Bij de linkse
guerrillabeweging FARC -
bevinden zich zo'n 10.000
kinderen als strijders. Ook
zouden rechtse milities
minderjarigen als soldaat
inzetten.
infographic: JD bron: www.child-soldiers.org
