33 wonen
Aan de slag voor het 'zwarte goud'
De afvalbakken puilen uit, de
afvalstoffenheffing wordt elk jaar hoger.
Waarom zou je van je groenafval zelf geen
compost maken? Zo kun je kosten besparen én
je tuin vertroetelen. Maar
probeer wel te voorkomen
dat het een natte stinkbrij
wordt in je compostbak.
door Frederike
Krommendijk
Waarom komen die stekende muggen steeds
weer terug op mijn slaapkamer? (deel II)
m
Onze zelfbestuivende kiwi 'Jenny' heeft elk
jaar mooie bloemenmaar geen vruchten.
IfJ^'4 wonen@wegener.nl
024-3650509
PZC
Zaterdag 15 november 2008
Compost is geen mest. Je
voedt je planten er niet
mee. Maar door de rul
le structuur verbetert
het wel je grond, die
kan er makkelijker vocht (en dus
voeding) mee vasthouden.
Vooral op zandgrond doet com
post wonderen. En kleigronden
worden er luchtiger van. Goede
compost stinkt niet, maar ruikt
naar verse bosgrond. Natuurlijk
kun je elk jaar een aanhangertje
van het 'zwarte goud' bij de ge
meente ophalen. Veel steden heb
ben acties waarbij ze gratis com
post verstrekken en het is ook in
zakken te koop. Maar wie zelf com-
posteert, heeft burgerzin:, gemeen
tes hoeven dan veel minder kosten
te maken voor de afvalverwerking
en bovendien weet je van je zelfge
maakte compost precies wat erin
zit. Vooral fijn als je het in je groen
tetuin gebruikt...
Wie compost wil maken, moet
eerst naar de grootte van de tuin
kijken. In een klein stadstuintje is
het onzin een enorme bak te gaan
opbouwen, in een flinke lap op het
platteland zet zo'n tonnetje geen
zoden aan de dijk. Maar of je nou
een vat, een bak of een hoop gaat
vullen: de basisprincipes van het
composteren zijn voor alle metho
des praktisch gelijk.
Plantaardig materiaal wordt ver
teerd door bacteriën, schimmels,
wormen en andere klein grut.
Door hun activiteit loopt de tempe
ratuur in een compostbak of-vat
flink op, tot wel 60 graden. Zo kun
je makkelijk controleren of er pro
cessen gaande zijn in je com-
post-in-wording, als je je hand erin
steekt moet het na een paar weken
binnenin al lekker warm zijn. Om
Wat kan erin?
Gras, tuinafval, alle groenafval
uit de keuken, het zijn allemaal
prima ingrediënten voor de
compostbak. Niet geschikt zijn
aardappelschillen van piepers
uit de gangbare teelt, die zijn
behandeld met een anti-schim
melmiddel. Biologische schillen
kunnen wel.
Pas op met onkruid. Hoewel
sommige mensen bezweren
dat onkruidzaad door de hitte
van het composteren kapot
gaat, weten ervaren tuiniers
wel beter. Geen in het zaad ge
schoten onkruid in de bak dus.
Gooi er geen gekookt eten in,
dat trekt vliegen, muizen en an
dere ellende aan. Ook geen uit
werpselen van honden of kat
ten, die kunnen ziektekiemen
of wormeitjes bevatten.
Afwisseling is het toverwoord:
bruin en groen, fijn en grof
(maar weer niet té grof).
flink te gaan 'werken', is lucht een
eerste vereiste. Zonder lucht ge
beurt er niks en gaat het plantaardi
ge materiaal alleen maar liggen rot
ten. Meteen bij de start van een
composthoop kun je voor lucht
aan- en afvoer zorgen door te be
ginnen met een laagje vrij grof ma
teriaal op de bodem, zoals twijgjes,
afgeknipte bloemstelen, wat blad.
Zet een compostvat of-bak direct
op de grond en niet op tegels. Zo
kunnen wormen en andere dier
tjes er van onderafin.
Voldoende luchtigheid in de com
postbak krijg je door niet te veel
massief materiaal, zoals grasmaai-
sel, ineens te storten. Wissel steeds
het groene emmertje uit de keu-
door Jan van Mullem
redactie.wonen@wegener.nl
024-3650509
Een expert gaf vorige week tips om
af te rekenen met muggen in de
slaapkamer. Veel lezers mailden
daarop hun ervaringen met deze
'vliegende vampiers'. Zo adviseren
C. Lucas en L. Bleijenberg een klam
boe. Mijn mening? Een klamboe
weerhoudt de mug van steken,
maar het irritante gezoem blijft.
J. Schneijderberg is niet van de sof
te aanpak: 'Sluit ramen en deuren,
adem diep in en spuit een insectici
de achter kasten en in de hoeken
van de kamer naar boven. Laat een
uurtje bezinken en lucht de kamer.
Klaar.' Maar wat als de taaie mug
het overleeft en de dappere bestrij
der, wellicht overgevoelig voor gif,
in katzwijm valt? Wat zal die mug
verlekketd zoemen bij het spotten
van zo'n weerloze prooi.
Volgens J. van der Woude zijn voor
al coniferen een ware bron, en dus
veroorzakers van een steekmuggen-
plaag. 'Wij hebben de haag verwij
derd en sindsdien geen last meer.'
ken af met luchtiger spul als sten
gels, stronkjes en takjes.
OmTde compostering een beetje
op gang te helpen, kun je na de eer
ste laag van 10 centimeter groen
materiaal een klein beetje kalk of
al vervaardigde compost strooien,
maar noodzakelijk is dat niet.
De compost moet voldoende
vocht bevatten, anders gebeurt er
niks. Maar voorkom dat het té nat
wordt, want dan krijg je rotting.
Wie een bergje compost in zijn
hand neemt en hard knijpt, kan er
een paar druppels uit persen. Gooi
eventueel het spoelwater van het
keukenemmertje over de hoop. Be
scherm de compost tegen zware re
genval. Kleffe compost en stank
Een compostvat is ideaal voor stads
tuiniers. foto GPD
duiden op te veel vocht. Een berg
waarin niks gebeurt, is te droog.
Om voldoende lucht in de berg te
houden en de boel te husselen,
moet je minimaal eens per drie
maanden de boel omzetten. In de
tussentijd kun je 'luchtinjecties' ge
ven door op een paar plekken een
stok in de compost te prikken en
er een beetje draaiend weer uit te
trekken.
Voor de meeste stadstuiniers geldt
dat een compostvat een prima be
huizing is voor het zelf maken van
compost. Zet het niet te ver van de
keuken, zodat je er makkelijk
groenafVal in kwijt kunt. De vaten
zijn bij veel gemeenten verkrijg
baar tegen een zacht prijsje. Vul
het vat zo snel mogelijk minstens
tot de helft en wissel vochtig mate
riaal af met harder, grover spul.
Een vat kan in de zon staan. Voor
een compostbak (makkelijk te ma
ken van pallets) of gewoon een
hoop is een halfschaduwplek, on
der bomen of struiken ideaal. Bij
bakken is het handig er twee naast
elkaar te zetten zodat je de boel
makkelijk kunt keren van de ene
in de andere.
Reageren?
redactie.wonen@wegener.nl
L. van Haelst heeft een zelfbestui
vende kiwiplant 'Jenny', die ieder
jaar vol bloemen staat. 'Vruchten
zijn echter nooit het resultaat van
die bloei', mailt Van Haelst. 'Hebben
ze ons een mannelijke kiwi verkocht
in plaats van een zelfbestuiver?'
Een legitieme vraag: als 'Jenny' in
derdaad een 'Jan' blijkt te zijn, is
wachten een vruchteloze moeite. Ik
bel Romke van de Kaa om advies.
„'Jenny' staat erom bekend dat zij
slecht of zelfs geen vrucht draagt",
weet de plantendeskundige. „Kiwi's
zijn over het algemeen tweehuizig,
met mannelijke en vrouwelijke bloe
men aan verschillende planten, zo
dat je altijd twee exemplaren moet
planten om vruchten te krijgen. Jen
ny is eenhuizig. Het is een kiwi met
bloemen die zowel stampers als
meeldraden hebben en die in theo
rie zichzelf kunnen bestuiven. In
theorie, want de stampers van 'Jen
ny' zijn vaak slecht ontwikkeld. Het
gevolg is helemaal geen vruchten."
Goede compost stinkt niet, maar ruikt naar verse bosgrond, foto Bas Sluijs
