Vogelaar zag niet dat partijleiding haar val voorbereidde
'Er is geen heldere, door de hele partij gesteunde koers'
en, moet minister Ella Vogelaar het veld ruimen,
ie kiezersgunst? In haar afscheidsspeech gooide
an de PvdA: de harde koers die de partij vaart in
spruimd.
„Naar mijn mening
ligt het accent in
het integratiedebat
binnen de PvdA te
veel op de harde
Ella Vogelaar, bij het bekend maken van haar aftreden
PZC Zaterdag 15 november 2008 I 13
van
een
softie
begin kredietcrisis
Onder aanvoering van Aboutaleb
en de Amsterdamse stadsdeelvoor
zitter Ahmed Marcou'ch werden
de bakens verzet. Immigranten
moesten integreren en er mochten
ook eisen aan hen worden gesteld.
Niet alle PvdA'ers stonden te jui
chen om die nieuwe lijn. En eigen
lijk is dat nog steeds zo, weet politi
coloog Ruud Koole, oud-voorzit
ter van de PvdA. „Vogelaar is in
dat opzicht zeker geen eenling."
Niettemin bestrijdt hij Vogelaars
idee dat de PvdA vooral voor de
harde aanpak kiest. „De partijlijn
is: er moet evenwicht zijn tussen
de rechten en plichten van immi
granten. Zo ziet Bos het, zo ziet
fractievoorzitter Mariëtte Hamer
het. Er zijn weliswaar leden die de
'plichtenkant' wat meer benadruk
ken, zoals Jeroen Dijsselbloem (in
tegratiewoordvoerder in de Twee
de Kamer, red.), maar die zijn
evenmin als de anderen in de
meerderheid."
De suggestie van Vogelaar dat bin
nen de PvdA een richtingenstrijd
lijkt te woeden, noemt Koole scha
delijk voor de partij én voor haar
zelf. „Ik snap dat ze teleurgesteld is
en verbitterd. Maar in haar verkla
ring had ze het daar beter bij kun
nen laten." Ook oud-PvdA-senator
Erik Jurgens denkt dat er tegenstel
lingen zijn in de partij, maar vindt
dat Vogelaar die overdrijft. „Als ze
het ideologisch echt zo oneens
was met de partij, had ze zelf ont
slag moeten nemen. Het is alle
maal wel begrijpelijk, maar ze
heeft geen gelijk."
De Groningse politicoloog Gerrit
Voerman vreest dat Vogelaars aan
val op de integratieaanpak van de
PvdA vooral een 'gelegenheidsar
gument' is. Bovendien voert ze
een achterhoedegevecht, stelt de
directeur van het Documentatie
centrum Nederlandse Politieke Par
tijen. „De PvdA is weliswaar niet
helemaal eensgezind over de inte-
gratielijn, maar er is onmiskenbaar
een andere wind gaan waaien. Zij
is een van de laatste gezichtsbepa
lende PvdA'ers die in het debat
nog de 'softere' aanpak bepleiten."
Eberhard van der Laan staat de pers
te woord terwijl hij Paleis Huis ten
Bosch verlaat.
door Sandra Donker
en Hanneke Keultjes
Uitgelaten waren ze,
de ambtenaren van
het departement van
Ella Vogelaar. Op
haar vertrek werd in
café Granny's Corner, pal tegen
over het ministerie van Vrom
waar Vogelaar eerder op de avond
haar ontslag had aangekondigd,
een stevige borrel gedronken. „Er
waren vast mensen op het departe
ment die nog achter haar ston
den", zegt een Vrom-ambtenaar
die niet met zijn naam in de krant
wil, „maar ik heb ze de afgelopen
maanden niet gezien."
Dat de minister van Wonen, Wij
ken en Integratie de afgelopen
maanden onder zware politieke
druk stond, was geen geheim in
Den Haag. Maar zelf, opgaand in
de vele werkbezoeken en gesprek
ken met 'gewone' mensen in het
land, zag ze de definitieve breuk
met de PvdA-top niet aankomen.
Doodgemoedereerd liep ze donder
dagavond tegen zessen naar het mi
nisterie Financiën, haar politieke
einde tegemoet. Op het departe
ment waren behalve vice-premier
Wouter Bos ook PvdA-fractielei-
der in de Tweede Kamer Mariëtte
Hamer en partijvoorzitter Lilianne
Ploumen aangeschoven. Het drie
tal bracht een harde boodschap.
De deuren bleven een uur dicht.
In het gesprek werd Vogelaar haar
fijn uitgelegd hoe de partij over
haar ministerschap dacht: het ont
brak haar aan gezag, ze was niet
langer geloofwaardig. Vogelaar was
in shock. Na de onheilstijding
nam ze urenlang de tijd om haar
gedachten te ordenen en haar ma-
ke-up bij te werken. Om iets voor
tien uur kwam Vogelaar met een
persverklaring. Hoe had het zover
kunnen komen?
Op 23 oktober dronk Vogelaar nog
'een goed glas wijn' met Bos. Alle
irritatie en wederzijds onbegrip
leek van tafel. Toen de wijn op
was, hadden de twee bewindslie
den hadden elkaar weer helemaal
gevonden. Maar dat was schone
schijn. De partijleiding, blijkt uit
een rondgang langs hoofdrolspe
lers, had al lang genoeg van haar.
De stuntelige mediaoptredens, on
handige uitspraken in interviews
en vooral ook haar afwijkende
ideeën over integratie stuitten op
steeds meer bezwaren bij partijge
noten. „Het was een proces van
langdurige afbladdering", zegt de
Vrom-ambtenaar.
Tijdens het debat over de oplopen
de kosten van het stoomschip Rot
terdam, op 6 november, begonnen
de scheuren écht zichtbaar te wor
den, al wist Vogelaar een SP-motie
van wantrouwen te ontduiken. In
het debat schoffeerde ze haar ei
gen PvdA-Kamerlid en Bos-ver-
trouweling Staf Depla door hem
op een badinerende toonde les te
lezen. Depla sprong uit zijn vel.
Daarna ging het van kwaad tot er
ger. Toen Vogelaar tijdens een be
zoek aan Curasao een zwaarbe
vochten databank van Antilliaanse
probleemjeugd verkwanselde, was
de maat vol.
Achter de schermen spuwde colle
ga-minister Guusje ter Horst van
Binnenlandse Zaken, verantwoor
delijk voor Antilliaanse rad
draaiers in Nederland, vuur. „Tus
sen hen waren er toch al niet heel
veel warme gevoelens", zegt een
bron bij het departement van Ter
Horst. De incidenten bevestigden
nogmaals het besef dat langzaam
tot de partij doordrong: nu Voge
laar haar beleid in de Kamer zelfs
niet meer aan partijgenoten wist
te verkopen, was de maat vol en
kon het niet langer.
Eberhard van der Laan liep zich
ondertussen langs de lijn al warm.
Om de machtswisseling zo soepel
mogelijk te laten verlopen, polste
Bos hem 'ruim van tevoren' voor
het ministerschap. De geheime
dienst had zo volop tijd in zijn ver
leden te duiken. „Antecedenten-
checks en gesprekken doe je niet
tussen tien uur 's avonds en tien
uur 's ochtends", bevestigt Bos de
voorbereiding van de 'coup'. „We
zijn niet over één nacht ijs ge
gaan." Vogelaar restte donderdaga
vond weinig anders dan het afleg
gen van een strijdbare verklaring.
Diezelfde avond nog werd haar
werkkamer op het ministerie ont
ruimd.
Ella Vogelaar:
