Levensgenieter in wolken en woorden StSJrocV
Twee Zeeuwse werken Hijner zijn terug in Goes
Expositie glasobjecten
Carla Coos in Kunstuus
Bernadette ter Heyne
verzorgt masterclass
Accordeonensemble
treedt op in Vlissingen
Kleinzoon schenkt
schilderijen aan
Historisch Museum.
Positieve invloed zeven
Zeeuwse jaren op latere
leven Jons Viruly.
PZC Woensdag 26 november 2008 29
CRAAUW - De Dijk is volgend jaar
de hoofdact van Graauwrock, dat
op 2i mei op de voetbalvelden van
W Graauw wordt gehouden. De
band, die al meer dan 25 jaar actief
is, bracht recent een nieuw album
uit: Brussel.
De organisatie van Graauwrock
heeft ook al een andere groep vast
gelegd: Fourever. Dit Zweedse mei
dentrio - aanvankelijk waren ze
met z'n vieren - speelt naar eigen
zeggen 'loud heavy metal'.
HE1NKENSZAND - Carla Goos-Aerts
uit Zundert exposeert vanaf van
daag tot en met 20 december haar
glasobjecten van de afgelopen ja
ren in 't Kunstuus in Heinkens-
zand. Zaterdag 29 november en za
terdag 20 december is zij 's mid
dags aanwezig om toelichting te ge
ven op haar werk. 't Kunstuus is
open op woensdag en donderdag
van 13.00 tot 18.00 uur, op vrijdag
van 13.00 tot 18.00 en 19.00 tot
21.00 uur en op zaterdag van 10.00
tot 12.00 en 13.00 tot 16.00 uur.
DOMBURG - Mezzosopraan Berna
dette ter Heyne verzorgt samen
met pianist Rien Balkenende van
vrijdag 30 januari tot en met
woensdag 4 februari 2009 een mas
terclass in de Duingalerie in Dom
burg. Deze is bedoeld met zangers
met enige ervaring die hun tech
niek willen verbeteren en hun in
zicht in opera en liedkunst willen
verbreden. Aanmelden bij Berna
dette ter Heyne: 06-25024693 of
bterheyne@enkstein.nl.
VLISSINGEN - Accordeonensemble
Alphen Opus 2 geeft zondag 30 no
vember om 15.00 uur een concert
in de Sint Jacobskerk in Vlissin
gen. Het ensemble bestaat uit acht
tien accordeonisten en één slag
werker en is gespecialiseerd in he
dendaagse muziek. Dirigent is Ser
ge Latychev. Op het programma
staan nieuwe composities van
Alexander Comitas en Jense Meek
en werk van de Amerikaanse com
ponist John Franceschina.
door Lilian Dominicus
GOES - „Het lijkt net Sinterklaas",
zegt directeur Hans Oomen van
Historisch Museum De Bevelan-
den als hij samen met Walter Hart
de pakketjes opent. Hart, de
oudste kleinzoon van kunstenaar
schonk gistermiddag twee werken
van zijn grootvader Arend Hijner
aan het Goese museum: Coba van
't Mooie zonnetje en Jong Zeeuws
Meisje.
Ook gaf Hart er de bronzen me
daille bij die Hijner won tijdens de
zesde Internationale Expositie in
Barcelona in 1901.
Een aanwinst voor de collectie,
meent Oomen. „We zijn er bijzon
der blij mee, zowel vanwege het
onderwerp, vrouwen in kleder
dracht, als de schilder. Ze passen
helemaal in ons collectiebeleid."
Kunstschilder Arend Hijner, gebo-
'We zijn er bijzonder blij
mee, zowel vanwege het
onderwerp als de schilder'
ren in Arnhem, woonde tussen
1895 en 1900 in een boerderijtje
aan de Chezeeweg, vlakbij de
Brouwerijweg in Wemeldinge.
Zijn Zeeuwse collectie kenmerkt
zich door de Zeeuwse koppen, por
tretten die passen in de opbloei
van het luminisme in Nederland.
„Het zijn zijn kleurrijkste wer
ken", meent kleinzoon Hart, die
ruim vijftig jaar lang woont in
Amerika.
Met zijn vertrek uit Zeeland doet
zich een kentering voor in het wer
ken met uitbundige kleuren. Na
een kort verblijf op de Veluwe
trekt Hijner zich terug in Brabant,
waar hij zich meer richt op bin
nenhuisvoorstellingen.
De schilderijen van Hijner zijn in
middels behoorlijk verspreid ge
raakt. De meeste zijn particulier ei
gendom van zijn nazaten. Zo zijn
enkele werken in het bezit geko
men van Walter Hart. „Mijn moe
der, Jenneke Hijner, drong daar
zeer bij mijn vader op aan", aldus
Walter.
Directeur Hans Oomen van Historisch Museum De Bevelanden en Walter
Hart (r) met het werk Jong Zeeuws Meisje van Harts grootvader Arend Hij
ner. Achter Hart hangt Coba van 't mooie zonnetje. foto Dirk-Jan Gjeltema
Jons Viruly en Mary Dres-
selhuys op de omslag
van het boek Vleugels
aan het woord gegeven.
door Ali Pankow
BREDA - Wie Viruly zegt, denkt
meteen aan vliegen. De carrière
van Adriaan Viruly (1904 -1986)
loopt synchroon met de drastische
ontwikkeling van de Nederlandse
luchtvaart in de twintigste eeuw.
Maar Adriaan, die in de volks
mond Jons werd genoemd, was
meer dan alleen luchtvaartman.
Hij was vooral ook schrijver, ter
wijl toneelliefhebbers hem zullen
kennen als 'de derde echtgenoot
van actrice Mary Dresselhuys'. Een
charmante levensgenieter ook, die
het goed deed bij de vrouwen.
Wim Adriaansen(i937) uit Breda
beschrijft het leven van Jons Vilu-
ry, vlieger en schrijver, in de zo
juist verschenen biografie Vleugels
aan het woord gegeven.
De zeven Zeeuwse jaren
(1913-1921) in het leven van de jon
ge Viruly krijgen daarin relatief
veel aandacht. Een bewuste keus
van de biograaf Vader Dio Viruly
werd op 30 december 1913 in
gehuldigd als burgemeester
van Westkapelle. Jons be
zocht daar de lagere
school en ging daarna
naar de middelbare
school in Middelburg.
Hij raakte er ook be
vriend met de latere
journalist-schrijver-dich
ter Jan Campert. Die
Zeeuwse jaren hadden
een positieve in
vloed op zijn la
tere leven. .Viruly constateert dat
zeifin zijn boek Mannen: 'Ik heb al
tijd het gevoel gehad, dat alles zijn
kleur gekregen heeft door mijn
jeugdjaren op Westkappel. Toen,
tussen mijn negende en mijn zes
tiende, is het allemaal begonnen.
Opkijken naar vliegtuigenDe En
gelse en de Duitse in de eerste oor
log. Meisjes. Het lezen en daar
door het schrijven. De zee. De
Lucht. De vertes. Alles. Die jaren
hebben iets Zeeuws-essentieels bij
gedragen aan alles wat mij later
overkwam'.
Wim Adriaansen was zelf meer
dan 50 jaar instructeur zweefvlie
gen. Hij debuteerde in 1965 met
'Alles heeft zijn kleur
gekregen door mijn
jeugdjaren op Westkappel'
een boek over de sport in de lucht
vaart. Ook schreef hij leerboeken
over de theorie en de praktijk van
het vliegen en over de historie van
de luchtvaart. Geen wonder dat
een veelzijdige levensgenieter als
Jons Viruly hem boei
de. Als jochie koes
terde Adriaan
sen de droom
zelf vliegenier
te worden.
die rollen immers vertolkte Viruly
met verve en zij kenmerken zijn le
vensloop. Adriaansen dook in de
archieven en kreeg medewerking
van enkelen van Viruly's naasten
onder wie diens dochter Avyola.
Met als resultaat een schat aan ge
detailleerde informatie over het le
ven van deze man die velen tot de
verbeelding zal spreken.
Met zijn boeken Vrouwen nemen
de tijd en Weerzien bij Passchendae-
le vestigde Viruly zijn naam als lite
rator. In een recensie over het
laatst genoemde boek in deze
krant getuigde Hans Warren des
tijds van zijn waardering voor de
ze schrijver-vlieger. Warren stelde
vast dat de Tweede Wereldoorlog
een belangrijk accent legt op boek.
„Zoals de oceaanvlucht: meesterlij
ke viriele pagina's, zoals in onze
letteren wel niemand anders die
schrijven kan, om de doodeenvou
dige reden dat aviateur zijn en
schrijverschap niet zo vaak samen
gaan", aldus Warren.
Adriaansen heeft gedegen keuzes
gemaakt uit het vele materiaal. Dat
komt de voortstuwing van het ver
haal ten goede. De biografie leest
als een roman. De lezer wordt
daarin deelgenoot gemaakt van
een boeiend dilemma: Viruly en
het pacifisme. Al tijdens zijn
Zeeuwse jaren toont hij zijn sym
pathie voor de Praktisch-Idealisten
Associatie (PIA). In de briefwisse
ling die hij later onderhoudt met
dichteres Johanna Kruit in Bigge-
kerke komt dat uitgebreid aan de
orde. Viruly toont de moed zich
als luchtvaartman kwetsbaar op te
stellen. Hij bejubelt de mogelijke-
den die de luchtvaart de mensheid
biedt, maar waarschuwt tevens
voor de vernietigende macht van
het luchtwapen. „Vliegtuigen zou
den alle mensen tot naaste buren
kunnen maken. De luchtweg was
de weg van praktisch idealisme.
Was het een wonder dat ik ac
tief pacifist werd en dat ik
als zodanig voor levens
lang naar binnen en
naar buiten in de moei-
I lijkheden raakte?"
Boek, Uitg. Aprilis bv,
€29,95,ISBN: 978
905994 223 3.
Schrijver Wim Adriaansen
Hij kwam ver in de procedure
voor toelating aan de luchtvaart-
school, moest tenslotte toch afha
ken en vliegen bleef een hobby.
„Ik heb Viruly destijds een paar
keer persoonlijk ontmoet, maar
niet intensief gesproken. Hij heeft
op mijn voorzoek het voorwoord
geschreven in mijn eerste boek.
Vier jaar geleden, nadat ik was ge
pensioneerd, besloot ik dit boek te
gaan schrijven", zegt Adriaansen.
Alleen aan Viruly's loopbaan bin
nen de luchtvaart zou hij stof ge
noeg hebben gehad voor een
boeiend verhaal. Met die beper
king echter zou hij 'de schijver'
maar ook 'de wielrenner' en 'de
theosoofen zelfs
'de echtgenoot
van Dressel
huys' geen
recht heb
ben ge
daan. Al
